Zwart-wit-denken: een cognitieve vervorming

Zwart-wit-denken gebeurt automatisch en maakt dat we situaties generaliseren zonder eerst de tijd te nemen om ze te onderzoeken. Mensen die op deze manier denken, zeggen meestal dingen als 'Ik doe nooit iets goed' of 'Ik verlies altijd'.

Zwart-wit-denken is een cognitieve vervorming. Met andere woorden, het is een redeneringsfout die we maken zonder het te beseffen. Het zorgt er daarom voor dat we informatie verkeerd verwerken en dit leidt tot emotionele stress.

Cognitieve vervormingen werden voor het eerst beschreven door Albert Ellis en Aaron Beck. Over het algemeen zijn het misvattingen die leiden tot disfunctionele emotionele toestanden. Dit omvat irrationele angsten, zich verdrietig voelen zonder reden etc. Zwart-wit-denken is een van de vele vormen van cognitieve vervorming.

Zwart-wit-denken is een extreme vereenvoudiging van de werkelijkheid. Dingen zijn zwart of wit, goed of slecht. We zien de nuances niet die bestaan ​​tussen het ene uiterste en het andere. Mensen die hiertoe geneigd zijn voelen zich dus op hun gemak door de realiteit tussen twee uitersten te plaatsen.

Waarom zijn sommige mensen gevoelig voor zwart-wit-denken? Hoe kunnen we deze neiging verslaan? In dit artikel gaan we hier iets dieper op in.

De kenmerken van zwart-wit-denken

Het belangrijkste kenmerk van zwart-wit-denken is de neiging om verschillende werkelijkheden onder één categorie te generaliseren en te omvatten.

Mensen die de neiging hebben zo te denken, gebruiken daarom vaak absolute woorden zoals ‘altijd’, ‘nooit’, ‘alles’ en ‘niets’. Ze doen dit echter automatisch en plaatsen elk geïsoleerd incident in hun leven in een van deze dozen.

Deze extreme categorieën zijn over het algemeen erg negatief. Vaak benadrukken ze dan ook voortdurend het bestaan van iets slechts. Typische uitspraken van mensen die op deze manier denken zijn daarom: ‘Ik doe alles verkeerd’ of ‘Iedereen maakt misbruik van mij’.

Het is alsof voor deze mensen nuances simpelweg niet bestaan. Ze baseren een groot deel van hun identiteit op deze classificaties en zoeken vervolgens naar een manier om alles er omheen te laten passen. Ook al bewijst de realiteit dat ze het mis hebben, ze zullen hun radicaliserende gedachtegang niet opgeven.

Wat veroorzaakt deze cognitieve vervorming?

Over het algemeen is zwart-wit-denken een eigenschap van mensen die de slachtofferrol aannemen in hun leven. Niemand doet dit omdat hij dat wil. Het is een emotioneel blokkade veroorzaakt door slechte ervaringen. In de kern geloven deze mensen dat ze slechte dingen hebben meegemaakt die ze niet verdienden.

Het slachtoffer neemt de rol aan van een passief object van zijn omstandigheden of ‘bestemming’. Hij gelooft namelijk dat hij helemaal geen controle heeft over de slechte dingen die hij meemaakt en ook niet over hoe hij ermee om kan gaan. In plaats daarvan denkt hij dat hij een passieve ontvanger is geweest van pijn en dat hij hier niets aan had kunnen doen.

Mensen die zichzelf als slachtoffers beschouwen, hebben nog geen middelen gevonden om een groot deel van de uitdagingen in hun leven het hoofd te bieden. In plaats daarvan projecteren ze hun wrok op de buitenwereld en ontwikkelen ze de neiging om zwart-wit te denken.

Hoe je de neiging om zwart-wit te denken kunt verslaan

Dit type denken komt voort uit eerdere onopgeloste uitdagingen. Het verslaan van deze neiging houdt daarom in dat we een nieuw perspectief op ons verleden en heden moeten krijgen.

Als je gelooft dat je een slachtoffer bent, kun je jezelf van verantwoordelijkheid verlossen. Om dit tegen te gaan, moet je dus leren te accepteren dat je verantwoordelijk bent voor wat er met je gebeurt en vooral voor hoe je erop reageert.

Een goede manier om te beginnen is om aandacht te schenken aan je automatische reacties en om jezelf er mentaal op te wijzen als je woorden als ‘nooit’, ‘altijd’, ‘alles’ of ‘niets’ gebruikt. Daarna moet je even bij je eigen gedachten en uitspraken stilstaan en nadenken over hoe onredelijk je beredenering is.

Verder is het ook belangrijk om na te denken over de situaties waarin we ons slachtoffer voelen. Misschien is het een liefdesrelatie die ons ongelukkig maakt of een baan die volgens ons te veeleisend is.

Is het zomaar accepteren van deze situaties onze enige optie? Of zijn er andere manieren om ermee om te gaan waar we simpelweg te bang voor zijn? Misschien is zwart-wit-denken een indicator dat we onszelf niet serieus genoeg nemen. Misschien hebben we tijd en ruimte nodig om na te denken over waar we mee te maken hebben.