8 concepten in de psychologie die we op een verkeerde manier gebruiken

Er bestaan vele concepten in de psychologie die we op de verkeerde manier gebruiken. Dit kan een gevolg zijn van weinig ervaring, een gebrek aan kennis of om culturele redenen. De meeste fouten hebben te maken met de neiging om bepaalde woorden te beschouwen of te gebruiken alsof ze synoniemen zijn. Maar eigenlijk zijn ze dat niet.

Sommige van deze woorden zijn wellicht nauw met elkaar verbonden. Maar toch is het belangrijk dat je precies weet hoe ze in betekenis verschillen. Hier zijn acht woordenparen die in deze categorie thuishoren.

Verkeerde concepten in de psychologie

Negatieve bekrachtiging – Straf

Bekrachtiging en straf zijn twee van de belangrijkste concepten in de gedragspsychologie. We gebruiken de eerste handeling als we proberen om de kans op een bepaalde soort gedrag te vermeerderen. Wanneer we daarentegen het gedrag willen verminderen, dan moeten we over straf spreken.

Negatieve bekrachtiging houdt in dat we een aversieve prikkel wegnemen. Dat betekent dat we een voorwerp of een situatie die iemand onaangenaam vindt verwijderen. Deze strategie verhoogt de kans dat eerder gedrag zich zal herhalen. Dit is een voorbeeld van negatieve bekrachtiging. Een moeder heft een straf die zij haar zoon gegeven had op. Ze beloont hem omdat hij de volledige middag gestudeerd heeft.

Straf is een negatieve prikkel. Bovendien verhoogt dit de waarschijnlijkheid dat een gedrag zich zal herhalen. We geven je twee voorbeelden. Onze baas geeft ons een kleine boete omdat we te laat gekomen zijn. In het andere voorbeeld krijgt een kind zijn pudding niet, omdat hij zich slecht gedragen heeft.

Antisociaal – Verlegen

Antisociale gedragingen zijn handelingen die gevaarlijk of schadelijk zijn voor de maatschappij of voor derden. Deze mensen voelen zich afgewezen of hebben het moeilijk om in de samenleving van vandaag te leven.

De antisociale persoonlijkheidsstoornis (APS) is een psychiatrische stoornis. Men schrijft dit toe aan personen die de voorgeschreven normen en de wet verwerpen. Ze kunnen zelfs op een impulsieve manier ernstige misdaden plegen. Nochtans weten ze erg goed dat ze de wet overtreden. Aan het andere uiterste vinden we verlegenheid. Die leidt niet tot het beschadigen of kwetsen van andere mensen. Het is gewoon een gevoel van onzekerheid dat iemand ervaart wanneer hij geconfronteerd wordt met nieuwe sociale situaties.

Onderbewust – Onbewuste

Om deze twee concepten in de psychologie uit elkaar te houden, moeten we bij Sigmund Freud kijken. Deze twee termen worden vaak door elkaar gebruikt. Toch zijn er tussen de twee concepten subtiele en belangrijke verschillen.

Het onderbewuste is de emotionele geest die gehoorzaamt aan onze smaken en verlangens. We geven een voorbeeld. Als we de plaats waar we de kledingmand neerzetten veranderen dan zullen we enkele dagen nodig hebben om aan deze nieuwe plaats gewend te raken. Dit is een bewijs dat de onderbewuste neurale verbindingen na verloop van tijd sterker worden.

Aan de andere kant hebben we het onbewuste. Het is de geestelijke inhoud die aan ons bewustzijn ontsnapt of die moeilijk te bereiken is door middel van ons bewustzijn. Het is ook het primitiefste deel van onze geest, de vrucht van genetische versterking na jaren van proberen en fouten maken. Onze ademhaling is een voorbeeld van iets dat het onbewuste onder controle houdt.

