De bitterheid van onmogelijke en ontstemde liefdes
Wie heeft zo’n liefde nu niet gekend? Zo’n onmogelijke liefde waarvan je weet dat die alleen voor jou bestaat. Geïdealiseerd, waardevol, zou net zo goed van porselein kunnen zijn, aangezien je weet dat deze liefde toch nooit tegen de muur van realiteit zal botsen. De realiteit die dit soort liefdes, ondanks hun overtolligheid, echt maakt.
Tegenwoordig komt het minder vaak voor dat mensen een ontstemde liefde ervaren. Hiermee doelen we op een beantwoorde liefde waar de realiteit, vanwege meerdere redenen, je niet van laat genieten.
Deze twee soorten liefde worden vaak door elkaar gehaald, ondanks het gegeven dat ze niet echt gelijk aan elkaar zijn. Beide soorten worden zelfs onderworpen aan verschillende emotionele eigenschappen. Ze hebben te maken met omstandigheden die veel verder gaan dan het gevoel van liefde zelf, zoals we later in dit artikel zullen zien.
De bitterheid van onmogelijke liefdes
De eerste soort pijnlijke liefde is een onmogelijke liefde. Een liefde die iemand voor iemand anders voelt, maar die helaas onbeantwoord blijft. Om werkelijk onmogelijk te zijn, moet deze liefde ook de eigenschappen hebben om nooit beantwoord te kunnen worden. ‘Ik kan niet hetzelfde voor jou voelen’.
“Wat veel mensen houden van noemen, bestaat uit het kiezen van een vrouw en met haar trouwen. Ze kiezen haar, ik zweer het, ik heb het zelf gezien. Alsof je in het geval van liefde kunt kiezen, alsof het geen klap is. Een klap die je botten breekt en je vastzet in het midden van de tuin.”
-J. Cortázar-
In dit soort gevallen zeggen mensen vaak dat de persoon op wie ze verliefd zijn de enige persoon is die hen twee emotionele extremen kan laten voelen. Ze zien deze persoon als iemand die hen al het geluk kan schenken dat ze nodig hebben. Tegelijkertijd is deze persoon echter ook degene die hen van hun geluk berooft. Dit geluk kan namelijk alleen ontstaan wanneer de liefde beantwoord zou worden.
Onmogelijke liefdes brengen een constant gevoel van ongemak en verdriet met zich mee. We kunnen de gevoelens die we voor deze persoon hebben niet vermijden en toch kunnen we deze gevoelens ook niet uitdrukken zoals we graag zouden willen. In die zin wordt het ervaren van dit soort liefdes nog bitterder wanneer we ons voorstellen hoe het zou zijn als onze liefde beantwoord zou worden.
De bitterheid van ontstemde liefdes
De andere soort onmogelijke liefde is de soort liefde die schrijver Gabriel García Márquez ook wel ontstemde liefde noemt. Hij gebruikt deze term in zijn roman Liefde in tijden van cholera. Met deze term doelt hij op de soort liefde die je voelt en pijn doet, die wel wordt beantwoord, maar zich vanwege externe omstandigheden niet kan materialiseren.
Met andere woorden: een ontstemde liefde is een perfecte liefde die zich vanwege verschillende redenen waarschijnlijk nooit verder zal ontwikkelen, redenen als: onverenigbaarheid, familiedruk, vriendschappen die de twee geliefden niet willen beschadigen, angst voor emotionele afhankelijkheid etc. Dat wil zeggen, tragische liefdes, vergelijkbaar met de liefde tussen Romeo en Julia.
“Het was onvermijdelijk: de geur van de bittere amandelen herinnerde hem altijd aan het lot van ontstemde liefdes.”
-Gabriel García Márquez-
Gezegd wordt dat dit de ergste soort liefde is die er bestaat, omdat de twee mensen die van elkaar houden hier erg gefrustreerd door zullen raken. ‘Ik wil, we willen, en we kunnen niet’. Beiden weten dat de andere persoon hen begrijpt en volledig maakt, dat hij van hen houdt zoals ze zijn. Tegelijkertijd zijn beiden zich niet bewust van een manier om hun obstakels te kunnen overwinnen.
Ontstemde liefdes worden vooral gekenmerkt door machteloosheid, wat voor beide partijen veel pijn veroorzaakt. Ze weten dat hun paden zich voor hun eigen bestwil hebben gekruist, maar dat het vanwege de omstandigheden enorm veel moeite zal kosten om werkelijk bij elkaar te kunnen zijn.
Het verschil met platonische liefde
Als een liefde niet wederzijds is of als die zich gewoon niet kan ontwikkelen, dat zal deze liefde, zoals we in dit artikel hebben laten zien, verbitteren. Maar hoe zit het dan met die liefdes die niet verdergaan dan idealisering? We hebben het in dit geval over platonische liefdes, die we in dit artikel opnemen om een duidelijk onderscheid te maken tussen deze liefde en de vormen van liefde die we hiervoor hebben besproken.
Ook platonische liefdes komen niet in de wereld van de bekende Cupido terecht. In tegenstelling tot onmogelijke en ontstemde liefdes zijn platonische liefdes helemaal niet ideaal. Platonische liefdes gaan niet verder dan iemands verbeelding. Ze worden nooit ervaren als ware liefde, omdat ze geen pijn doen.
“Hij die zijn vermogen om schoonheid te zien bewaart, zal nooit goud verkrijgen.”
-Kafka-
In tegenstelling tot wat velen misschien denken, wordt platonische liefde geassocieerd met schoonheid en niet met onbeantwoorde liefde. Volgens Plato is liefde verbonden aan de impuls die ons ertoe leidt de essentie van schoonheid te leren kennen, die we in iemand anders kunnen vinden, maar niet met de impuls die ons naar deze persoon zal leiden.