Heb je ooit gehoord van een wittejashypertensie?

Heb je ooit gehoord van een wittejashypertensie? Dat is wanneer de bloeddruk van een persoon hoger is dan normaal als het in een klinische omgeving gemeten wordt (bij de huisarts, een medisch centrum, een ziekenhuis, enzovoort). Wanneer ze buiten deze klinische setting hun bloeddruk meten, keert die echter terug naar een normaal resultaat.

wittejashypertensie wordt al vele jaren erkend. Toch zijn er enkele dingen die nog steeds onduidelijk blijven. We willen echter eerst enkele belangrijke begrippen bekijken. Dit zal ons helpen om het fenomeen van de wittejashypertensie beter te begrijpen.

Wat is de bloeddruk?

De bloeddruk is de kracht die het bloed op de wanden van de slagaders uitoefent. Deze druk is een onmisbaar onderdeel. Het zorgt ervoor dat het bloed door de bloedvaten stroomt en zuurstof en voedingsstoffen aan alle organen in het lichaam geeft. De bloeddruk maakt het op die manier mogelijk dat het lichaam op de juiste manier werkt.

De bloeddruk heeft twee elementen:

• De systolische bloeddruk: dit is de maximumwaarde van de bloeddruk tijdens een systole (wanneer het hart samentrekt). Het verwijst naar het effect van de druk die het bloed uitoefent op de wand van de bloedvaten wanneer het uit het hart gepompt wordt.
• De diastolische bloeddruk: dit is de minimumwaarde van de bloeddruk wanneer het hart in een diastole is of tussen twee hartslagen. Het is vooral afhankelijk van de perifere vasculaire weerstand (de bloedstroom in de perifere of buitenste arteriële vaten).

Abnormale bloeddruk

Mensen kunnen de volgende abnormale symptomen of afwijkingen hebben die verband houden met de bloeddruk:

• Hypertensie: een systolische of diastolische stijging in de bloeddruk. Hypertensie, samen met een hoog cholesterol en roken zijn de voornaamste (en beste te voorkomen) oorzaken van problemen met hart en bloedvaten.
• Hypotensie: een daling van de bloeddruk onder de normale limieten. De persoon raakt vaak gemakkelijker vermoeid en duizelig.

wittejashypertensie

Zoals we al zeiden, treedt een wittejashypertensie bij bepaalde mensen op wanneer ze naar het ziekenhuis gaan of zich in één of andere medische setting bevinden, zoals medische centra.

We kunnen een wittejashypertensie omschrijven als een reactie op waargenomen gevaar wanneer de patiënt tegenover een arts staat. Deze reactie is een ingewikkelde en stereotype respons op een emotionele prikkel. Het voelt dan als een bedreiging.

De reactie bestaat uit een stijging van de bloeddruk en van de hartslag. Dit doet zich voor wanneer de arts begint met de bloeddruk van een patiënt te meten. De aanwezigheid van de arts tijdens de meting veroorzaakt de stijging.

Interessant om weten is dat patiënten niet op die manier reageren als de persoon die de bloeddruk meet een vriend of familielid is of als de patiënt zelf zijn bloeddruk meet.

Verpleegkundigen kunnen deze respons ook uitlokken maar dit gebeurt minder vaak. Zoals we al vermeld hebben, speelt ook de setting een rol waarin de bloeddruk gemeten wordt.

Wat zijn de criteria om de diagnose wittejashypertensie te stellen?

De European Society of Cardiology (ESC) stelt de volgende criteria voor om de diagnose wittejashypertensie te stellen:

• Bloeddrukmetingen in het medisch centrum bij drie verschillende bezoeken die hoger zijn dan 140/90 mmHg.
• Minstens twee bloeddrukmetingen buiten de medisch centrum die lager zijn dan 140/90 mmHg.
• Een gemiddelde ABPM (een 24-uurs-bloeddrukmeting) die lager is dan 135/85 mmHg. ABPM staat voor Ambulatory Blood Pressure Monitoring.

