Bestaat er zoiets als een WhatsApp-verslaving?
Internetverslaving, WhatsApp-verslaving, Instagram-verslaving, verslaving aan online dating… De 21e eeuw zal zonder twijfel herinnerd worden dankzij het verslavende, repeterende gedrag als het gaat om de technologie die zo kenmerkend is.
Dit is een nieuw en toenemend fenomeen. Andere soorten verslavingen, vooral die gerelateerd zijn aan technologie, zullen de komende jaren vast ook opduiken.
Dit gebeurt omdat al het gedrag dat je plezier brengt, door puur intrinsieke bekrachtiging, de neiging heeft zichzelf te herhalen. Dit gedrag veranderd daardoor naar alle waarschijnlijkheid in verslavend gedrag.
Verslaving treedt echter alleen op wanneer de persoon een gewoonte van controleverlies toont wanneer ze die bepaalde handeling uitvoeren. Bovendien blijft de verslaving voortduren ondanks de negatieve gevolgen ervan. Dit is precies wat er gebeurt als iemand een WhatsApp-verslaving heeft.
Het is belangrijk om in gedachte te houden dat de basiscomponenten van verslavingsgerelateerde stoornissen zijn controleverlies en afhankelijkheid. Verslavingen zijn dus niet gelimiteerd tot gedrag zoals drugsmisbruik.
Het is zelfs zo dat ogenschijnlijk onschuldig gedrag ook verslavend kan worden, zoals het gebruik van technologie. De waarheid is dat als we iets herhaaldelijk gebruiken en het gebruik ervan als een prioriteit zien, het letterlijk je kwaliteit van leven kan ruïneren.
Het gebruik van WhatsApp
Jan Koum richtte in 2009 WhatsApp op. Koum kwam in de vroege jaren ’90 van de vorige eeuw vanuit Oekraïne naar de Verenigde Staten. Hij sprak gebrekkig Engels toen hij de leider werd van het Yahoo! platform operations team.
Deze app werd al heel snel populair. Vandaag de dag zijn er meer dan een miljard gebruikers. De WhatsApp-servers hebben nooit rust. Er worden iedere dag 42 miljard berichten met WhatsApp verstuurd.
Via deze app worden ook nog eens 1,6 miljard foto’s en 250 miljoen video’s per dag verstuurd. Deze data geeft ons een idee hoe populair, en daardoor ook invloedrijk, deze app vandaag de dag is.
Psychologische verslavingen
Een drugsverslaving houdt vaak een verslaving in aan een chemische substantie. Er is op dit moment echter ook voldoende klinisch bewijs voor psychologische verslavingen, zoals het geval is bij een WhatsApp-verslaving.
Het is niet overdreven om te zeggen dat bepaald gedrag, zoals pathologisch gokken, verslaving aan sociale netwerken, en een eetverslaving allemaal echte verslavingen zijn. Als mensen een sterke psychologische voorkeur hebben voor een bepaald gedrag, kunnen ze zich angstig en impulsief gaan gedragen.
Als resultaat daarvan verliezen ze hun interesse in ieder ander soort van activiteit. Ze stoppen met doen wat ze eerst leuk vonden. De verslaving kidnapt de persoon als het ware.
Het is niet vreemd om te zien dat mensen de hele tijd op WhatsApp bezig zijn. Het maakt ook niet uit waar die persoon zich bevindt. Mensen gebruiken WhatsApp, net als andere apps, overal en altijd. Het is onmiddellijk beschikbaar en het gebruik is erg bevredigend. Daardoor krijgen we een idee van de verslavende kracht ervan.
Hoe verloopt een WhatsApp-verslaving
Net als iedere andere psychologische verslaving, raken gebruikers geleidelijk aan verslaafd. Zo werkt het:
- Je vind het gebruik van WhatsApp leuk en bevredigend. Dit is logisch, want je kunt er veel mee doen.
- Je begint steeds meer te denken aan je WhatsApp wil gebruiken, als je andere dingen aan het doen bent.
- Dan begin je de app steeds vaker te gebruiken. Tegelijkertijd raak je je interesse kwijt in dingen die je eerst graag deed, zoals lezen, sporten of muziek.
- Op dat moment ontken je hoe geïnteresseerd je bent in de app. Dit heet het psychologische mechanisme van ontkenning.
- Er is een intens verlangen om WhatsApp te gebruiken. Je hebt hoge verwachten over hoe bevrijdend het zal zijn als je de app gebruikt.
- Je blijft de app gebruiken, ook al begin je nu wel de negatieve effecten te ervaren.
- Vaak heb je het gevoel dat je je gebruik moet rechtvaardigen, en je probeert anderen ervan te overtuigen dat alles prima is. Je ziet je eigen gedrag op een vervormde manier.
- Terwijl je steeds meer negatieve effecten door het gebruik van WhatsApp ervaart, begin je je bewust te worden van de realiteit. Je probeert je gedrag te beheersen, maar je zoekt nog geen hulp.
- Ook al ondervind je er nu geen plezier meer aan, je blijft de app gebruiken. Je hebt eerder het idee dat je de app moet gebruiken omdat het ongemak verlicht. Deze verlichting wordt echter steeds minder intens en duurt minder lang.
- Je kan steeds minder goed omgaan met kleine ongemakken en alledaagse frustraties. Je gebruikt de app zo vaak dat je geen tijd meer hebt voor coping-mechanismen, waardoor WhatsApp de enige manier is waarop je met stress om kunt gaan.
- Een externe crisis, zoals het verbreken van een relatie, leidt ertoe dat je (of je familie) hulp en een behandeling gaat zoeken.
De gevolgen van het gebruik van WhatsApp
Als resultaat van dit alles wordt het gebruik van WhatsApp een automatische noodzaak. Het gebruik ervan is verbonden met emotioneel welzijn en de verslaafde persoon heeft maar weinig controle over zijn acties. Hij is erg gehecht aan de onmiddellijke bevrediging, maar hij denkt niet na over de potentiële gevolgen en bijwerkingen op de lange duur.
Er zijn twee belangrijke negatieve gevolgen van een WhatsApp-verslaving, en verslavingen aan andere soorten sociale media. Een van deze gevolgen is dat de verslaafde geïsoleerd taakt van zijn omgeving.
De andere heeft te maken met het uit het oog verliezen van andere sociale verplichtingen, zoals school or werk. Onze relaties beginnen er onder te lijden, ook de romantische.
Zoals we al hebben gezien, zijn er naast lichamelijke verslavingen (tabak, drugs of alcohol) ook psychologische verslavingen. Een perfect voorbeeld hiervan is de WhatsApp-verslaving. De effecten van het dwangmatig gebruik van deze app kunnen zeer schadelijk zijn voor ons sociaal welzijn.
Het is eigenlijk ironisch dat een sociale app ook sociale schade kan toebrengen, en ons sociale leven kan beperken en verslechteren.
