Filosoof Byung-Chul Han en de 'hel waar alles hetzelfde is'
Byung-Chul Han is een filosoof en schrijver uit Zuid-Korea. Hij heeft door de jaren heen veel aan invloed gewonnen. Hij denkt na over veel verschillende onderwerpen maar legt zich met name toe op technologie en hoe deze vormgeeft aan cultuur. Hij heeft ook veel van zijn schrijven gewijd aan werken en creëren.
Tot op heden heeft Byung-Chul Han al 16 boeken gepubliceerd. In deze boeken heeft hij twee verschillende richtingen gevolgd. Eén hiervan is ‘de burn-out-maatschappij’ en de andere is de ‘de transparantie-maatschappij.’ Hij laat zich erg kritisch uit over de hedendaagse wereld. Volgens hem buiten mensen zichzelf uit en zijn ze bang voor alles dat ‘anders’ is. Daarom heeft hij het ook over de ‘hel waar alles hetzelfde is’.
“… geweld, wat een belangrijk onderdeel is van het neoliberale systeem, vernietigt niet langer het individu van buiten. Dit doet het van binnen door depressie of kanker te veroorzaken.”
-Byung-Chul Han-
Veel mensen zullen je zeggen dat je de boeken van Byung-Chul Han echt moet lezen als je de hedendaagse wereld wilt begrijpen. Hij heeft een origineel, diep en bovenal bijzonder actueel perspectief. Hij is een van de weinige denkers die echt nadenkt over dingen zoals social media, privacy en de maatschappij van mentale dysfunctie.
Hij heeft veel opschudding veroorzaakt bij interviews tijdens een bezoekje aan Spanje. In deze interviews somde hij een paar van zijn basisconcepten op. We gaan proberen een algemeen beeld te schetsen van waar hij het over had.
De illusie van vrijheid volgens Byung-Chul Han
Volgens hem is vrijheid niks meer dan een illusie in dit tijdperk. Wat we — volgens hem — in plaats van echte vrijheid hebben is vrijwillige slavernij. Een voorbeeld: we hebben de zogenaamde vrijheid van meningsuiting, zo ook op social media. De autoriteiten gebruiken dit echter als middel om de mensen in de gaten te houden.
Byung-Chul Han zegt dat mensen een bijna pornografisch verlangen hebben om hun privéleven bloot te leggen. We scheppen op over onze gedachten, privé-momenten, gevoelens en alles dat we zijn of willen zijn via social media. Dit doen we allemaal ‘vrijwillig’. De mensen in machtsposities hoeven niet eens rond te snuffelen of mensen te bespioneren omdat we de informatie vrijwillig vrijgeven.
In een vergelijkbare trant hebben mensen zich ‘vrijwillig’ opgegeven voor een manier van dingen produceren waarbij zelfvoldoening centraal staat. Byung-Chul Han zegt dat zelfvoldoening in feite meer lijkt op zelfuitbuiting. Het eindproduct van dit alles is een emotioneel en fysiek uitgebluste, vermoeide werker.
De hel waar alles hetzelfde is en iedereen intolerant is voor alles dat ‘anders’ is
Sommige gedachten van hem gaan over gelijkenis en verschil. Hij zegt dat het feit dat mensen zichzelf als individuen zien, nóg een illusie is. Iedereen wil anders zijn omdat alles hetzelfde is. Dit verlangen is het bewijs dat onze denkpatronen over het algemeen heel veel overeenkomsten vertonen.
Wat hieruit voorkomt is radicaal conformisme. Mensen accepteren de ‘leven als ieder ander’-leefwijze. Ze produceren eindeloos dingen en scheppen zonder reden op over zichzelf omdat de definitie van ‘succes’ die zij zich eigen gemaakt hebben, dit van ze eist. Depressie en angst bevinden zich aan de andere kant van die medaille. We worden ziek door mysterieuze redenen. Byung-Chul Han denkt dat dit systeem stabiel en zo goed als onbreekbaar is. Hij noemt het ‘neoliberalisme’.
Volgens hem hebben we een revolutie nodig omtrent ons gebruik van tijd. Er is niks hypocriets aan zijn uitspraak: “…tijd die je aan werk spendeert is verspilde tijd, niet tijd voor jezelf.” Aan één kant betekent dit dat we vrije tijd nodig hebben. Dit soort tijd hoort als een soort vakantie te voelen waar je alles even kunt laten vallen. Het is geen pauze waar je even later de draad weer oppakt. Hij heeft het over persoonlijke vrije tijd waarbij je niks (volgens het neoliberalisme) ‘productiefs’ hoeft te doen.
De ideeën van deze filosoof zijn nieuw en provocerend. Zijn kritiek is scherp en direct. Het is echter ook doordacht en goed beargumenteerd. Veel van zijn boeken zijn naar het Engels vertaald en je kunt sommigen hiervan zelfs gratis op het internet vinden. We raden iedereen die niet blij is met de gang van zaken, aan om deze boeken zo snel mogelijk te gaan lezen.