Docenten, luister goed! Het gaat niet alleen om de syllabus!
We hebben vast allemaal wel docenten gehad die zich er niet van konden weerhouden hun studenten tegen te werken en in discussies verzeild te raken. Het is een houding die veel te wensen overlaat, en deze docenten lijken zich vaak te gedragen zoals de studenten die ze zouden moeten onderwijzen. Je hebt daarentegen ook docenten die de klas binnenkomen en gewoon uit een boek voorlezen zonder iets uit te leggen. Anderen lijken altijd haast te hebben omdat ze zeggen dat er niet genoeg tijd zal zijn om alles te behandelen.
De dynamiek is hetzelfde. Sommigen gaan beter met de studenten om, anderen zijn hier slechter in. Toch kunnen we stellen dat de meeste docenten zich over het algemeen alleen bezighouden met de syllabus, overdreven veel nadruk leggen op de behaalde cijfers van de studenten (hoe hoger hoe beter), en hun best doen om bergen huiswerk op te geven, in de hoop dat de studenten hier iets van opsteken. Maar ontbreekt het deze aanpak niet aan het een en ander?
“Als je het tegen me zegt, zal ik het vergeten, als je het me laat zien, zal ik het onthouden, en als je me erbij betrekt, zal ik het leren.”
De syllabus is niet het enige dat belangrijk is
Sommige docenten willen zich puur en alleen aan de syllabus houden. Ze willen alle doelen die erin staan bereiken en zo snel mogelijk door het boek heen werken. Het enige dat ze hiermee bereiken is echter dat ze de creativiteit van hun studenten vernietigen. In plaats van dingen echt te leren, proberen de meeste studenten alleen maar zoveel mogelijk te onthouden om een goed cijfer te halen. En wat meestal gebeurt, is dat ze de volgende maand of week bijna alles alweer vergeten zijn.
Dit is iets waar veel leraren over klagen. Maar weinigen van hen doen echt de moeite om te analyseren of hun manier van lesgeven wel de juiste is. Ze leggen te veel nadruk op cijfers en tonen weinig empathie aan de studenten, vooral de tieners. Het belang van de positieve invloed die een leraar op zijn leerlingen zou moeten hebben, wordt nauwelijks overwogen.
Het lijkt erop dat sommige leraren zodra ze de klas binnenkomen, het meest menselijke aspect van hun baan vergeten. Dit is vooral het geval als ze te maken hebben met tieners. Het komt helaas maar al te vaak voor dat leraren klachten over pesterijen of intimidatie niet kunnen geloven omdat ze er zelf niets van gemerkt hebben. Dit is ook helemaal niet zo gek, aangezien ze zo onverschillig zijn ten opzichte van hun baan en hun studenten.
De beste docent ooit
Hoewel veel docenten geen enkele passie of inspiratie overbrengen op hun studenten, zijn er natuurlijk ook een paar die dat wel doen. Hier is een fragment van een artikel dat Carlos Arroyo op 17 augustus 2013 schreef voor de Spaanse krant El País:
“De beste leraar van mijn leven was Don Manuel Bello. Hij was mijn literatuurleraar in mijn vijfde jaar van de middelbare school […]. Hij zorgde ervoor dat ik van lezen en studeren ging houden. In een bijna verstikkende omgeving met weinig onderwijs, zoals die school toentertijd was, waarin velen ernaar streefden om leraren te zijn, maar dit niet waren…was deze leraar er op een verbazingwekkend natuurlijke manier toe in staat was om me te motiveren om te lezen en studeren.”
Soms komt het zelfs voor dat een student in eerste instantie dol is op wiskunde, en er vervolgens een hekel aan krijgt door de docent die hij voor dit vak heeft. Een ander laat zijn droom om schrijver te worden nooit uitkomen, omdat hij een literatuurleraar had die erg negatief was over zijn werk. Het is duidelijk dat docenten erg veel invloed kunnen hebben op het zelfvertrouwen van hun studenten.