De kenmerken van mensen met een wittejashypertensie

Patiënten die vatbaar zijn voor een wittejashypertensie, hebben vaak de volgende kenmerken:

• De bloeddrukmeting in het medisch centrum schommelt tussen 140/90 mmHG en 159/99 mmHg.
• Vrouwen.
• Niet-rokers.
• Onlangs de diagnose hoge bloeddruk gekregen hebben.
• De afwezigheid van hypertrofie in de linker hartkamer. Hypertrofie in de linker hartkamer is wanneer het hart vergroot is en de hartwanden zijn dik. Dit is meestal een gevolg van hypertensie.

Wat veroorzaakt een wittejashypertensie en het wittejaseffect?

Tot op heden heeft niemand op een heldere manier enig mechanisme geïdentificeerd dat dit fenomeen kan verklaren. We kennen echter enkele aanwijzingen. In het vervolg van het artikel leggen we ze uit.

Een verhoogde bloeddruk in een klinische setting als gevolg van een alarmreactie

Het hart van iedereen klopt sneller en onze bloeddruk stijgt wanneer we iets als een bedreiging (stress) waarnemen. Bij mensen met een wittejashypertensie is een klinische omgeving de bedreigende of stressvolle prikkel.

Het laat hen dezelfde lichamelijke veranderingen ervaren als bij een stressreactie. In dit geval is noch het cholesterol noch enige andere lichamelijke oorzaak verantwoordelijk voor de hoge bloeddruk. De oorzaak is de stress zelf.

Dit effect is dus het resultaat van een geconditioneerde respons op een klinische omgeving of op de ziekenhuisomgeving. Het heeft niets te maken met de “witte jas” zelf.

Een geconditioneerde respons is een reflexreactie of respons die we vóór de prikkel geleerd hebben. Het krijgt de naam “geconditioneerd” omdat het optreedt als we door iets geconditioneerd zijn. Dit betekent dat we een prikkel met iets anders associëren.

Wat zijn geconditioneerde reacties?

Een beroemd voorbeeld van geconditioneerde respons is de hond van Pavlov. De hond leerde speeksel vrij te maken wanneer hij een onnatuurlijke prikkel kreeg die normaal niet verbonden is met voeding: het geluid van een bel. Hij reageerde op die manier omdat hij het geluid van de bel verbond met voeding in zijn mond.

Het lichaam vertoont een geconditioneerde respons na een “geconditioneerde prikkel.” In het geval van de wittejashypertensie is de geconditioneerde prikkel de klinische omgeving of de ziekenhuisomgeving en niet de witte jas. De respons is een verhoogde activiteit in het sympathisch zenuwstelsel en een verlaagde activiteit in het parasympathisch zenuwstelsel.

Het sympathisch zenuwstelsel veroorzaakt zenuwachtigheid, onrust, stress, enzovoort. Het parasympathisch zenuwstelsel bestuurt het tegenovergestelde. Het is verantwoordelijk voor gevoelens van rust en ontspanning.

Bij een wittejashypertensie is er een grotere activiteit in het sympathisch zenuwstelsel. Dit veroorzaakt een stijging in de hartslag en in de bloeddruk. Bewijs wijst er echter op dat een verminderde activering van het parasympathisch zenuwstelsel de voornaamste oorzaak is van stijgingen in de hartfrequentie.

Het wittejaseffect versus de wittejashypertensie

De termen “wittejaseffect” en “wittejashypertensie” zijn niet hetzelfde. Het wittejashypertensie verwijst naar een tijdelijke stijging in de bloeddruk die als een reactie op een alarm optreedt. De klinisch omgeving lokt meestal de alarmreactie uit.

Wanneer we spreken over wittejashypertensie, dan hebben we het over een klinische diagnose van hypertensie in een medische omgeving. De patiënt heeft normale bloeddrukmetingen tijdens zijn dagelijkse activiteiten.

Het wittejaseffect is niet verbonden met het basale niveau van de bloeddruk. Het kan bij patiënten met of zonder hypertensie optreden.

Zoals we gezien hebben ontstaat een wittejashypertensie in wezen als gevolg van psychologische factoren. Het zijn ook die factoren die het beheersen.

Wat er eigenlijk gebeurt, is dat de bloeddruk en de hartslag van een persoon stijgen wanneer ze geconfronteerd worden met een geconditioneerde prikkel zoals een ziekenhuis of een klinische omgeving. Gezien deze feiten moet de behandeling ook psychologisch zijn.