Burn-out: als je jezelf volledig uitput

Het burn-outsyndroom is de afgelopen jaren exponentieel toegenomen,. Lees hier meer over dit fenomeen.

Burn-out wordt gedefinieerd als het gevoel van onbehagen dat wordt veroorzaakt door overbelasting. Het onbehagen is meestal het directe gevolg van zeer intense of zeer langdurige stress. De druk verteert als het ware de middelen van het individu (psychologische afweer). Het komt vaker voor bij mensen die sociale beroepen uitoefenen (artsen, verpleegkundigen, psychologen enzovoort).

Burn-out ziet er bij elke persoon anders uit. Maar een van de meest zichtbare symptomen is een gebrek aan motivatie, wat de kwantiteit en kwaliteit van iemands werk doet afnemen.

We zouden dan ook kunnen zeggen dat het wordt beschouwd als een staat van fysieke, emotionele en mentale uitputting die wordt voortgebracht door voortdurende overmatige betrokkenheid in situaties die emotioneel te veeleisend zijn.

Maslach, een van de meest vooraanstaande auteurs in het veld, definieert burn-out als “emotionele uitputting die leidt tot het verlies van motivatie, wat de neiging heeft plaats te maken voor een gevoel van ontoereikendheid of falen.”

De drie hoofdassen van burn-out

• Emotionele vermoeidheid en uitputting: mensen die last hebben van een burn-out, hebben het gevoel dat ze geen kwalitatieve hulp kunnen geven of hun patiënt of familielid niet langer kunnen ondersteunen. Hierdoor voelen ze zich vaak ontoereikend of hulpeloos. Ze kunnen anderen niet meer van zichzelf geven. Ze voelen zich mentaal moe. Vaak gaat dit ook gepaard met fysieke vermoeidheid.
• Depersonalisatie: vanwege het hierboven beschreven proces, neemt de professional met een burn-out een houding van onverschilligheid aan. Hij wordt afstandelijker tegen de patiënt of zijn familieleden. Als gevolg hiervan doet hij zijn werk niet zoals hij zou moeten of zoals hij zou doen in normale omstandigheden.
• Gevoelens van mislukking door een gebrek aan persoonlijke en/of professionele voldoening: op de lange termijn haalt iemand met een burn-out minder voldoening uit zijn werk. Hij begint gevoelens van falen of ontevredenheid te ervaren. Er is frustratie, hulpeloosheid, zoals we onder het eerste punt reeds aangaven, een laag zelfbeeld en desillusie met betrekking tot werk.

De vicieuze cirkel van stress en uitputting

Het lijkt veel op het domino-effect of een vicieuze cirkel. Het hoeft echter niet voor iedereen in dezelfde volgorde te gaan, en het is niet altijd geleidelijk. Wat meestal voorkomt is een escalatie van symptomen. Met andere woorden, de eerste symptomen, tenzij er iets gebeurt, hebben de neiging om plaats te maken voor al het andere.

Dit betekent niet dat iedereen met een sociaal beroep noodzakelijkerwijs uitputting ervaart. Er zijn ook deskundigen die juist kracht halen uit het moeilijke werk dat ze doen en feitelijk mentaal sterker worden door hun beroep. Welke weg iemand neemt, hangt erg af van de manier waarop iemand met stress en problemen omgaat.

Omgaan met burn-out

Er zijn bepaalde elementen (ervaringen, mensen, situaties enzovoort) die we niet kunnen veranderen en waar we absoluut geen controle over hebben. Gebeurtenissen die eenvoudigweg zijn wat ze zijn. Dingen die we op de een of andere manier zouden willen veranderen, of waarvan we wensen dat ze helemaal niet bestonden.

Maar … dat gaat niet. Dus om voor onszelf te zorgen, moeten we onderscheid maken tussen wat wel en niet kan worden gedaan. Onderscheid maken tussen wat is en wat zou moeten zijn. Dit zal ons beschermen tegen hulpeloosheid, frustratie, schuldgevoel en woede.

Het is daarom belangrijk dat we enkele dingen accepteren:

• We zijn verantwoordelijk voor de dingen die we doen, we zijn niet schuldig aan ze. Daarom kunnen we altijd kiezen hoe we reageren op dingen die gebeuren.
• We hebben allemaal onze grenzen en we moeten zorgen voor onze relaties. Zowel onze relaties met anderen als de relatie met onszelf.
• Pijn en lijden zullen ons beïnvloeden. Dit is normaal, we zijn nu eenmaal mens. Maar het zal ons helpen meer over onszelf te leren.
• Emoties hebben hun eigen regels en zijn nauwelijks onderhevig aan wat de rede voorschrijft. Zelfs al ben je een zorgverlener.

Effectieve middelen om burn-out te bestrijden

Voor de behandeling van een burn-out worden vaak twee psychologische hulpmiddelen gebruikt die tamelijk effectief zijn. We hebben het over acceptatie en mededogen. Beide helpen om stress te verminderen.

Ze houden onze motivatie en wilskracht in stand, zodat we onze energie proactief kunnen sturen. Proactief zijn betekent beslissingen nemen voor jezelf. Verantwoordelijkheid nemen voor je acties zonder ze te rechtvaardigen.

Ook helpen acceptatie en mededogen ons om realistische en bereikbare doelen te stellen. Ze begeleiden ons naar succes en prestatie. Het gaat erom dat je je concentreert op wat je wilt, niet op wat je vreest.

Om dit te doen, is het belangrijk om over de juiste informatie te beschikken en om er tijd in te investeren. Een voorbeeld is het beoefenen van technieken zoals mindfulness, die je leren om je volledige aandacht te richten op het heden.

Ook strategieën om zelfregulatie te bevorderen zijn hier belangrijk. Met strategieën voor zelfregulatie bedoelen we middelen die ons helpen om ons eigen gedrag te beheersen. Deze omvatten emotioneel, cognitief en motorisch gedrag. Het doel is om je beter aan situaties aan te kunnen passen.

Kortom, het algemene standpunt dat we willen onderstrepen is simpel: je moet leren de controle te krijgen over belangrijke persoonlijke keuzes (zoals je leven wijden aan het helpen van anderen). Dit zal je in staat stellen om goed te functioneren en je emotionele gezondheid te behouden.