Angststoornissen en behandelingen bij kinderen
Angst maakt deel uit van ieders normale ontwikkeling. Het is meestal gematigd intens en heeft de neiging om na verloop van tijd te vervagen. Soms worden angstreacties bij bepaalde kinderen echter onaangepast. Dit kan leiden tot angststoornissen bij kinderen.
De prevalentie van angststoornissen bij kinderen is niet onaanzienlijk. Het ligt zelfs rond de achttien procent. De meestvoorkomende stoornissen zijn verlatingsangst (vooral bij kinderen jonger dan 12 jaar), specifieke fobieën en gegeneraliseerde angst. Angststoornissen bij kinderen komen vaker voor bij meisjes en presenteren zich vaak naast een depressie.
Angst veroorzaakt symptomen die het functioneren van een kind in het dagelijks leven belemmeren. Dit kan zijn binnen de context van school, gezin of sociaal leven. De meestvoorkomende lichamelijke symptomen zijn hartkloppingen, hoofdpijn, maagklachten, misselijkheid en slaapstoornissen.
Angstsymptomen gaan vaak gepaard met zorgen over verschillende situaties. Dit veroorzaakt vermijdings- en vluchtgedrag. Dergelijk gedrag is moeilijk te beheersen voor ouders omdat het negatieve bekrachtigingen genereert. In feite geven ouders vaak toe aan het vermijdingsgedrag van het kind, waardoor het probleem groter wordt.
Effectieve behandelingen voor angststoornissen bij kinderen
Momenteel zijn er verschillende behandelingen voor angststoornissen bij kinderen. De meest aanbevolen behandeling is psychologische therapie. Dit komt omdat het geen bijwerkingen heeft en bewezen heeft effectief te zijn.
Als psychotherapie echter niet goed werkt, of als de angst te hinderlijk is, kunnen artsen farmacotherapie aanbieden. De voorkeursmedicijnen zijn antidepressiva. Dit komt omdat ze minder effect hebben dan anxiolytica op cognitieve processen zoals geheugen en leren.
Daarnaast kunnen ze ook benzodiazepinen voorschrijven. Deze zijn nuttig om angst te verminderen en worden gebruikt in combinatie met gedragsmaatregelen.
Cognitieve gedragstherapie voor angststoornissen bij kinderen
Als het gaat om cognitieve gedragstherapie, raden experts strategieën met meerdere componenten aan. Hier zijn de meest bruikbare:
- Ontspanningstraining voor kinderen. Dit is de behandeling bij uitstek voor gegeneraliseerde angst en separatie. Het bestaat uit twee fasen. De eerste fase laat zien of het kind de vaardigheden heeft om de oefening uit te voeren. Ze moeten vijf seconden stil kunnen blijven zitten, vijf seconden oogcontact kunnen houden, imitatievaardigheden kunnen gebruiken en eenvoudige instructies kunnen opvolgen. Als ze hebben bewezen dat ze dit kunnen, legt de therapeut hen uit hoe angst werkt en leert hen ontspanningstechnieken. Deze strategieën kunnen bestaan uit massages, fantasietechnieken en ontspanningsspelletjes. Bijvoorbeeld het robot ragdoll spel, waarbij het kind een lichaamsdeel aanspant en vervolgens volledig ontspant.
- Zelfinstructie. Het kind leert de cognitieve componenten die angst veroorzaken te vervangen door coping-uitspraken.
Programma’s om angststoornissen bij kinderen te behandelen
- Het Coping Cat-programma van Kendall. Dit is een cognitief gedragstherapeutisch programma dat uit twee delen bestaat. In de eerste fase leert het kind angstsymptomen herkennen en een copingplan ontwikkelen. Dit wordt het FEAR-plan genoemd. Ook wordt ouders geleerd om het coping-gedrag te versterken en niet te klagen of te bekritiseren. In de tweede fase zetten kinderen deze geleerde vaardigheden in daden om door ingebeelde en echte blootstelling aan gevreesde situaties.
- Het Coping Koala-programma van Barret et al. Dit programma is vergelijkbaar met het vorige. Het bevat ook een boek getiteld Family Anxiety Management.
- Het FRIENDS-programma van Barret. Dit is cognitieve gedragstherapie voor angstproblemen bij kinderen in het gezin. Er zijn twee versies. De ene is voor kinderen van 6 tot 11 jaar. De andere is voor kinderen van 12 tot 16 jaar. Elke beginletter van het programma staat voor een techniek. De V van VRIENDEN staat bijvoorbeeld voor gevoelens (empathietraining en zelfregulatie).
- Het FORTIUS-programma. Dit is een therapie gericht op kinderen van 8 tot 12 jaar. Het doel is om psychologische kracht te ontwikkelen en emotionele moeilijkheden te voorkomen. Het is gebaseerd op het Olympische motto “Citius, Altius, Fortius” (sneller, hoger, sterker). Kinderen leren om te gaan met moeilijke situaties en negatieve emoties te beheersen, vooral angst. Dit programma is met succes toegepast in school- en klinische contexten.
Conclusie
Psychologische behandelingen zijn zeer effectief gebleken bij het aanpakken van angststoornissen bij kinderen en tieners. Het meest relevante element op dit gebied is echter preventie.
Dit komt omdat kinderen onder ongelofelijk veel stress staan. Het wel en wee in het gezin, ouders die niet beschikbaar zijn, schoolwerk en naschoolse activiteiten zijn slechts enkele van de factoren die angst bij een kind kunnen veroorzaken.
Daarom is het noodzakelijk dat ouders onrealistische verwachtingen naar beneden bijstellen. Ze moeten alleen eenvoudige en realistische eisen stellen.
Een verlaging van de verwachtingen van ouders en het stellen van redelijke grenzen geeft een kind zekerheid. Daarnaast moeten ouders quality time met hen doorbrengen. Met ze spelen, voor ze zorgen en naar ze luisteren zijn essentieel.
In feite zouden ouders hun mobiele telefoons, werkzorgen en meningsverschillen met hun partners opzij moeten zetten als hun kinderen in de buurt zijn.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- American Psychiatric Association (APA) (2014): Manual de Diagnóstico y Estadísitico de los Trastornos Mentales, DSM5. Editorial Médica Panamericana. Madrid.
- Comeche, M y Vallejo, P, M (2016). Manual de Terapia de Conducta en la infancia. 3º edición. Editorial: Dykinson-Psicología
