De neurowetenschap van verbeelding

Je hersenen houden ervan om ideeën te visualiseren, oplossingen voor problemen te vinden en je dromen te verduidelijken. Dit creatieve en fantasierijke proces reageert op een aantal fascinerende neurale mechanismen.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 23 januari, 2024

e jeDe neurowetenschap van de verbeelding vertelt ons dat er in ons allemaal een creatief genie schuilt. In feite zijn de hersenen een perfecte machine als het gaat om innovatie en het zien van nieuwe mogelijkheden. Het is ook een fascinerend systeem waarmee je kunt dagdromen, nieuwe werelden kunt creëren en de spanningen en problemen in je leven kunt verlichten.

Pablo Picasso zei dat alles wat je je kunt voorstellen werkelijkheid kan worden. Inderdaad, elk artistiek, sociaal en cultureel product is het resultaat van een idee. Bovendien is alles om ons heen, inclusief gebouwen, technologie, kleding en zelfs de structuur van onze sociale, politieke en onderwijssystemen, ooit door iemand bedacht.

Verbeelding is de stap vóór creatie. Zonder verbeelding en zonder het creatieve proces zou niets mogelijk zijn. Mensen zijn gemaakt van dromen en ideeën. In feite bepalen ze veel van wie je bent.

Je verbeeldt je bijvoorbeeld wat je zou willen zijn of wat je zou willen hebben. Je verbeeldt het je om even aan de werkelijkheid te ontsnappen. Dit doe je echter ook omdat je hersenen een geharde dromer zijn die je meeneemt naar andere werelden en omgevingen.

Hoe werkt de neurowetenschap van verbeelding?

De neurowetenschap van verbeelding maakt deel uit van je dagelijks leven. Experts zeggen dat mensen het het meest gebruiken in hun kindertijd.

In je eerste jaren lijkt de wereld inderdaad onbegrensd en is je geest ongelooflijk creatief. Maar als je ouder wordt, raak je vaak verstrikt in routine en verantwoordelijkheid. Je verbeeldingskracht raakt vastgeroest, waardoor een deel van je onbenutte potentieel verloren gaat.

Daarom wordt vaak gezegd dat je naast verbeeldingskracht ook een uitdagende persoonlijkheid nodig hebt om sommige van die ideeën om te zetten in werkelijkheid. Dit is echter iets wat je altijd kunt leren en ontwikkelen.

Verbeelding is gelijk aan perceptie

Tal van onderzoeken onthullen fascinerende gegevens over de neurowetenschappen van verbeelding. Eén zo’n onderzoek werd uitgevoerd door Dr. Luigi Afganti van de Universiteit van Padua. Hij wees erop dat perceptie en verbeelding dezelfde neurale mechanismen delen.

Stel je voor dat je even bij zonsondergang aan zee zit. Wanneer je dit verbeeldingsproces start, bereiken je hersenen een aantal dingen. Het zorgt ervoor dat je in gedachten de zee, de lucht en de zon aan de horizon ziet. Bovendien hoor je de golven, voel je de bries en ruik je zelfs het zout in de lucht.

Je bent dus in staat om sensaties te ervaren via je verbeelding zonder de aanwezigheid van de relevante stimuli. Dit komt omdat je dezelfde neurale netwerken gebruikt voor waarneming en verbeelding.

Verbeelding en creativiteit komen niet alleen voor in één hersenhelft

Een wijdverspreide neuromythe suggereert dat de rechter hersenhelft de creatieve kant is en de linker de logische kant. Cognitieve psychologen zoals Dr. Scott Barry Kaufman wijzen er echter op dat creatieve en fantasierijke processen in veel gebieden van de hersenen plaatsvinden en niet slechts in één specifiek gebied.

Verbeelding werkt in een reeks netwerken

De neurowetenschap van verbeelding beweert dat verbeelding werkt in een reeks neurale netwerken die door de hersenen zijn verspreid. Hier zijn ze:

Uitvoerend aandachtsnetwerk

Verbeelding vereist dat je je concentreert op het creatieve proces zelf. Deze activiteit vereist veel energie en verfijning. In feite maak je bij het creëren, verbeelden en uitvinden meestal gebruik van gegevens die in je hersenen zijn opgeslagen.

Vervolgens neem je deze gegevens en transformeer je ze. Voor dit proces heb je een netwerk nodig dat je toegang geeft tot je geheugen, gedachten, bewustzijn en concentratie. Het uitvoerende besturingsnetwerk bestuurt al deze processen tegelijkertijd.

Het standaardnetwerk of fantasienetwerk

Je verbeelding verbindt je met je eigen zelfbewustzijn. Je hebt toegang tot die geheime schatkist die bevat wat je bent, wat je hebt meegemaakt, wat je wilt en waar je naar op zoek bent, enz.

Dit tweede netwerk, dat bekend staat als het standaardnetwerk of het fantasienetwerk, stelt je in staat om meerdere universa tegelijk in je geest te creëren. Je kunt aan jezelf denken in het verleden, in de toekomst en in je relaties. Het is een complex netwerk waarmee meerdere gebieden van je hersenen in verbinding staan.

Het saliencenetwerk

Het saliencenetwerk houdt alles in de gaten wat je waarneemt uit de buitenomgeving en verbindt dat met je bewustzijn. Het is een verzameling neurale netwerken die georganiseerd zijn om alle informatie van buitenaf te verzamelen, te verwerken en daarnaast prioriteit te geven aan wat het belangrijkst wordt geacht.

Vervolgens brengt het die informatie naar verschillende gebieden in je hersenen en begint het verbeeldingsproces.

De neurowetenschap van verbeelding levert ongelooflijke gegevens op over dit belangrijke onderwerp. Maar als het gaat om het verbeteren van je verbeeldingskracht, is het antwoord eenvoudig. Vergeet de routine.

Dit komt omdat je hersenen nieuwe prikkels nodig hebben. Ze houden van uitdagingen. Ze prikkelen je nieuwsgierigheid en nemen je weg van het alledaagse. Het is zelfs zo dat activiteiten als reizen, nieuwe mensen ontmoeten, leren, lezen en alles ervaren wat niet alledaags is, je creativiteit en verbeeldingskracht maximaliseren. Ze zijn bevrijdend.