De theorie van interpersoonlijke relaties van Kurt Lewin

Kurt Lewin was een van de meest invloedrijke psychologen aller tijden. Wij beschouwen hem als de vader van de sociale psychologie en de bedrijfspsychologie. Zijn benaderingen en theorieën zijn op veel gebieden nuttig, met name in het bedrijfsleven.

Kurt Lewin werd in 1890 geboren in een kleine stad in Pruisen, genaamd Mogilno. Toen hij nog jong was, verhuisde zijn familie naar Berlijn, in Duitsland. Lewin studeerde geneeskunde en biologie in München. Al op zeer jonge leeftijd raakte hij geïnteresseerd in psychologie en filosofie, twee gebieden waarin hij in 1911 formeel begon te studeren.

Hij was ook zeer geïnteresseerd in politiek, in het bijzonder in het socialisme. Eigenlijk dacht hij dat we de psychologie konden gebruiken om meer rechtvaardigheid en gelijkheid in de wereld te bereiken.

Hij promoveerde in de filosofie. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was hij echter als artillerist in het leger werkzaam. Hij raakte al snel gewond en keerde terug naar zijn normale leven.

Daarna begon hij te studeren aan het Instituut voor Psychologie in Berlijn. Daar kwam hij in contact met verschillende vertegenwoordigers van de gestaltpsychologie. Hij raakte zeer geïnteresseerd in het onderwerp, dat in die tijd erg populair was.

Een nieuwe periode voor Kurt Lewin

Kurt Lewin was van joodse afkomst. Daarom wist hij dat hij toen het nazisme in 1933 opkwam geen andere keuze had dan Duitsland te verlaten. Eerst probeerde hij zijn toevlucht te zoeken in Jeruzalem, maar dat lukte hem niet. Met de hulp van enkele vrienden en collega’s was hij in staat om naar de Verenigde Staten vertrekken.

Dankzij een van zijn Duitse vrienden kreeg Lewin een baan als professor aan de Cornell University. Later werd hij hoogleraar aan de universiteit van Iowa. Enkele jaren later werd hij directeur van het Research Center for Group Dynamics aan het MIT.

In die tijd richtte Lewin zijn onderzoek op sociale fenomenen. Hij bestudeerde zowel de sociale interactie in detail, als de effecten van sociale druk op gedrag en werkdynamiek in bedrijven. Lewin legde de basis voor wat sociale psychologie vandaag de dag is.

Een nieuwe visie van de psychologie

Toen Lewin in de Verenigde Staten aankwam, was de heersende psychologische trend daar het behaviorisme. Behaviorisme stelt dat de mens als een zwarte doos is en dat we geboren worden als een leeg vel papier.

De theorie zegt dat de invloed van anderen bepalend is voor onze persoonlijkheid en ons maakt wie we zijn. Voor Lewin daarentegen is elk individu niet passief en is het in staat om zijn eigen interacties met zijn omgeving tot stand te brengen.

Lewin creëerde een aantal nieuwe ideeën om het menselijk gedrag beter te begrijpen. Hij leende het concept van “veld” van de natuurkunde. In deze discipline verwijst de term “veld” naar een gebied van de ruimte dat bepaalde eigenschappen of factoren heeft die het een specifieke configuratie geven.

Op dezelfde manier is voor Kurt Lewin menselijk gedrag het resultaat van een veld. Dit bestaat uit een set van naast elkaar bestaande gebeurtenissen, waarbij een verandering in één deel de verandering van het geheel beïnvloedt.

Op zijn beurt neemt het onderwerp deze feiten en hun dynamiek op een bepaalde manier waar. Dit alles maakt deel uit van wat Lewin “leefruimte” noemde.

Er zijn drie fundamentele variabelen die in dat dynamische veld opereren, namelijk:

• spanning
• kracht
• noodzaak

Dankzij dit laatste stelt gedrag een specifiek doel vast.

Geweldige bijdragen aan de sociale psychologie

De grote bijdrage van Kurt Lewin was dat het individu en het milieu nooit als twee afzonderlijke entiteiten moeten worden gezien. In de praktijk zijn het twee dingen die voortdurend op elkaar reageren. Ze veranderen elkaar in real time. Lewins theorie roept op om het individu te bestuderen aan de hand van deze dynamiek.

Ook wees hij erop dat, als we menselijk gedrag willen begrijpen, we rekening moeten houden met alle variabelen die de omgeving kunnen beïnvloeden. Dit omvat ook de socialisatiepatronen die in groepen vrienden bestaan.

Op basis van dit alles stelde Lewin dat het volkomen terecht is om veranderingen in onze omgeving te introduceren om de reacties van mensen te bestuderen en hoe zij op veranderingen reageren. In die tijd was dit een nieuw perspectief.

Het heeft geleid tot honderden studies over de hele wereld. Tot op de dag van vandaag gebruiken onderzoekers deze techniek, met de naam research-action, in hun studies.