Wetiko: wat Indianen het virus van het egoïsme noemen

Volgens de Indianen is Wetiko een kwade geest die de menselijke geest binnendringt. Het is het virus van het  egoïsme. Wetiko is een psychische ziekteverwekker die het slachtoffer dwingt zijn onlesbare behoeften te stillen net alsof hij van honger sterft. Het zorgt ervoor dat de mensheid zijn eigen ergste vijand wordt…

Dit is een interessante maar toch verontrustende visie. Het is afkomstig van een literair werk waarvan we denken dat iedereen het moet lezen. Paul Lévy is een bewonderaar van de nalatenschap van Carl Jung en schrijft regelmatig artikels voor ‘The Guardian’. Hij heeft een literair stuk geschreven met de titel ‘Het verdrijven van Wetiko’. Lévy zegt vervolgens dat we in een tijdperk leven waarin de meeste psychosociale fenomenen bewijzen dat het virus van het egoïsme bestaat.

Lévy wou met zijn boek een erfenis nalaten. Die is helemaal niet negatief, verwijtend of verontrustend. De boodschap is namelijk precies het tegenovergestelde. Elk virus zoekt een gastheer die het kan binnendringen en waar het zich kan voeden. Ieder van ons kan echter verdedigingsbarrières opstellen. We kunnen ons psychologisch ‘immuunsysteem’ sterker maken zodat we kunnen voorkomen dat we door het virus van egoïsme besmet worden.

Laten we nu eens dieper ingaan op dit idee…

Wetiko, het menselijk egoïsme en het begrip schaduw van Carl Jung

Jack Forbes is geschiedkundige. In zijn boek Columbus en Andere Kannibalen heeft hij iets heel interessant uitgelegd. Toen inheemse gemeenschappen in contact kwamen met de eerste Europese pelgrims, zeiden de Indianen dat ze besmet waren met Wetiko. Het was een stam van de Cree in Canada die dit begrip voor de eerste keer gebruikte. De Ojiwa bijvoorbeeld gebruikten echter al de bekende term ‘windigo’.

Hoe het ook zij, het mentale idee dat zij over de blanke of de “beschaafde” mens hadden, was dat van een individu dat aangetast was door het virus van het egoïsme. Het virus bracht hen zover dat ze de kracht van de natuur en zijn bronnen voor zichzelf wilden. Paul Lévy legt uit dat dit idee precies hetzelfde is als het idee dat Carl Jung gebruikt om het begrip Schaduw te verklaren. De Schaduw is het archetype van het onbewuste dat we allemaal delen.

Veelvoorkomende dingen als jaloezie, hebzucht, honger naar macht en egoïsme zijn dus eigenlijk producten van ons collectief onbewuste. Dit zijn onze donkerste schaduwen en een’zelf’ die ontkoppeld geraakt is van het bewuste. Het is een wezen dat zichzelf laat meeslepen door verachtelijke daden.

We kunnen dus zeggen dat de kwade geest die de Indianen omschrijven, niets anders is dan het idee van Jung. Het was niet iets dat afkomstig was van de buitenwereld en erop uit was om ons te bezitten. Het woonde daarentegen binnenin onszelf.

Eigenlijk dragen we allemaal die Schaduw in ons. Het is echter aan ons of we het macht geven…

Hoe doden we het virus van het egoïsme

Je kan het virus van het egoïsme uit je leven verwijderen. Eén manier is door de boze geest van onze Schaduw te leren kennen. Carl Jung noemde dit ‘daemon’. Het voedt zich met hebzucht, afgunst, minachting en de honger naar macht of overheersing. Door de geschiedenis heen heeft dit kwaad de mensheid verschrikkelijke dingen berokkend.

Het kwaad van Wetiko heeft gedurende erg lange perioden onze wereld geregeerd. We geven het macht en gehoorzamen het. We laten onszelf erdoor meeslepen. Net als Jung uitgelegd heeft, is het onze verantwoordelijkheid om ons hiervan bewust te zijn.

Wat gebeurt er als we onszelf allemaal laten beheersen door deze drang om te bezitten wat een andere persoon heeft? Als we hen manipuleren in ons eigenbelang, zelfs wanneer we hen hiervoor moeten kwetsen…? Dan komen we in een collectieve psychose terecht waarbij we uiteindelijk allemaal verliezers zijn. Egoïsme is geen modern kwaad. Het is een oude ziekte die we nog steeds niet hebben kunnen uitroeien.

Paul Lévy maakt het ons duidelijk door te stellen dat we moeten nadenken als we aan onze Schaduw willen werken en Wetiko uitroeien. Uiteindelijk is die innerlijke kwade geest niets meer dan onze onderontwikkelde, onbewerkte en verwaarloosde persoonlijkheid.

Tot slot

Het is een deel van onszelf dat we verborgen houden. Door het te verbergen laten we het namelijk in zijn eentje naar buiten komen op zoek naar voeding. We laten toe dat het zich voedt aan hebzucht en afgunst. Genoeg! Heel jezelf van het virus van egoïsme. Doe dit door aan je innerlijke gevechten te werken. Groei als persoon. Pak de Schaduw aan die jou en de mensheid verhindert om een vol leven te leiden.