De Naam van de Roos
De omgeving van de Naam van de Roos is uniek. Dit boek werd in 1980 uitgegeven en is ook verfilmd. Het verhaal gaat over een Benedictijnenabdij in de Apennijnen in 1327. De Franciscaanse monnik, William van Baskerville, is met zijn trouwe gezel, Adso van Melk, op weg naar de abdij. Ze zijn zich niet bewust van het verontrustende mysterie dat hen daar opwacht. William heeft een duister verleden als inquisiteur. Nu is hij op een missie. Hij zal deelnemen aan een bijeenkomst waar de veronderstelde ketterij van een tak van de Franciscanen besproken zal worden: De Spirituelen.
Umberto Eco heeft op een talentvolle manier het decor ontworpen. Daarin creëert hij een detectiveroman die de lezer een idee geeft van de gewoonten en tradities in de donkere en wrede Middeleeuwen. In dit historische kader is het het geloof dat macht gaf en afnam. Het verleende grillen en vernietigde levens in de naam van God. En God was niet alleen almachtig. Hij werd ook afgeschilderd als iemand die straft. Hij is tegen elke vorm van werelds plezier en tegen de meest natuurlijke uitdrukking van plezier: lachen.
Het mysterie van de roos
De naam van de monnik die de hoofdrol speelt, William van Baskerville, is allesbehalve toevallig. Umberto Eco gaf hem de naam William als eerbetuiging aan de bekende filosoof William van Ockham die beroemd is omwille van het ‘Scheermes van Ockham’-beginsel. Dit principe zegt dat als er twee hypothesen zijn die een gebeurtenis even goed verklaren, dan moet de meest eenvoudige de overhand krijgen. De moderne wetenschap volgt nog steeds dit principe, maar de huidige versie is bekend als Ontologische Spaarzaamheid of de Regel van Eenvoud.
Dit grondbeginsel is ook aanwezig in het gedrag van één van de meest beroemde detectives aller tijden: Sherlock Holmes. De familienaam van William, Baskerville, is verbonden met De Hond van de Baskervilles, één van de gevallen die Sir Arthur Conan Doyle zijn roem en glorie verschaft hebben.
De verklaring van de naam van de monnik zou slechts een eenvoudige anekdote zijn als we er niet verder zouden op ingaan. Maar de naam symboliseert ook een aankondiging van de bedoelingen van William. Hij zal het grootste deel van zijn verblijf in de abdij besteden aan het oplossen van de misdaden die daar beginnen op te treden. De reeks misdaden doen ons aan nog een andere beroemde mysterieroman denken: En Toen Waren Er Geen, van Agatha Christie.
In De Naam van de Roos is er nog een aanwijzing naar de geschiedenis. Het heeft te maken met de huisbewaarder van de enorme bibliotheek van de abdij. Zijn naam is Jorge van Burgos. Deze naam verwijst naar de auteur Jorge Luis Borges. Om het met de woorden van Eco zelf te zeggen, “… bibliotheek plus blinde man kan alleen gelijk zijn aan Borges, ook omdat schulden betaald moeten worden”.
De doornen van de roos
Uiteindelijk blijkt Burgos het personage te zijn achter de moorden die in de abdij, de ene na de andere, gebeuren. Hij doet het om te voorkomen dat het tweede poëzieboek van Aristoteles bekend zou worden. Het boek was grappig en de monnik was er bang van. Hij geloofde dat lachen niets anders dan een kwaadaardige wind was die het gelaat vervormde en mensen er deed uitzien als apen.
Net als vele gelovige mensen van die tijdsperiode, geloofde hij dat lachen typisch was voor ongeschoolde en wilde mensen. Ze geloofden dat het ver weg van de kerk moest blijven zodat de intellectuelen die hen op die donkere momenten omringden, het niet zouden aannemen als een instrument van de waarheid. De kerk was bang dat humor de angst van de mens voor God zou tenietdoen en dat de mensen zouden stoppen met hun voorschriften te volgen.
Broeder Jorge dacht dat lachen het tegengif was voor angst. Hij geloofde dat de vrees voor de duivel ervoor zorgde dat mensen zich naar God toekeerden. Zonder vrees zouden mensen met God lachen net zoals ze met alles lachten. Dat geloofde Jorge. Maar Jorge’s roeping wordt zijn eigen ondergang. Want hij houdt van boeken. Dus wil hij kennis onder controle houden, niet vernietigen. Maar hij kan die weg pas inslaan als hij beseft dat hij geen kant meer op kan; William heeft hem ontmaskerd en Jorge heeft dus geen andere keuze.
Rede en geloof en de geboorte van nieuwe denkrichtingen
Ook de klassieke middeleeuwse botsing tussen rede en geloof is een boeiend gegeven in dit boek. Het is precies dit conflict dat we zien in het verhaal tussen de inquisiteur Bernardo Gui en William. Het doet de fundamenten van de kerk trillen: de geboorte van de protestantse reformatie en het hoogtepunt van de Verlichting zijn in aantocht.
Of je nu het boek leest of de film bekijkt, De Naam van de Roos is een genot voor wie van goede literatuur houdt en van een mysterie dat gaat over de menselijke conditie.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Backes, V. M. S., Prado, M. L., Schmid, S. M. S., Cartana, M. H. F., Marcelino, S. R., & Lino, M. M. (2005). Educación continua o permanente de los profesionales de salud: el” nombre de la rosa” hace la diferencia. Revista Panamericana de Enfermería, 3(2), 125-31.
- Eco, U. (2010). El nombre de la rosa. Lumen.
- Giovannoli, R. (Ed.). (1987). Ensayos sobre” El nombre de la rosa”. Lumen.
