Chemohersenen: het resultaat van de bijwerkingen van chemotherapie
De huidige behandelingen van kanker zijn nog steeds heel agressief. In veel gevallen is de kanker te genezen. Maar de behandeling heeft toch bijwerkingen waarover we zelden spreken. Sommige van deze bijwerkingen zijn cognitieve verslechtering, een beperkte concentratie of geheugenverlies. Deze bijwerkingen van chemotherapie komen vaak voor en zijn bekend als chemohersenen.
Jarenlang hebben deskundigen klinische documentatie en onderzoeken verzameld die met dit fenomeen verbonden zijn. De bedoeling was om een aandoening te registreren waarover de meeste mensen niets weten. Wanneer mensen kanker overleven dan staan ze voor een nieuwe strijd. Want nu moeten ze omgaan met wat na de behandeling komt. Die symptomen kunnen lichamelijk en psychologisch zijn.
Uitputting, een verzwakt immuunsysteem, verteringsproblemen, zwakheid, infecties, botverlies en rillingen zijn bekende symptomen. Maar nu krijgen die gezelschap. We hebben het hier over de bijwerkingen van chemotherapie op de hersenen, de achteruitgang van de hersenen. Dit symptoom treedt op in onder andere de volgende cognitieve processen: de aandacht, problemen oplossen, het geheugen, enzovoort.
Chemohersenen, een geestelijke nevel als gevolg van de bijwerkingen van chemotherapie
Vaak beschrijven we kanker als een gevecht. Maar voor velen is het een echte krachtproef. Het gaat dan niet alleen over het volgen van een behandeling die gebaseerd is op chemotherapie. Want een behandeling van kanker kan ook chirurgische ingrepen, farmacologische procedures, radiotherapie en immunotherapie inhouden.
Deskundigen zeggen vaak aan patiënten dat iedereen op een andere manier op bepaalde behandelingen reageert. Maar er zijn enkele bijwerkingen van chemotherapie die de meerderheid van de patiënten ervaren. Chemohersenen is één van die bijwerkingen. Het is een uitputtend lichamelijk gevolg dat vele patiënten associëren met stress en angst voor de kanker zelf.
Maar klinische onderzoeken hebben aangetoond dat chemohersenen een rechtstreeks gevolg zijn van de behandeling zelf. Het treft ongeveer 80% van de patiënten. We zullen nu die gegevens bekijken.
Leven met chemohersenen: de effecten en de kenmerken
- Onderzoek toont aan dat het visuele en het verbale geheugen, de aandacht en het psychomotorisch functioneren de cognitieve gebieden zijn die het vaakst getroffen worden door de chemotherapie.
- We weten dat elke vorm van kanker een bepaalde behandeling krijgt. Afhankelijk van de patiënt variëren de duur en de intensiteit van de behandelingen. Maar studies tonen aan dat bijna alle patiënten die chemotherapie ondergaan, cognitieve beschadiging oplopen. Zoals te verwachten zal de schade groter zijn naarmate de behandeling langer duurt en intenser is. Het effect is dus cumulatief.
- Meestal ervaren patiënten problemen met het onthouden van datums en afspraken. Ze hebben het ook moeilijk om veel gebruikte woorden te onthouden en om hun zinnen af te maken.
- Het komt ook vaak voor dat ze problemen hebben om meerdere dingen tegelijk te doen. Een gesprek voeren aan de telefoon en tegelijkertijd een glas water nemen of de oriëntatie bewaren terwijl men aan het stappen is, kunnen een probleem worden. Het is dan heel moeilijk en frustrerend om dit soort activiteiten uit te voeren nadat men chemotherapie gekregen heeft.
- Men heeft ook kunnen waarnemen dat ze gedesoriënteerd zijn en traag reageren. Na de chemotherapie wordt de wereld ingewikkelder. Patiënten zijn minder “afgestemd” om op gewone en vertrouwelijke dingen te reageren.
De behandelingen van chemohersenen: hoe kan je het omkeren?
We hebben het eerder al gesteld. Kanker overleven is een prachtige verwezenlijking. Het is vol geluk en hoop. Maar het gordijn gaat dicht na één fase en opent zich voor een andere. In de tweede fase is zelfzorg belangrijker dan ooit. Patiënten moeten natuurlijke, psychologische en zelfs spirituele benaderingen vinden die kunnen helpen om de schadelijke effecten van de aandoening en van de behandeling om te keren.
Sleutels om de hersenen na de chemotherapie optimaal te laten werken
Is het mogelijk om de negatieve bijwerkingen van chemotherapie op de hersenen om te keren? Het antwoord is eenvoudig. Ja, het is mogelijk. Maar het cognitieve herstel vereist tijd, inspanning en een veelzijdige aanpak.
- Er zijn verschillende medicijnen die de neurologische effecten van chemotherapie proberen om te keren. Die bevinden zich nog in de proeffase. Maar momenteel is er geen medicijn op de markt dat 100% doeltreffend is om dit resultaat te behalen.
- Behandelingen met kruiden zoals ginseng en ginko biloba laten positieve effecten zien. Want ze slagen erin om iets van de schade om te keren.
- Patiënten worden ook aangemoedigd om zelf activiteiten te vinden die voor hun cognitief herstel kunnen zorgen. Tegenwoordig kunnen we gebruik maken van veelzijdige applicaties en programma’s op onze telefoons en computers. Sommige van die toepassingen oefenen het geheugen en de concentratie. Al die oefeningen zijn heel nuttig.
- Deskundigen bevelen patiënten ook aan om een agenda te gebruiken om hun activiteiten te plannen. De aanbeveling is dat patiënten eerst kleine taken na elkaar plannen vóór ze proberen om dingen tegelijk te doen. Want proberen om meer dan één ding tegelijk te doen kan angst creëren en zorgen voor een laag zelfvertrouwen als ze falen.
- Anderzijds maar niet minder belangrijk is de gepaste steun nodig van familie en vrienden. Want die hebben ze echt nodig. Hun ondersteuningssysteem moet ook dichtbij zijn. Mensen moeten begrip tonen en zich vooral bewust zijn van de symptomen die verbonden zijn met chemohersenen.
Besluit
Tot besluit willen we opmerken dat in het ideale geval elke patiënt toegang moet hebben tot het geschikte cognitieve herstel dat gericht is op deze klinische situatie. Maar de behandelingen maken vooruitgang, dus ook de hersteltherapie. Het doel van de oncologische hersteltherapie is om de kwaliteit van leven te verbeteren van de mensen die kanker overwonnen hebben. Die therapie zal zich dus ook verder ontwikkelen. Of dat hopen we tenminste.
