Autoritaire moeders: hoe zijn ze?

Ondanks het feit dat autoritair gedrag bijna altijd geassocieerd wordt met de vaderfiguur, is de waarheid dat autoritaire moeders ook heel gewoon zijn. In deze gevallen kan de emotionele impact echter schadelijker zijn en echt diepe emotionele littekens bij het kind achterlaten.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 27 december, 2022

Net zoals er autoritaire vaders zijn, zijn er ook autoritaire moeders die emotionele strengheid uitoefenen. Zij die voorstander zijn van af en toe een tik om hun kind in het gareel te brengen en die zonder vragen gehoorzaamheid eisen.

Dit soort opvoeding en onderwijs laat altijd gevolgen na op zowel korte als lange termijn. Wordt dit echter door een vrouw uitgeoefend, dan kunnen er bepaalde eigenaardigheden aan toegevoegd worden.

Het belang van de opvoedingsstijl bij de ontwikkeling van kinderen kunnen we niet genoeg benadrukken. De moeder die kiest voor autoritarisme, kiest ervoor zich tot haar kind te verhouden als hun meerdere, met hen te communiceren met bevelen, en te allen tijde gehoorzaamheid te verwachten. Niets van dit alles is toevallig en wie voor deze dynamiek kiest doet dat om specifieke redenen.

In feite heeft de moeder die oplegging, gezag en onverdraagzaamheid gebruikt in haar dagelijkse omgang met haar kind een starre en onbuigzame geest. Het gebrek aan empathie, existentiële frustratie, en de behoefte om alles onder controle te hebben wijzen bijna altijd op gevoelens van onzekerheid en een laag gevoel van eigenwaarde.

Kenmerken van autoritaire moeders

Is er werkelijk een verschil tussen autoritaire vaders en moeders? Heeft deze opdringende en strenge opvoeding door een vrouw een bijzonderheid? Het lijkt er wel op.

In feite beweert onderzoek (Engelse link), uitgevoerd door de Universiteit van Californië (VS), dat wanneer een kind opgroeit in een omgeving die geregeerd wordt door een autoritaire moeder, het een groter emotioneel gemis ervaart. Bovendien kan de emotionele kilte van een moeder veel schadelijker zijn dan die van een overheersende vader.

In veel gevallen zijn moeders de eerste gehechtheidsfiguren in het leven van kinderen. Als deze band bepaald wordt door hypergehoorzaamheid, kilheid en straf, kunnen de gevolgen traumatisch zijn.

Laten we eens kijken naar de persoonlijkheidsprofielen van autoritaire moeders en de gevolgen van deze opvoedingsstijl.

De hypergehoorzaamheid die een gevoel van frustratie verbergt

Autoritaire moeders stellen buitensporige eisen aan hun kinderen. Velen zullen benadrukken dat het goed is voor een kind om vaste regels te hebben en dat men bepaalde dingen van hen moet verlangen. Natuurlijk is dit tot op zekere hoogte waar, maar er is een grens.

Om te beginnen verbergen vrouwen die autoritair gedrag vertonen vaak hun eigen gefrustreerde verlangens. Misschien is hun leven nu niet wat ze in het verleden ambieerden. Misschien zijn ze er niet in geslaagd een bepaald doel te bereiken, of hebben ze in hun carrière niet de vooruitgang geboekt die ze verwacht hadden. Of misschien is hun relatie met hun partner niet de gelukkigste.

Deze en andere dimensies schetsen vaak gevoelens van mislukking die schuilgaan achter perfectionisme en onderwijs-hyper-gehoorzaamheid:

• De dominante moeder schetst in detail hoe het leven van haar kind zou moeten zijn.
• Het kind slaagt er zelden in zo’n hoge lat te halen. Dit leidt ertoe dat ze al op jonge leeftijd grote angst en een negatief zelfbeeld ervaren. Hoe hard ze ook hun best doen, ze slagen er nooit in te voldoen aan het ideaal dat hun moeder hen oplegt.

Ze spreken voor hun kinderen en nemen beslissingen voor hen

Uit de studie van de Universiteit van Californië bleek dat kinderen van autoritaire moeders een voortdurend gevoel van schaamte hebben. Dit komt omdat:

• Hun moeders bepalen met wie ze wel en niet bevriend kunnen zijn.
• Ze spreken voor hun kinderen, en zullen hen vaak het zwijgen opleggen in een gesprek. Ze bepalen wat hun kind leuk vindt en wat niet. In feite plannen en nemen ze de leiding over alles waar het kind zelf mee bezig zou moeten zijn.

Dit betekent dat hun kind uiteindelijk een voortdurend gevoel van schaamte ontwikkelt omdat het geen eigen stem of mening heeft.

Autoritaire moeders: manipulatie en ijzeren discipline

Autoritaire moeders staan zichzelf of hun kinderen niet toe fouten te maken. Zo zoeken ze, telkens als ze een mislukking meemaken, altijd iemand om de schuld te geven. Als ze bijvoorbeeld een slechte dag op het werk hebben gehad, aarzelen ze niet om hun kinderen te vertellen dat zij verantwoordelijk zijn vanwege hoe slecht ze zich gedragen hebben of de problemen die ze hun moeder bezorgen.

Bij de manipulatie komt de ijzeren wil. Elke activiteit wordt gepland met regels die zo rigide zijn dat ze geen ruimte laten voor spel, plezier en vrijheid. Gezien deze ernstige dynamiek komt het dus vaak voor dat kinderen van autoritaire moeders in hun puberteit eetstoornissen of zelfs zelfverminking ontwikkelen.

Emoties zijn een teken van zwakte

Moeders die smakken verdedigen, die denken dat ze om op te voeden moeten opleggen, straffen en dreigen, begrijpen weinig van emotionele intelligentie. In de regel hebben emoties inderdaad geen plaats en volgen er sancties. Bovendien bestempelen ze elke geuite emotie als een eigenschap van zwakte.

Het kind dat huilt wordt belachelijk gemaakt, het kind dat protesteert wordt berispt, en het kind dat overdreven schreeuwt als het plezier heeft wordt berispt omdat het zichzelf voor schut zet. Dit zijn ongetwijfeld ervaringen die velen bekend kunnen voorkomen.

In feite heeft de wond de neiging ook jaren later nog pijn te doen. Dat komt omdat autoritair ouderschap geen slimmere mensen opvoedt, maar de wereld meer onzekere en ongelukkige wezens bezorgt. Het is de moeite waard om dat in gedachten te houden.