Garcilaso de la Vega: vader van de Peruaanse literatuur
In dit artikel hebben we het over Garcilaso de la Vega. Ieder jaar op 23 april vieren we Wereldboekendag, ter ere van 23 april 1616. Veel mensen denken dat deze datum zo belangrijk is omdat Miguel de Cervantes en William Shakespeare stierven op deze dag.
Miguel de Cervantes stierf echter een dag eerder en werd begraven op de 23e. Shakespeare stierf wel op de 23e, maar volgens de Juliaanse kalender die de Britten destijds gebruikten, stierf hij eigenlijk op 3 mei.
Er is echter wel een vooraanstaande auteur die stierf op 23 april 1616: de Peruaanse auteur Garcilaso de la Vega. Deze auteur was de zoon van een Spaanse veroveraar en een Inca-prinses uit de familie Huayna Capac en Topa Inca Yupanqui.
Hij was niet alleen een afstammeling van royalty’s en krijgers, maar ook grote schrijvers zoals Jorge Manrique, de markies van Santillana en Garcilaso de la Vega. Hij werd eigenlijk geboren onder de naam Gómez Suárez de Figueroa. Later veranderde hij zijn naam om zijn voorouders te eren.
De kindertijd van Garcilaso de la Vega
Ondanks de illustere familiegeschiedenis van Garcilaso, werd hij geboren in een moeilijke tijd. Zijn vader was een van de eerste Spanjaarden in de Amerika’s. Hij betrad het continent samen met beroemde mannen zoals Pedro de Alvarado, Hernán Cortés en de gebroeders Pizarro.
In die tijd was het illegaal om met inheemse mensen uit de Nieuwe Wereld te trouwen. Garcilaso de la Vega was dus eigenlijk een onwettig kind. Desondanks genoot hij nog steeds een uitstekende opleiding in Cuzco samen met andere onwettige kinderen uit belangrijke families. Historici geloven dat zijn liefde voor literatuur werd geboren tijdens zijn vroege schooljaren.
In 1560, toen Garcilaso 21 jaar oud was, maakte hij een reis naar het vaderland van zijn vader. Hij ging in het leger en vocht als kapitein mee met gevechten in Italië. Ook hielp hij mee om de opstand van Alpujarras in Granada te bestrijden.
Toen hij in Italië was, ontmoette hij de neoplatonische filosoof León Hebreo en vertaalde hij zijn tekst Dialogen van de liefde van het Italiaans naar het Spaans.
Wellicht was het deze ontmoeting met schrijven die hem inspireerde om auteur te worden. Of misschien frustreerden de obstakels die hij in het leger tegenkwam als mesties hem, en besloot hij daarom dat schrijven hem meer geluk zou brengen. Hoe dan ook, de beslissing om schrijver te worden veranderde zijn leven volledig.
Garcilaso de la Vega, de mesties
Na zijn militaire avonturen te hebben overleefd, vestigde Garcilaso zich in Montilla, Córdoba. Gedurende deze tijd werd hij een van de meest unieke stemmen die in de Castiliaanse taal schreef. Door zijn vader en zijn persoonlijke ervaring had Garcilaso erg veel kennis van de dingen die gebeurden in de vroege jaren van de Spaanse verovering van het Inca-rijk.
Tijdens zijn verblijf in Europa ontving hij ook nieuws over Hernando de Soto en zijn mannen in een nieuw land dat ze ‘La Florida’ noemden. Net als veel van zijn tijdgenoten, schreef Garcilaso ook over deze gebeurtenissen. Wat Garcilaso echter onderscheidde van de rest, was zijn afkomst.
Dankzij de vele verhalen die zijn moeder hem vertelde, was hij bekend met de glorieuze geschiedenis van Peru vóór de verovering. Door op te groeien met verschillende culturen, verhalen en talen was de schrijfwijze van Garcilaso werkelijk uniek.
Ironisch genoeg is hetgeen hem op zoveel manieren in zijn leven belemmerde, tevens de reden dat we ons hem vandaag de dag nog herinneren. Er zijn maar weinig auteurs die het romantische heldendom hebben kunnen vastleggen dat Castiliaanse ontdekkingsreizigers motiveerde.
Er bestaat geen twijfel over dat deze epische verhalen veel tragedie in zich dragen, en het beeld dat Garcilaso de la Vega had van pre-Colombiaanse Amerikanen is zeker tragisch en memorabel.
De vader van Ibero-Amerika
Geluk maakte Garcilaso een pionier. Hoewel hij niet de eerste Amerikaanse mesties was, beschouwen experts hem wel als de eerste culturele mesties.
Uit zijn teksten kun je duidelijk opmaken dat hij begrijpt dat de geschiedenis van deze twee conflicterende culturen ook zijn persoonlijke verhaal is. Hij schildert zichzelf af noch als de zoon van de overwinnaars noch als de zoon van degenen die overwonnen werden. In plaats daarvan schrijft hij als de trotse nakomeling van beide werelden.
De kern van zijn teksten is de tegenstrijdige maar verenigbare ziel van een nieuwe soort natie die in Spaanse gebieden wordt geboren. Het was de ziel van Latijns-Amerika, de ziel van de mestiezen.
Het werk van Garcilaso de la Vega
Als we ons alleen zouden focussen op de unieke stem van Garcilaso, zouden we zijn schrijfvaardigheid tekort doen. Het proza van Garcilaso is namelijk van hetzelfde niveau als de beste auteurs uit de Gouden Eeuw. Hij kende Luis de Góngora en Miguel de Cervantes persoonlijk, wat er zeker voor zorgde dat hij nog meer van zijn mestiesachtergrond ging houden.
Zijn meest belangrijk teksten schreef hij pas later in zijn leven. Dit verklaart ten minste gedeeltelijk zijn conservatieve en reflecterende stijl. Bovendien gaf zijn liefde voor filosofie zijn manier van schrijven een transcendentale kwaliteit.
Voor Garcilaso was het zijn van een mesties een obstakel waarmee hij het grootste deel van zijn leven te maken had. Gelukkig leerde hij het op zijn oude dag echter te zien als bron van trots.
Uiteindelijk is zijn leven een uitstekende metafoor voor heel Latijns-Amerika. Garcilaso werd erkend voor zijn werk voordat hij stierf. En het lijkt mij meer dan gepast dat hij de datum 23 april deelt met twee van zijn helden.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Sánchez, Luis Alberto (1993) Garcilaso Inca de la Vega: Primer Criollo.
- Mataix, Remedios, Apunte biobibliográfico Inca Garcilaso de la Vega.
