Charles Manson en de psychologie achter zijn sekte
Het is een mysterie en een hele uitdaging voor psychologen: wat waren de redenen voor de sekte en de duistere fascinatie rondom Charles Manson? Het is een van de lastigste vragen die gedrags- en persoonlijkheidswetenschappers ooit hebben geprobeerd te beantwoorden. Nu, na zijn dood, krijgt de voormalige fanatieke leider van ‘The Family’ weer nieuwe aanhangers.
Na de veel bekeken rechtszaken begin jaren 70, werd de psychologen, psychiaters en journalisten die de zaak behandelden iets duidelijk. Manson had een speciaal vermogen om een soort van psychologische fascinatie te creëren, het soort dat kon aanzetten tot moord. Het is ook wat hem heeft geholpen zijn kring van toegewijde volgelingen te creëren.
“Mijn vader is de gevangenis. Mijn vader is jouw systeem… ik ben niets meer dan wat je van me hebt gemaakt. Ik ben slechts een weerspiegeling van jou. ”
-Charles Manson-
Charles Manson en de psychologie achter zijn sekte
Een van zijn nieuwere volgelingen was Afton Burton, een 26-jarige vrouw met wie hij al sinds haar zestiende een relatie had. In 2014 slaagde Charles Manson erin om een licentie te krijgen om met Afton te trouwen terwijl hij zijn levenslange gevangenisstraf uitzat.
Hoewel de bruiloft nooit heeft plaatsgevonden, waren er veel foto’s van de twee. Deze toonden een flinke transformatie van Afton. Ze wilde meer lijken op haar idool, dus schoor ze haar hoofd kaal en tatoeëerde het beroemde kruis op haar voorhoofd.
Dit feit, de omstandigheden van de moorden en de hele mysterieuze, massale sekte van Manson kregen een tweede leven na zijn dood. De kringen in het water blijven zich dan ook uitbreiden en er is genoeg duisternis die nog aan het licht moet komen.
Er is iets dat steeds opnieuw naar voren komt in de geschiedenis van de criminologie, en dat is dat het kwade aantrekt. Dat moord verleidt. Iets dat echter nog duidelijker is, is dat grote moordenaars of cultfiguren zoals Manson nog altijd goed verkopen. Ze zijn nog steeds een inspiratiebron voor boeken en scripts voor shows en films.
De persoonlijkheid van Charles Manson
Eén ding waar criminologen het over eens zijn, is dat er nog steeds veel verkeerde ideeën over Manson bestaan. Zijn gezicht is wat de meesten van ons voor zich zien als we denken aan seriemoordenaars. Maar er zijn twee veel betere voorbeelden van seriemoordenaars; ze zijn gewoon minder bekend. We hebben het over Ted Bundy en John Wayne Gacy, de ‘Killer Clown’.
Was hij echt een seriemoordenaar?
Charles Manson was geen seriemoordenaar. Hij is ook nooit zo geclassificeerd. Vanuit een psychologisch oogpunt is de ‘Manson Family’-zaak absoluut een van de meest fascinerende ooit, en daar zijn enkele redenen voor. Manson overtuigde zijn volgelingen ervan om moorden te plegen op basis van een zeer specifieke geheime code, te weten ‘Helter Skelter’.
Deze term haalde hij uit de titel van een Beatles-nummer. Het lied ging over ontberingen in de liefde, maar voor Manson ging het verder dan dat. Het was de rechtvaardiging voor een apocalyptische rassenoorlog. Het was zijn obsessie en zijn inspiratie. De misdaden vonden allemaal plaats gedurende twee nachten. Met andere woorden, er was niets impulsiefs aan en het had niets te maken met enige vorm van tijdelijke waanzin.
Hij had het allemaal zo gepland en, iets dat het nog interessanter maakt voor de experts, hij liet zijn volgelingen achteraf nog meer moorden plegen. Manson liet ze niet de ruimte om na te denken over wat ze hadden gedaan. Zijn overtuigingskracht en vermogen tot manipulatie waren perfect en absoluut. Hij liet geen ruimte voor emotie, hij bracht ze in een staat van volledige koelbloedigheid.
