De geopolitiek: hoe onze wereld precies functioneert

Bars hebben een aantal verschillende functies. Eén van die functies is onze wereld een betere plek maken. Een koffie of een biertje heeft waarschijnlijk ooit ook wel één van jouw problemen opgelost. Soms komen mensen in bars met voorstellen die beter zijn dan de overheid installeert. Onze informele oplossingen kunnen er beter uitzien dan de werkelijkheid. Toch moeten we realistisch zijn. We moeten het over de geopolitiek hebben.

Geopolitiek is een wetenschap die de effecten bestudeert van de menselijke en fysieke geografie op de internationale politiek en op internationale relaties. Het is een methode waarmee men het buitenlandse beleid onderzoekt.

De doelstelling is om door middel van geografische variabelen internationaal politiek gedrag te begrijpen, te verklaren en te voorspellen. Als je in deze debatten de meest bewonderde persoon wil zijn of je wil toch op zijn minst diegene zijn die zijn ideeën het best verdedigt, dan moet je zeker dit artikel lezen.

We kunnen in de geopolitiek vier peilers belichten. Die zijn bepalend voor de politieke prestatie van de verschillende landen. Eigenlijk moet het gedrag van elk land zich aan deze peilers aanpassen. De eerste peiler is dat alle landen macht willen verwerven en behouden.

Ten tweede is het belangrijkste aspect voor elk land dat ze hun territoriale eenheid behouden. Landen zullen dus hun grenzen verdedigen. Tenslotte hebben landen ook verbindingen nodig met andere landen. Die banden moeten betrouwbaar en duurzaam zijn.

Geopolitiek: macht verwerven en behouden

Het voornaamste doel van elk land is overleven. Dit betekent dat het voor een land absoluut noodzakelijk is een geschikt machtsniveau te verwerven en te behouden. Op dit moment betekent macht hebben het vermogen bezitten om een ander land te beïnvloeden.

Je laat het andere land dan doen wat jij wil, ook al beschadigt dit het andere land of betreft het iets dat ze niet willen doen. Militaire macht is de meest voorkomende soort macht.

Toch is het niet de enige vorm van macht waarop landen steunen. Er bestaat ook een zachte macht die samengesteld is uit de cultuur, het onderwijs, de zakenwereld, vernieuwing, enzovoort. Ook dit soort macht kan andere landen beïnvloeden.

Een machtspositie bereiken betekent niet noodzakelijk dat een lang het machtigste land is. Voor de meeste landen is dat allesbehalve een mogelijkheid. Het is dus voldoende om machtiger te zijn dan de landen met wie je wedijvert.

Om dit te verwezenlijken kan een land interne acties uitvoeren. Het kan bijvoorbeeld zijn economische of militaire capaciteit verhogen. Een land kan ook zijn allianties met andere landen versterken of verbreken.

Strategieën in de geopolitiek om de macht te vergroten

Dit zijn enkele strategieën die landen vaak gebruiken om hun macht te vergroten:

• Tegenwicht. Deze strategie houdt in dat men de macht tussen meerdere landen in evenwicht houdt. In het geval van het Midden-Oosten is het de bedoeling dat landen als Saoedi-Arabië en Iran een soortgelijke hoeveelheid macht delen. Als ze evenveel macht behouden, dan zal geen van beide landen de controle over de regio in handen nemen. De onderhandelingen met elkaar zullen ook gemakkelijker zijn.
• Chantage. Wanneer we meer macht hebben dan een ander land of we hebben een bepaalde bron die het andere land wil, dan kunnen we chantage gebruiken om macht te krijgen. We kunnen dan bijvoorbeeld met een oorlog dreigen of gunstigere zakenrelaties tot stand brengen.
• Bloeden. Als een land zich in een slechte situatie bevindt, in oorlog is en wij doen niets, dan kunnen we dat land laten bloeden. We laten het dan zijn macht verliezen. Op die manier wint ons land macht.
• De last op iemand anders leggen. Je laat een ander het probleem overnemen. Als het buurland problemen heeft, kan je altijd wachten tot een ander land jou helpt.
• Oorlog. Een oorlog met een ander land beginnen kan onze macht vermeerderen als we die oorlog winnen. Deze strategie is echter omstreden en vraagt een grote investering.

De macht behouden

Andere problemen ontstaan zodra we het eerste doel verwezenlijkt hebben. We zullen dan niet alleen macht hebben maar we zullen die macht ook willen behouden. Landen proberen dus hun territoriale eenheid in stand te houden.

Geen enkel land zal interne opstanden willen. Die brengen namelijk alleen schade toe aan hun imago en hoe andere landen  hen zien. Dit verzwakt hun macht. Een duidelijk voorbeeld is Spanje en Catalonië. De separatistische bewegingen vormen een bedreiging voor de overleving van Spanje.

De grenzen beschermen

Om te overleven moeten landen ook hun grenzen beschermen. Grenzen tussen landen kunnen een bedreiging vormen wanneer het buurland een vijand is. De grenzen tussen Spanje en Marokko bevinden zich in de steden Ceuta en Melilla. In deze steden hebben meerdere conflicten plaatsgevonden.

De doelstelling van Spanje is om goede relaties te onderhouden met Marokko. Het tegenovergestelde zou een bedreiging vormen. Marokko zou dan immers de grens kunnen openstellen voor duizenden mensen.

Externe relaties bestendigen

Ten slotte is er nog een absoluut noodzakelijke actie om de macht te vermeerderen. Dat is het verzekeren van externe verbindingen. Het onderhouden van die relaties is noodzakelijk voor het overleven van alle landen. Landen moeten namelijk de goederen aanvullen die hun thuisland niet bezit. Ze moeten goederen verkopen om hun economie te verbeteren.

Goede zakelijke relaties kunnen de macht van een land vergroten. Op basis van deze vier peilers kunnen we inschatten hoe een land het doet wat betreft zijn internationale betrekkingen. Als we ook rekening houden met de geografie, de grafische weergave van het land en de grenzen tussen landen, dan hebben we het over geopolitiek.