De tien spirituele domeinen van het zenboeddhisme

Boeddhisten spreken over tien spirituele domeinen die verwijzen naar verschillende gemoedstoestanden. Vier ervan hebben betrekking op de evolutie van het bewustzijn, terwijl de andere zes niet ‘geëvolueerd’ zijn.
De tien spirituele domeinen van het zenboeddhisme

Laatste update: 16 augustus, 2021

Volgens de boeddhistische kosmologie zijn er tien spirituele domeinen die tien verschillende gemoedstoestanden worden. Deze toestanden onderwerpen de geest vervolgens aan bepaalde gevoelens in elk domein. Met andere woorden, vooraf bepaalde aspecten domineren in elk moment, volgens het zenboeddhisme.

Boeddhisten leren dat de tien spirituele domeinen niet allemaal gelijk zijn. Vier van hen worden beschouwd als superieure staten en zes van hen zijn inferieur. De superieure toestanden komen voort uit vrijwillig zoeken, het verlangen naar ontdekking en zelfverbetering.

De vier inferieure staten betreffen de reactie op de buitenwereld. Dit zijn gemoedstoestanden waarin het bestaan duidelijk wordt beïnvloedt door externe krachten. Ze leiden niet tot evolutie maar tot lijden. Laten we daarom eens kijken naar deze tien spirituele domeinen van het zenboeddhisme.

De tien spirituele domeinen van het zenboeddhisme

1. Leren

‘Zij die de stem horen’ is een andere naam voor dit domein. Het komt overeen met degenen die de werkelijkheid observeren, er meer over willen weten en vervolgens openstaan om de waarheid te ontdekken en te begrijpen.

Deze superieure staat is echter afhankelijk van het externe. Mensen in deze staat zoeken naar waarheid door wat hun zintuigen of anderen hen vertellen.

2. Voldoening

Dit is de tweede van de tien spirituele domeinen van het zenboeddhisme. ‘De ontwaakte door de beweegredenen’ is een andere naam ervoor.

Het komt overeen met een grotere mate van autonomie. Dankzij observatie, inspanning en meditatie kunnen mensen zich vervolgens bewust worden van het ‘waarom’ van dingen. Met andere woorden, ze begrijpen de wet van oorzaak en gevolg en hoe deze zich materialiseert.

3. Bodhisattva

Het woord bodhisattva verwijst naar de gemoedstoestand waarin beoefenaars verlichting bereiken, voornamelijk door mededogen en altruïsme.

Degenen in deze staat voelen een oprecht verlangen om anderen van lijden te bevrijden en hen naar verlichting te leiden. In deze staat zijn geven en helpen bronnen van geluk en vrede.

4. Boeddhaschap, een van de spirituele domeinen van het zenboeddhisme

Boeddhaschap, of de staat van Boeddha, is de hoogste van de tien spirituele domeinen. Het is ook de hoogste rang van groothartigheid en wat degenen identificeert die ware verlichting hebben bereikt.

Boeddhaschap is een staat van absolute innerlijke vrede die door geen enkele omstandigheid van buitenaf kan worden veranderd. Het wordt gekenmerkt door wijsheid en onbeperkt mededogen.

5. Hel volgens het zenboeddhisme

De hel is de laagste van de tien spirituele domeinen. Het is een gemoedstoestand waarin er een absoluut gebrek aan vrijheid is.

In sommige gevallen gaat het erom volledig overweldigd te worden door het lijden dat je gevangen houdt. Bij anderen binden haat en destructieve gevoelens degenen die erin zitten vast en verstikken ze.

6. Honger

Onvervulde wensen domineren het domein van de honger. Als er verlangen is, is dat omdat er een gebrek aan bevrediging is. Dus wie verlangt, is gedoemd door gebrek.

‘Honger’ in symbolische zin zorgt ervoor dat mensen zich ellendig voelen en dat ze daardoor onverzadigbaar gedrag aannemen. Als je die verlangens creatief kunt transformeren, dan is er een wil om beter te zijn.

7. Dierlijkheid

Dierlijkheid is een toestand waarin mensen onmiddellijke en irrationele bevrediging krijgen. Impuls, niet de rede of het hart, domineren deze staat.

Dieren zijn bang voor de machtigen en misbruiken de zwakken. In deze staat gaat het leven over vechten om te overleven in plaats van een ruimte om te creëren. Als dierlijkheid evolueert, wordt het loyaliteit en vrijgevigheid.

8. Woede volgens het zenboeddhisme

Ook wel het domein van verstoring genoemd, is het belangrijkste kenmerk hier concurrentievermogen. Bij woede is er namelijk de neiging om jezelf met anderen te vergelijken, altijd met de bedoeling beter te zijn dan hen.

Degenen in deze staat zijn arrogant tegenover degenen die zwakker zijn en vleiend tegenover degenen die sterker zijn. In dit geval kunnen mensen bewust zijn, maar het is alleen bedoeld om egoïstische doelen te bereiken. Als het evolueert, leidt het tot zelfrespect.

Woede gezien vanuit het zenboeddhisme

9. Menselijkheid

Mensen in deze staat hebben het vermogen om te redeneren. Daarom kunnen ze goed van kwaad onderscheiden. Ze hebben ook controle over hun gedrag. Passie voor abstracte idealen en kwetsbaarheid tegenover negativiteit kenmerken deze toestand. Van daaruit hebben ze het potentieel om door te groeien naar een superieure staat.

10. Extase

‘Hemelse wezens’ is een andere naam voor mensen in deze staat. Plezier en de vreugde om wensen te vervullen en te krijgen wat je wilt, definiëren namelijk deze staat. Dit geluk is echter tijdelijk.

Geluk en verlichting zijn verschillend, juist omdat het tijdelijk is. Het hangt af van oncontroleerbare externe omstandigheden. Ze hebben geen negatieve emoties, maar dat is ook tijdelijk.

Deze tien spirituele domeinen van het zenboeddhisme zijn echter niet in een bepaalde volgorde opgesteld. Met andere woorden, je gaat niet lineair van de ene toestand naar de andere. Het is mogelijk om vooruit te gaan en terug te vallen, hoewel bij de meeste mensen één staat overheerst.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Hua, H. (2000). Los diez reinos del Dharma no están más allá del pensamiento. Buddhist Text Translation Society.


Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.