Fritz Perls, een interessant figuur in de geschiedenis van de psychologie

Arts, neuropsychiater en psychoanalyticus uit de 20e eeuw. Een man die, samen met Laura Posner, opvalt in de geschiedenis vanwege de creatie van Gestalttherapie.
Fritz Perls, een interessant figuur in de geschiedenis van de psychologie

Laatste update: 04 december, 2023

Friedrich Salomon Perls, beter bekend als Fritz Perls, was een Duitse arts, psychiater en psychoanalyticus. Hij was de vader van de ‘gestalttherapie‘. Hij was een tegenstrijdige en fascinerende man die zijn hele leven doorbracht in intellectuele kringen, die theoretische debatten voerde en wereldreizen maakte.

Perls werd geboren in Berlijn op 8 juli 1893, in een joods ghetto. Hij had twee oudere zussen, Elsa en Grete. Zijn vader, Nathan, was een wijnverkoper die vaak van huis was. Zijn moeder, Amalia, kwam uit een gezin uit de lagere middenklasse. Ze bracht een diepe belangstelling voor kunst op Perls over, die hem zijn hele leven bij bleef.

“Het doel van therapie is om ervoor te zorgen dat de patiënt leert te weten wanneer hij zichzelf ervaart, wanneer hij zijn wereld ziet en wanneer hij zijn intellect gebruikt.”

-Fritz Perls-

Tijdens een interview beschreef Grete de jeugd van haar broer als een beetje ‘wild’. Hij was een moeilijk kind, maar een goede student. Hij volgde zijn middelbare schoolopleiding aan het Mommsen-Gymnasium in Berlijn. Dit was een extreem strenge school waar antisemitisme wijdverspreid was. Op zijn dertiende werd hij van school gestuurd. Als straf dwong zijn vader hem om als leerling in een snoepwinkel te werken.

De relatie die Perls met zijn vader had was altijd vrij moeizaam. In zijn dagboeken definieerde hij zijn vader als een hypocriete man met dubbele morele normen. Hij geloofde dat zijn vader zijn moeder haatte en haar bedroog met andere vrouwen. De afwijzing die Perls naar zijn vader voelde was zo sterk was dat hij niet eens naar zijn begrafenis ging.

Fritz Perls en zijn ontmoeting met filosofie en psychoanalyse

Fritz Perls nam een ​​persoonlijke beslissing om zijn opleiding voort te zetten op een een humanistisch georiënteerde school, het Askaniches Gymnasium. Dat was waar hij Max Reinhardt ontmoette, een theaterregisseur die zijn liefde voor de kunst cultiveerde. Dit bleef zo tot zijn dood.

Later begon hij geneeskunde te studeren. Niet lang daarna brak de Eerste Wereldoorlog uit en meldde Perls zich aan als vrijwilliger bij het Rode Kruis. Dit maakte een diepe indruk op hem. Maar hij sprak er pas jaren later over in zijn biografie De lijdensweg van het leven in de loopgraven: de gruwel van het leven en de gruwel van het sterven.

Foto van Fritz Perls en zijn vrienden

In 1920 ontving Fritz Perls zijn licentie als arts van de Frederick Wilhelm Universiteit in Berlijn. Later specialiseerde hij zich in neuropsychiatrie. Toen ontmoette hij de filosoof Friedlander, wiens invloed cruciaal was voor het werk van Perls.

In 1923 besloot hij om naar New York te gaan. Maar hij kwam gefrustreerd terug nadat ze zijn rijbewijs niet wilden valideren omdat hij geen Engels sprak. Deze slechte periode leidde hem ertoe met Karen Horney aan de psychoanalyse te beginnen. Dit veranderde zijn leven.

De carrièreswitch van Fritz Perls

Perls was gefascineerd door de psychoanalyse. Hij besloot dat hij analyticus wilde worden. Maar hij moest verhuizen naar Frankfurt om een ​​functie te krijgen als assistent van een psychiater genaamd Kurt Goldstein, die werkte aan zijn theorie over gestaltpsychologie.

Daar ontmoette hij Laura Possner, een student die twee jaar later zijn vrouw werd. Dit was ondanks dat zijn familie en Clara Happel, zijn psychoanalyticus, tegen de relatie waren. Perls was 36 jaar oud en Laura was slechts 24.

Een jaar later begon hij als analyticus in Wenen te werken. In 1928 werd hij een fulltime therapeut in Berlijn. Tussen toen en 1930, voerde Perls psychoanalyse uit met Eugen Harnick en vervolgens Wilheim Reich.

De tweede man was een van de discipelen van Freud. Maar hij was van de theorieën van Freud afgestapt. Veel van de theorieën die Perls later ontwikkelde, werden geïnspireerd door Reich.

