Alles heeft een afscheidsritueel nodig

We hebben allemaal verlies geleden tijdens ons leven. Steeds maar weer worden we gedwongen om afscheid te nemen van mensen, plaatsen en situaties waaraan we sinds onze geboorte aan gehecht zijn, totdat we sterven en afscheid van het leven nemen.

We nemen afscheid van de kindertijd en de jeugd. We nemen afscheid van ouders , broers, zussen, stellen en vrienden. We hebben afscheid genomen van gekoesterde plaatsen en momenten die we nooit zullen vergeten.

Het is eerlijk als we zeggen dat het leven een opeenvolging is van eindes en beginnen. De waarheid is dat alles dat begint ook weer zal eindigen om plaats te maken voor het nieuwe. Maar we zijn niet altijd bereid om afscheid te nemen.

Door de geschiedenis heen hebben veel samenlevingen rituelen, ceremonies of speciale evenementen vervaardigd om afscheid te nemen, maar de moderne culturen doen niet meer aan deze tradities. Dit maakt het alleen maar moeilijker om afscheid nemen en verlies te verwerken.

Afscheidsrituelen

Een van de eerste dingen die de prehistorische mens heeft gedaan, was het ontwikkelen van begrafenisrituelen. Anders dan andere soorten hechten mensen waarde aan de dood. Vroege mensen begonnen met het begraven van hun doden, omdat zij begrepen dat de dood een belangrijke gebeurtenis was.

Deze prehistorische mannen zochten naar magische verklaringen voor de dood. Ze namen aan dat leven niet daar eindigt en verzonnen dus manieren om afscheid te nemen van degene die overleed en troost te bieden aan degenen die achterbleven.

Hierna introduceerden ze nieuwe rituelen, vaak initiaties. Het begin van de puberteit, het begin van een leven als getrouwd stel, het begin van de oogst enzovoort. Maar het vieren van het begin is ook om het einde in te wijden. Al deze rituelen werden onderhouden. Ze evolueerden en pasten zich aan aan de bijzonderheden van iedere cultuur, maar hielden hun essentie vast.

Rituelen vandaag de dag

In de huidige maatschappij zijn er echter steeds minder rituelen om afscheid te nemen van iets dat voorbij is of om iets nieuws te verwelkomen. Je zou kunnen zeggen dat het enige ritueel dat nog stand heeft gehouden het begrafenisritueel is.

In de moderne wereld is een ritueel om afscheid te nemen van iemand die is overleden ook eigendom van de markt en niet van de mensen die rouwen. Er zijn voorgefabriceerde formules. Het uitvaartcentrum zorgt voor alles en de rouwende mensen zijn passieve figuren.

En laten we een soort afscheid dat bijna net zo veel pijn doet als de dood, maar natuurlijk niet zo definitief is, niet vergeten… Dit kan het geval zijn bij een echtscheiding, het verlaten van je ouderlijk huis of het verbreken van een relatie.

Wat zijn afscheidsrituelen?

Een ritueel dient vooral om een speciale gebeurtenis te markeren. Ze markeren een situatie die anders is dan normaal en een pauze in onze routine verdient om het te ontvangen, te verwerken en ons voor te bereiden op verandering.

Rituelen en ceremonies helpen om betekenis te geven aan een gebeurtenis. Bij een afscheidsritueel is het het feit te scheiden van iemand die geliefd is, ofwel door een keuze of door hun dood. Een afscheidsritueel stelt ons in staat om het feit te benadrukken dat er iets is gebeurd dat ons leven zal veranderen. We zullen hierna niet meer hetzelfde zijn en we gebruiken symbolen om de aanvaarding te vergemakkelijken.

Afscheid betekent het kijken met een nieuw perspectief naar het verleden en de toekomst en het uitwisselen van alles wat gebruikelijk is voor iets nieuws dat we nog niet hebben opgebouwd. Het houdt ook in dat we ons bewust zijn van het moeten accepteren van een lijdensweg en het verwerken hiervan.

De gevolgen van een gebrek aan rituelen

In de huidige maatschappij is er niet altijd ruimte voor rituelen. Vaak moeten mensen het drama van een scheiding ervaren in absolute eenzaamheid. De persoon zal tegen zichzelf zeggen dat hij of zij gewoon verder moet gaan en dat niemand hem of haar wil zien huilen.

Ze worden aangemoedigd om niet te rouwen, om te proberen aan iets anders te denken, om activiteiten te ondernemen die ze af zullen leiden. En uiteindelijk, als hun pijn niet geneest, wordt het vermeden. Onder deze omstandigheden verandert verdriet al snel in bitterheid. De persoon in de rouw weet dat hij of zij de feiten niet kan veranderen, maar slaagt er niet in om zich aan deze veranderingen aan te passen. Dat resulteert in een depressie, woede of problemen met anderen.

Het zou ideaal zijn om voor ieder afscheid een eigen ritueel te hebben. In de wereld van vandaag is het aannemelijk dat iedereen een eigen ritueel heeft om afscheid te nemen, want in het algemeen wil bijna niemand nadenken over de dood of een scheiding.

Afscheidsrituelen zijn helend

Het uitvoeren van een afscheidsritueel is helend. Als je jezelf toestaat om het verlies onder ogen te komen, is dat het eerste teken van acceptatie. Het helpt ook om de losse eindjes aan elkaar te knopen met de schakel die nu is afgerond.

Je kunt een symbolisch voorwerp nemen en dit in brand steken als een teken van afscheid. Je kunt een brief of een gedicht schrijven om afscheid te nemen. Je kunt de herinneringen van de persoon die er niet meer is ophalen en ze een speciale fysieke plaats geven. Al die kleine rituelen helpen bij het afscheid nemen, zodat we kunnen treuren met meer standvastigheid.

–Afbeeldingen met dank aan Catrin Welz-Stein–