Afgunst – jaloezie

Dit is nog één van de concepten in de psychologie die we vaak verkeerd gebruiken. Het verschil tussen deze twee dingen is erg eenvoudig. Want het is een kwestie van hoeveelheid en bezit. Er kan pas sprake zijn van afgunst, als er twee mensen bij betrokken zijn. Want het is een emotie die te maken heeft met “niet hebben”. Zo’n persoon hunkert naar wat een andere persoon heeft. Hij wil ook niet dat de ander het bezit.

Normaal gezien zijn er bij jaloezie drie of meer mensen betrokken. Ook jaloezie omvat “hebben”. Het treedt op wanneer iemand het gevoel heeft dat een voor hem waardevolle relatie bedreigd werd. Het is een emotionele reactie uit angst iets dat we erg waarderen te verliezen. Wanneer ons buurman een nieuwe auto gekocht heeft, zullen we dus afgunst voelen. Maar wanneer onze beste vriend in het huwelijk treedt dan kunnen we jaloers zijn. Want zijn nieuwe vrouw bederft onze vriendschap met deze vriend.

Geslacht – Gender

De volgende informatie halen we uit de laatste uitgaven van de stijlhandleiding van de bekende Psychological Association (APA, 2010). Geslacht verwijst naar de biologische verschillen die bij mensen bestaan. Gender heeft meer te maken met sociale verschillen.

Het geslacht beschouwen we dus als iets dat de natuur bepaalt. Dit betekent dat een persoon als man of als vrouw geboren wordt. Volgens de APa is gender daarentegen iets dat we leren, veranderen en manipuleren.

Waanvoorstellingen – Hallucinaties

Er is een reden waarom verwarring tussen deze twee concepten in de psychologie kan ontstaan. Want patiënten met auditieve hallucinaties (stemmen horen) kunnen waanvoorstellingen ontwikkelen (zo geloven ze bijvoorbeeld dat andere mensen hen schade willen toebrengen).

Een hallucinatie is een ervaring in de waarneming, die volledig door de geest verzonnen is. Maar een delirium houdt een vervorming van sommige uitwendige prikkels of van een bestaande realiteit in. Het delirium is nog steeds vooral een uitgebreid geloof dat met een diepe overtuiging beleefd wordt, niettegenstaande het feit dat het gezond verstand in een andere richting wijst.

Gewaarwording – Waarneming

Deze twee processen maken deel uit van hetzelfde pad dat begint bij de prikkels en eindigt in de hersenen. We gebruiken ze vaak als synoniemen. Maar eigenlijk zijn ze niet precies hetzelfde. We vangen zonlicht op via het netvlies van het oog en een geluid door de haarcellen van het middenoor. Een persoon ontvangt zowel inwendige als uitwendige prikkels en vangt ze dankzij deze receptoren op.

De gewaarwording is dus de beginfase van het waarnemingsproces. Onze vijf zintuigen voeren die uit. De waarneming is de volgende fase. Het is het psychologische en biologische proces waarop de hersenen de informatie die via de zintuigen de hersenen bereikt, interpreteren en betekenis geven.

Symptoom – Tekenen

Beide factoren wijzen op psychopathologie. Maar symptomen zijn subjectief en tekenen zijn grotendeels objectief. Patiënten geven zelf een lijst van symptomen en verklaren ze. Dit gebeurt vanuit hun eigen standpunt en waarneming. Voorbeelden hiervan zijn slaperigheid, pijn, spierzwakte of duizeligheid.

Maar tekenen zijn wat medische beroepsdeskundigen aan de hand van de gepaste psychologische en lichamelijke onderzoeken vaststellen. Sommige van die tekenen zijn koorts, zwelling, psychomotorische vertraging of geelzucht.

Het is belangrijk dat we weten hoe we deze concepten in de psychologie op de juiste manier moeten gebruiken. Want het zal ons helpen om de dingen te begrijpen en op een nauwkeurigere manier te verklaren. Een gelukkig resultaat is het wachten waard!