Wederkerigheid: geven en ontvangen

Wanneer je iets geeft zonder hier iets voor terug te willen of verwachten, wordt dit gezien als altruïsme. Tot wanneer is het echter eerlijk om te geven zonder te ontvangen? Onthoud dat je in het leven oogst wat je zaait. Misschien zal dit niet meteen al de volgende dag zijn, maar op een dag zul je de vruchten plukken.

Hoe werkt wederkerigheid?

Het belangrijkste fundament van wederkerigheid is gebaseerd op de intentie om de mensen van wie we in het verleden iets hebben ontvangen hier hetzelfde of evenveel voor terug te geven. Om dit beter te kunnen begrijpen, is het misschien handig om naar een uitleg te kijken die ons een stuk terug in het verleden brengt.

Voorheen moesten mensen delen om te kunnen overleven. Van kennis tot gereedschap, voedsel of onderdak. Het was veelal dankzij de vrijgevigheid van een kleine groep dat de rest in staat was in leven te blijven. Dit principe stierf niet uit bij de holbewoners (gelukkig) en geldt tot op de dag van vandaag nog steeds. Vanaf onze geboorte dragen we een aangeboren gevoel in ons dat we iemand iets verschuldigd zijn wanneer hij/zij iets voor ons doet.

Maar het gaat nog verder dan dat, we breken namelijk het hoofd om een manier te bedenken om die schuld zo snel mogelijk af te betalen (en het zelfs te overtreffen).

Helaas zijn er ook veel mensen die gebruik maken van dat schuldgevoel waar we mee geconfronteerd worden wanneer iemand ons een gunst verleent. Deze mensen baseren hun handelingen op het idee dat wanneer ‘zij iets voor iemand doen, diegene zich dan verplicht zal voelen om iets voor hen terug te doen’.

En dat is waar ‘geïnduceerde’ wederkerigheid erbij komt kijken. Dit houdt in dat deze mensen op zoek gaan naar manieren om andere mensen te helpen met als enige doel dat die mensen hen dan een gunst verschuldigd zijn.

Maar pas op!

De eerste mensen van wie bekend werd dat ze gebruik maakten van dit schuldgevoel waren de Hare Krishna’s. Ze trokken de straat op om bloemen uit te delen aan mensen en vervolgens over te gaan in een verhaal dat ze geld aan het inzamelen waren voor hun stichting. Aangezien de mensen al een cadeau (de bloem) hadden ontvangen, voelden ze zich verplicht om een donatie te doen. Tot op de dag van vandaag wordt deze techniek ook voor andere doeleinden en met andere voorwerpen gebruikt, zoals een boek, een drankje of een pen.

Als we uitbreiden naar andere gebieden, tonen meerdere studies uit de jaren tachtig aan dat wanneer je iemand die je net hebt ontmoet vraagt om een drankje met je te doen, dit ook een bepaald schuldgevoel opwekt en dit gevoel is meestal seksueel gebaseerd. Dit lijkt in de eenentwintigste eeuw misschien een beetje onlogisch of achterhaald, maar veertig jaar geleden was dat nog niet zo.

Gaan er ooit goede intenties verborgen achter ‘geven en ontvangen’?

Sommige mensen zouden zonder er ook maar twee keer over na te denken zeggen van wel. In werkelijkheid is het echter zo dat we altijd wel iets terug verwachten. Dit betekent niet dat we altijd een cadeau of iets materieels terug verwachten, maar dingen aan anderen geven geeft ons het gevoel dat we betere mensen zijn, dat we onze dagelijkse ‘goede daad’ hebben verricht, dat we trots kunnen zijn op onze handelingen etc.

Dus verwachten we er iets voor terug. Misschien bewaren we het moment tot we de kans krijgen om alles wat we voor iemand hebben gedaan in zijn gezicht te gooien. Of spiritueler bekeken, verwachten we dat een grotere macht ons zal vergoeden voor onze goede houding, of dit nu God is, de kosmos, karma etc. of verwachten we gewoon dat deze mensen er altijd voor ons zullen zijn wanneer we ze nodig hebben.

Is het mogelijk om 100% altruïstisch te zijn?

Het komt met de dag steeds minder vaak voor dat we denken aan onze broers en zussen op deze aarde, dat we hen helpen en onszelf in de schoenen van een ander plaatsen… Misschien zou het beter zijn om in plaats van alles aan te bieden wat we in huis hebben juist meer aandacht te besteden aan de details in het dagelijkse leven. We hoeven niet al onze materiële bezittingen weg te geven en zelf te verhongeren zodat anderen kunnen eten. Dat wil zeggen, je hoeft niet te lijden om een altruïst te zijn.

We kunnen beginnen door de mensen om ons heen meer te geven. Door middel van simpele handelingen, zoals je stoel afstaan aan een ander in de metro, ouderen voorrang geven, de veters van je kinderen strikken, eten maken voor je gezin of de tas van je partner dragen.

Natuurlijk zul je hier iets voor terug krijgen: de blijdschap van een ander, dankbaarheid en genegenheid. Vind je niet dat die beloning al voldoende is?