Gespreksnarcisme: mensen die niet stoppen met praten

Sommige mensen zijn verslaafd aan praten. Het zijn narcisten die er niet voor terugdeinzen om ongebreidelde monologen te houden, soms met mensen die ze nauwelijks kennen. Ken jij zo iemand?

Gespreksnarcisme definieert geen specifieke psychologische stoornis. Toch is het moeilijk om samen te leven met iemand die dit kenmerk vertoont. Het zijn spraakverslaafden, ‘serie-communicators’ die, hoewel ze niemand doden, hen zeker uitputten. Het is dan ook niet verwonderlijk dat veel van deze mensen uiteindelijk anderen wegduwen en steeds meer geïsoleerd raken.

Volgens onderzoek vertoont ongeveer vier procent van de bevolking gespreksnarcisme of talkaholisme, een verslaving aan spraak. Dit zijn het soort mensen die, hoewel ze zich ervan bewust zijn dat ze overmatig praten, dit niet als een probleem zien. In feite zien zij zichzelf over het algemeen als assertieve en competente figuren, die goed op de hoogte zijn van interessante onderwerpen.

Hun toespraken zijn echter weinig meer dan monologen, overladen met onbeduidende details. Nog belangrijker is dat ze vergeten dat gesprekken een respectvolle en wederkerige uitwisseling van informatie tussen twee of meer mensen moeten zijn.

Daarom is het niet moeilijk om af te leiden dat het soort persoon dat verslaafd is aan het geluid van zijn eigen stem, een specifiek type persoonlijkheid bezit.

Gespreksnarcisme

Echte verbondenheid impliceert de decentralisatie van het zelf. Met andere woorden, we stellen alles in het werk om onze aandacht op de ander te richten. Vanaf dat punt creëren we een band, een brug heen en weer tussen ons beiden. Aan de andere kant blijft de persoon die gekenmerkt wordt door gespreksnarcisme verankerd in de egocentrische fase van een driejarig kind.

Dit is de fase waarin kleintjes geloven dat ze het middelpunt van de hele wereld zijn en gemachtigd zijn om ieders aandacht op te eisen. We hebben allemaal wel eens zo’n volwassene ontmoet. Het kan die vreemde zijn die, wanneer we in de metro stappen of in de rij staan in een winkelcentrum, wacht om een gesprek met ons aan te knopen.

Aanvankelijk zijn we geschokt door hun zelfvertrouwen en hun gemak om zaken te onthullen die in de privésfeer thuishoren. Omdat er geen uitweg is, kunnen we alleen maar hoofdknikken en proberen respectvol te zijn tegenover ‘conversatiediarree’ of logorroe. Het probleem is echter veel ernstiger wanneer de dwangmatige verbalisant een naaste is. Bijvoorbeeld een vriend of familielid.

De onbegrepen ‘babbelzucht’

We leven in een maatschappij waarin de babbelzuchtige en communicatieve persoon wordt gezien als assertief, zelfverzekerd en in het bezit van goede leiderschapskwaliteiten.

We zijn geneigd te geloven dat “Hoe meer we praten en hoe sneller we praten, hoe slimmer we lijken.” Toch is het heel gewoon om leiders te vinden die urenlang kunnen communiceren zonder ook maar één enkele nuttige boodschap voor hun organisatie uit te brengen.

De Universiteit van Kentucky voerde onderzoek (Engelse link) uit dat stelde dat narcisme argumentatieve, controlerende mensen met een hoog gevoel van eigenwaarde definieert. Zij benadrukken dat het belangrijk is te weten hoe de ‘praatgrage’ persoon kan worden onderscheiden van degene die dat dwangmatig doet.

Deze eigenschap is zo opmerkelijk dat de Talkaholic Scale (Engelse link) in 1993 werd ontwikkeld door James C. McCroskey en Virginia P. Richmond. Dankzij dit instrument kunnen we de echte verslaafde aan spraak en dwangmatige conversatie opsporen. Dat is echt nuttig, want zoals we al eerder aangaven, kan deze eigenschap aanwezig zijn bij ongeveer vier procent van de bevolking.

Hoe gespreksnarcisme zich manifesteert

Gespreksnarcisme wordt gedefinieerd door een diepe honger, niet alleen om te praten, maar om met iemand te communiceren. Wie dat ook mag zijn. In feite hebben conversationele narcisten gewoon behoefte aan een persoon die naar hen luistert. Een ‘kiepwagen’ waarin ze al hun willekeurige redeneringen, onbeduidende anekdotes, absurde gedachten, en anodyne ervaringen kunnen gooien.

• Serial speakers begrijpen de basisbetekenis van het woord communiceren niet. Ze zien de kunst van het luisteren over het hoofd. Ook wisselen ze geen informatie uit en oefenen geen wederkerigheid uit met degene tegen wie ze praten.
• Ze zijn zich er volledig van bewust dat ze anderen kunnen overdonderen met hun woordenstroom. Het kan ze echter niet schelen. Af en toe verontschuldigen ze zich zelfs en gaan dan verder met praten.
• Ze zien zichzelf als goede communicators. Maar dat zijn ze niet. Ze ontsporen, raken de draad van hun monoloog kwijt, geven details zonder enige betekenis, en zeggen verschillende keren hetzelfde.
• Vaak kijken ze de ander niet eens in de ogen. Ze blijven hangen op een denkbeeldig punt terwijl ze hun logorroe laten stromen.

De oorzaak van gespreksnarcisme

Zoals we al hebben aangegeven, is gespreksnarcisme geen psychische stoornis. Toch is het een terugkerend kenmerk bij bepaalde persoonlijkheden. In feite heeft de Universiteit van West Virginia een onderzoek  (Engelse link) uitgevoerd waarin werd vastgesteld dat de dwangmatige prater gewoonlijk een persoonlijkheid vertoont met een extraverte, psychotische en neurotische structuur.

We hebben hier niet simpelweg te maken met pratende mensen. Het zijn mensen die verslaafd zijn aan praten. Bovendien zijn ze vaak respectloos en twistziek. Het is zelden mogelijk om met hen tot een overeenkomst te komen of zelfs maar van een gesprek te genieten.