Wat was hij precies?
Later, toen hij eenmaal in de gevangenis zat, deden mensen vele pogingen om de psychologie van Manson’s persoonlijkheid te begrijpen. Interessant om te weten is dat er nooit een duidelijke, objectieve aandoening bij hem is vastgesteld. Eén ding waar veel analisten het echter over eens waren is dat frustratie en conflict een fundamenteel onderdeel uitmaakten van zijn persoonlijkheid.
Zijn gewelddadige kindertijd, armoede en de volledige verwaarlozing door sociale diensten waren allemaal factoren die eraan bijdroegen dat hij zich tot de criminaliteit wendde om te overleven. Rebellie en een minachting voor gezag waren twee constanten in zijn leven. Later volgden megalomanie, zijn psychopathische persoonlijkheid en ernstige angststoornis.
Iets dat geen enkele psychiater kon ontkennen was dat Charles Manson verbazingwekkend vaardig was in het emotioneel controleren van mensen. Hij gebruikte deze vaardigheid om zijn ego te voeden en een gezin te stichten. Het hielp hem relaties aan te gaan en tegelijkertijd de samenleving te confronteren die hij zo haatte.
Waarom mensen zich aangetrokken voelden tot de sekte van Charles Manson
Sheila Isenberg was een van de eerste psychiaters die verklaringen vond voor het waarom achter de fascinatie voor iemand zo duister als Charles Manson, die overigens naar zichzelf verwees als de ‘Devil man’. Dr. Isenberg stelde enkele verschillende psychologische theorieën voor in haar boek Women Who Love Men Who Kill. Hier komen ze…
Mensen met een laag zelfbeeld
De eerste verklaring spreekt van het ‘hyper-empathie syndroom‘. Het komt voor bij vrouwen met een zeer laag zelfbeeld. Ze hebben de neiging om contact te maken met belangrijke of beroemde mensen die hen het gevoel geven dat ze waardevol zijn.
Het opbouwen van een band met een bekende moordenaar type Charles Manson is in dit geval een manier om hun leegte op te vullen. Het helpt ze om zich zelfverzekerder en belangrijker te voelen. Het is dus hun overmatige empathie die hen in staat stelt om op diep niveau contact te maken met de persoon. Het kan zelfs het punt bereiken dat ze de wandaden van de moordenaar rechtvaardigen.
Het ‘Homicidol’-effect
Het ‘homicidol’ effect komt van twee woorden: ‘homocide’ (moord) en ‘idol’ (idool). Het past zeker bij Charles Manson, net zoals het past bij Jack the Ripper, Hannibal Lecter etc. Soms voelen mensen een enorme aantrekkingskracht of bewondering voor mensen (echt of fictief) die bekend staan als extreem gewelddadig. In plaats van ze af te wijzen, veranderen ze ze in afgoden die aanbidding waardig zijn.
Dit fenomeen wordt volgens psychiaters Micael Dahlén en Magnus Söderlund het meest gezien bij succesvolle vrouwen. Ze zijn meestal goed opgeleid en hebben een hogere sociale status. Maar we moeten er ook op wijzen dat het heel gewoon is in onze samenleving in het algemeen. Charles Manson was bijvoorbeeld een ontzettend belangrijke inspiratiebron voor musici zoals Guns N ‘Roses en Marilyn Manson.
‘Hybristofilie’
Hybristofilie is een parafilie waarbij mensen zich aangetrokken voelen (zowel geestelijk als seksueel) tot ‘gevaarlijke’ mensen (verkrachters, moordenaars etc.). Het is abnormaal, helemaal niet gebruikelijk en al helemaal niet rationeel.
Tot slot, als er iets is dat we met zekerheid kunnen zeggen, dan is het wel dat het idee van Charles Manson nog lang in onze sociale, criminologische en culturele sfeer zal blijven hangen. Sterker nog, zelfs vandaag de dag brengt zijn naam nog geld op en profiteren mensen hiervan. Dit lijkt ook helemaal niet zo moeilijk: niet zo lang geleden had Quentin Tarantino het nog over het maken van een film en er komen ook nieuwe boeken over hem uit.