Achtergelaten in de hoek: vergeten kinderen
Vergeten kinderen. Het kind dat niet geliefd was door zijn ouders. Het kind dat in de hoek opgroeide. Hij zal daar tientallen jaren vast blijven zitten, zelfs als hij volwassen wordt, omdat zijn kindertijd werd afgestolen en de liefde hem werd ontzegd. Hij is nog steeds verbonden met het hongerige en boze kind dat hij ooit was. Hij blijft vastzitten in zijn trauma.
Het boek Parenting from the Inside Out, van psychiater en professor Daniel J. Siegel, geeft ons de perfecte term die bij dit vergeten kind past: schaamtecultuur. Achter dit woord schuilt een verborgen realiteit waarvan we ons niet vaak bewust zijn.
We hebben het over de kleine kinderen die zich schamen en verward zijn omdat ze niet in een typisch gezin wonen. Ze krijgen geen erkenning, medeleven, zorg of veiligheid.
“De kindertijd duurt niet lang, maar iedereen verdient er één.”
-Wendy Dale-
Vergeten kinderen hebben geen rol in huis. Het zijn kinderen die vragen maar nooit ontvangen, kinderen die geleerd hebben dat huilen geen zin heeft. Kinderen die zichzelf nooit in de ogen van hun ouders hebben kunnen zien of hun omhelzing hebben gevoeld. Vergeten kinderen die nooit een authentiek thuis of knuffel hebben gehad die hun ervan kon verzekeren dat alles goed zou komen.
Deze kinderen van de cultuur van de schaamte verliezen zich in de afgrond van ontworteling, woede en stilte. Een ontmoedigend scenario dat, geloof het of niet, in onze samenleving heel vaak voorkomt.
Vergeten kinderen, een verwaarloosd leven
Wanneer we aan het vergeten kind denken, denken we vaak aan disfunctionele gezinnen. Dit zijn omgevingen waarin lichamelijke en verbale mishandeling, onvolwassen ouders en psychisch trauma vaak voorkomen. Waar het kind gemarginaliseerd is. Een omgeving die gekenmerkt wordt door emotionele onevenwichtigheid, onzekerheid en angst.
Nu is het belangrijk om iets duidelijk te maken: het vergeten kind leeft dichter bij ons dan we denken. Het zou zelfs onze buur kunnen zijn. Misschien woont hij in een elegant huis met drie verdiepingen, of heeft hij ouders die altijd vriendelijk en vrolijk lijken. Of misschien zie je deze ouders met hun stille kind aan de hand, dat verdriet in zijn ogen verbergt als ze hem naar school of naschoolse activiteiten brengen.
Misschien heeft hij zijn eigen sleutel, en zie je hem zijn huis altijd alleen en verlaten binnenkomen omdat zijn ouders elke dag werken, zoals ze zouden moeten. Ze komen moe thuis zonder energie om met hem te praten of naar hem te luisteren. Dat is iets dat nooit mag gebeuren. In deze situatie is er geen sprake van geweld, maar de disfunctionaliteit is overduidelijk. Ook dit is een vorm van mishandeling: het gebrek aan echte liefde, het ontbreken van een bewuste en aanwezige ouder, het gebrek aan gevoel voor het kind.
Niemand mag in een hoek wonen
Niemand mag in een donkere kamer wonen zonder genegenheid. De kindertijd doorbrengen in een dergelijke omgeving, vol schaduw en zonder affectie, zal leiden tot een intern conflict in het kind dat tientallen jaren kan duren. Interessant genoeg schreef Elisabeth Kubler-Ross in haar boek On Grief and Grieving dat kinderen met traumatische kinderjaren een heel speciaal soort verdriet moeten doormaken.
“Een van de mooiste dingen die je in het leven kunnen overkomen, is volgens mij een gelukkige kindertijd.”
-Agatha Christie-
De Amerikaans-Zwitserse psychiater legt uit dat het lijkt alsof je een operatie begint op een reeks ongeorganiseerde emoties die verborgen zitten in dozen. Hoe dieper je gaat, hoe rommeliger de doos wordt. Het is een chaotische interne wereld waar alles tegelijk bestaat: woede, boosheid, misleiding, verwaarlozing en depressie.
Het vergeten kind verandert vaak in een ontoegankelijke volwassene, mensen die zich afzonderen en geen duurzame en zinvolle relaties kunnen aangaan. Dat komt omdat ze in zekere zin nog steeds in deze cultuur van schaamte leven, waarin ze zich voortdurend afvragen wat ze fout hebben gedaan om geen liefde te verdienen. Ze hebben nooit de liefde gekregen die nodig is om als mens te bouwen en te groeien.
Niemand verdient het om in een hoekje te wonen, vooral kinderen niet. Onze kleintjes verdienen het om met zorgzame woorden te worden toegesproken. Ze verdienen onze tijd, ook al hebben we een lange dag gehad. Bovendien verdienen zij ons eeuwigdurende geduld en troost.
Ik wil afsluiten met een voorstel: investeer in een bewuste opvoeding. Laten we voorkomen dat we meer vergeten kinderen, meer verloren kinderjaren creëren. Denk na over de gevolgen die je acties zullen hebben voor de rest van het leven van je kind.