De geboorte van de gestalttherapie

Nadat Hitler aan de macht was gekomen, vluchtte Fritz Perls naar Nederland, maar hij kreeg geen werkvergunning. Na het doorstaan ​​van een aantal zeer moeilijke tijden met zijn vrouw en pasgeboren dochter, hielp Ernst Jones hem aan een baan in het veld van de psychoanalyse in Johannesburg, Zuid-Afrika.

Samen met zijn vrouw Laura richtten zij de Zuid-Afrikaanse psychoanalytische vereniging op. In 1936 werd hij uitgenodigd voor een conferentie in Praag. De ideeën waarover hij sprak veroorzaakten echter heel wat opschudding. Hij verkeerde opnieuw in een slechte positie en verliet de traditionele psychoanalyse.

Kring van mensen die elkaar omhelzen om te verwijzen naar Fritz Perls

Met de hulp van zijn vrouw begon Perls zijn ideeën vorm te geven. In 1942 verhuisde hij naar New York en publiceerde daar zijn eerste boek: Ego, Honger en Agressie: een herziening van Freuds theorie en methode. Vier jaar later begon hij samen met andere intellectuelen de ‘Groep van zeven’.

In 1951 publiceerde hij wat sommige mensen als de bijbel van deze nieuwe benadering zien: Gestalttherapie: opwinding en groei in de menselijke persoonlijkheid.

Het boek kwam tot stand dankzij de hulp van de dichter Paul Goodman, die er een literaire noot aan heeft gegeven. Het is een complex boek dat ideeën uit de gestaltpsychologie, psychoanalyse, fenomenologie, existentialisme en Amerikaans pragmatisme gebruikt. Later voegde Perls ook enkele boeddhistische concepten toe na een reis naar Japan.

Het lot van de theorie achter de gestalttherapie was ingewikkeld. In 1956 scheidde Perls van Laura en namen ze de theorie beiden in verschillende richtingen. Terwijl Laura en Paul Goodman volkomen trouw bleven aan de oorspronkelijke principes, verlegde Perls zich van die visie.

Hij voegde er de zenprincipes en zelfs sommige dingen uit de Israëlische kibboets aan toe. Aan het einde van zijn leven handelde hij meer als een goeroe dan als een therapeut. Hij stierf uiteindelijk aan een hartaanval.

De gestalttherapiebenadering

We zouden kunnen zeggen dat gestalttherapie een trend is die meer gericht is op de manier waarop patiënten hun realiteit ervaren dan de dingen die ze ervaren. Het gaat niet om wat er met een persoon gebeurt. Het gaat erom hoe die persoon die dingen ziet.

Het benadrukt de processen en niet de inhoud. Deze focus maakt deel uit van de humanistische psychologie en brengt drie basisprincipes naar voren:

Vrouw die een vlinder vrijlaat, als verwijzing naar Fritz Perls

De drie principes van de gestalttherapie

Nadruk op het hier en nu

Volgens de gestalttherapie zien mensen het verleden, het heden en de toekomst niet als afzonderlijke werkelijkheden. Die drie tijdsperioden maken deel uit van één eenheid die alleen in het heden bestaat. Zowel het verleden als de toekomst zijn slechts projecties van het heden.

Waar het dus aan probeert te werken is het ‘hier en nu’. En zo probeert het mensen te helpen een manier te vinden om problemen op te lossen en een leven te leiden waarin ze zelf dingen actualiseren.

Bewustzijn

Om een ​​beter niveau van welzijn te bereiken, moet je heel goed naar jezelf kijken. Dit is de basis voor het creëren van nieuwe manieren om je ervaring vorm te geven in het ‘hier en nu’. Het is een pad dat je in een positie plaatst om je te richten op de manier waarop je naar de dingen kijkt die niet echt gebeuren. En het laat je zien dat je een nieuwe manier moet vinden om naar je persoonlijke ervaringen te kijken.

Verantwoordelijkheid nemen

Het proces van bewust worden zou je naar een plek moeten brengen waar je verantwoordelijkheid kunt nemen voor de gevolgen van je daden. Als je je fouten accepteert en ideeën vormt over de risico’s die gepaard gaan met een specifieke handeling, bereik je onafhankelijkheid. Dat is hoe je je bestaan ​​een richting kunt geven. Een richting met meer vrijheid en betekenis.

Conclusie

De gestalttherapie van Fritz Perls stelt een interventieproces voor om iemand te helpen zijn beeld van de werkelijkheid opnieuw vorm te geven. Het moet deze persoon ook helpen zich te heroriënteren naar een onafhankelijker leven.

Hij moet zich op zijn eigen potentieel kunnen concentreren. Mensen hebben het op veel verschillende gebieden toegepast: de klinische en de sociale omgeving en zelfs de werkplek. 


Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.