Docenten kunnen hun studenten veranderen
Net zoals de keuze voor positieve of negatieve kritiek het gedrag van kinderen thuis kan beïnvloeden, kan dit ook gebeuren in de klas. Als een docent niet in zijn studenten gelooft, als hij niet in staat is om hen te motiveren, dan is het duidelijk dat de situatie niet vanzelf zal verbeteren. Het heeft geen zin om erover te klagen. De docent heeft ofwel een kracht die hij niet wil gebruiken, ofwel een kracht waar hij zich niet van bewust is.
Ik kan dit alles bevestigen op basis van mijn eigen persoonlijke ervaring. Zelf ben ik namelijk niet alleen student geweest (iets dat veel docenten vergeten), maar ik heb ook werkervaring opgedaan als docent in het voortgezet onderwijs. Ik heb gezien hoe mijn eigen begeleider zijn studenten vervreemde met de volgende woorden: “Het heeft geen zin om iets met hem te doen, hij doet zijn boek niet eens open.”
Mijn begeleider zag alleen rebelse tieners, sommigen beter dan anderen, maar over het algemeen waren het allemaal ‘onwetende snotneuzen’. Die visie kwam helemaal niet overeen met de mijne. Zonder ze allemaal te hebben leren kennen, kon ik zien dat de meesten onzeker en ongemotiveerd waren en weinig zelfvertrouwen hadden. Zonder het zelfs maar te hoeven vragen, zou je kunnen veronderstellen dat ze waarschijnlijk te maken hadden met problemen in hun thuisomgeving.
Alles is mogelijk
Interessant genoeg deed de jongen die voorheen nooit zijn boek opendeed dit wel toen ik die klas twee maanden onder mijn hoede nam. Ik negeerde hem nooit, en sprak zeker nooit slecht over hem. Ik heb hem nooit opgedragen iets te doen wat hij niet wilde doen. Dit zorgde heel eenvoudig gewoon voor een verandering.
De manier waarop ik lesgaf en de passie die ik uitstraalde, hadden hun effect. Studenten wilden zelfs voor in de klas komen zitten en hardop voor de klas spreken. De student in kwestie zag hoe zijn klasgenoten zich steeds meer op hun gemak voelden met hun werk. En dus op een dag, koos hij er geheel uit eigen wil voor om zijn boek te openen. Hij pakte tevens zijn pen erbij en begon te werken aan de opdracht die ik hen had gegeven; het schrijven van een essay.
Mijn begeleider stond met een mond vol tanden. Hij zei dat ik het onmogelijke had bereikt. Mijn enige gedachten waren echter bij die jongen. En zijn essay liet duidelijk zien wat ik al die tijd al vermoedde: hij kwam uit een disfunctioneel gezin. Helaas kon ik niet op die school blijven werken. Ik heb echter door dit alles geleerd dat een docent de kracht heeft om de houding van de student te veranderen.
“De middelmatige leraar praat. De goede leraar legt uit. De uitstekende professor demonstreert. De werkelijk geweldige leraar inspireert. ”
– William A. Ward-
Waarom toch altijd die syllabus?
Mijn begeider vertelde me dat het positief was om de studenten naar het bord te laten komen en in groepen opdrachten te laten doen. Maar hij zei ook dat het op den duur de benodigde tijd kostte om de syllabus te voltooien. Dit zorgde ervoor dat ik mezelf de volgende vraag stelde: wat is belangrijker? Dat studenten op een leuke manier iets leren? Of om gewoon de syllabus af te werken (waar ze bovendien maar heel weinig van zullen onthouden) en hun creativiteit te verstikken?
Er is behoefte aan grote veranderingen in onze klaslokalen. Er zijn al enkele scholen die de Montessori-methode implementeren. Of scholen zoals de Sadako-school in Barcelona, die geen individuele tafels hebben, en gebaseerd zijn op samenwerkend leren en emotionele, sociale en filosofische educatie… De meeste scholen worden echter nog steeds bestuurd door het traditionele model. Een model dat niet voor iedereen werkt. Want hoewel de syllabus belangrijk is, is het zeker niet alles.