Wat is zelfsturend leren en waarom is het belangrijk?

Bij het leren onder leiding van een leraar is veel veranderd. Die veranderingen hebben het belang van zelfsturend leren vergroot voor studenten van alle leeftijden. Lees er alles over in dit artikel!

Beoordeeld en goedgekeurd door de psycholoog Gema Sánchez Cuevas.

Geschreven door Eva Maria Rodríguez

Laatste update: 27 december, 2022

Zelfsturend leren is nauw verbonden met de manier waarom mensen hun emoties, cognities, gedrag en omgevingsfactoren regelen tijdens een leerervaring.

We weten bovendien dat het belangrijk is dat je in staat bent om in termen van leerprocessen je geest onder controle te houden. Hoe eerder je leert om dit te doen, hoe succesvoller en hoe bevredigender jouw leerervaring zal zijn.

Er bestaan vele zelfsturende vaardigheden. Dit zijn enkele voorbeelden: een goed tijdsbeheer, het vermogen om de beste probleemoplossende strategieën uit te kiezen en de capaciteit om emotionele toestanden zoals frustratie op een actieve manier onder controle te houden.

De definitie van zelfsturend leren

Barry Zimmerman is één van de belangrijkste onderzoekers in het gebied van zelfsturend leren. Hij stelt dat zelfsturing geen mentale of academische prestatievaardigheid is.

Het is eerder een proces waarbij iemand zelf het proces een richting geeft. Door middel van dit proces kunnen studenten hun mentale vaardigheden omvormen tot academische vaardigheden.

Volgens Zimmerman houdt zelfsturend leren niet alleen in dat je een gedetailleerde kennis van een vermogen verwerft. Het omvat echter ook andere vaardigheden zoals zelfbewustzijn, jezelf motiveren en het vermogen om je op een bepaalde manier te gedragen. Die gedragswijze moet het jou immers mogelijk maken om wat je geleerd hebt, op de juiste manier toe te passen.

Beginnende studenten evalueren zichzelf door zich met anderen te vergelijken en van hen feedback te krijgen. Vaak schrijven ze mislukkingen ook toe aan tekortkomingen waarover ze geen controle hebben. Anderzijds zijn er de ervaren studenten.

Die weten hoe ze hun eigen leerproces moeten sturen. Wanneer ze falen, aanvaarden ze dit. In plaats van de schuld bij hun mislukking te leggen richten ze zich op hoe ze hun zwakke punten kunnen verbeteren.

Zelfsturing kan je leren

We kunnen dit ook vanuit nog een andere hoek bekijken. Zelfsturing is niet iets dat sommige studenten bezitten en anderen niet. Volgens Zimmerman houdt zelfsturing in dat je specifieke processen toepast die gericht zijn op elke leeropdracht.

Je moet deze processen ook uitkiezen op basis van persoonlijke kenmerken. Dat is de reden waarom je het best over zelfsturing kan spreken in de context van een leerproces of van een bepaalde vorm van leren.

Zelfsturend leren omvat doelen stellen en daarna de juiste strategieën kiezen om ze te bereiken. Zodra je die gekozen hebt, moet je jouw vooruitgang opvolgen en je technieken herstructureren als je jouw doelstellingen niet haalt.

Bovendien moet je jouw beschikbare tijd op een doeltreffende manier gebruiken. Evalueer ook de methoden die je hebt gekozen en pas jouw methoden aan wat je in de toekomst zal leren, aan. Uiteraard moet je bij toekomstige uitdagingen altijd de nieuwe dingen toepassen die je geleerd hebt.

Zelfsturende leervaardigheden

De vaardigheden van zelfsturend leren zijn essentiële instrumenten voor het leerproces. Toch leren onderwijzers ze zelden op een uitdrukkelijke manier aan. Dit is dan ook de reden dat vele studenten uiteindelijk onafhankelijkheid, motivatie, volharding en een positief gevoel van welzijn missen tijdens hun studies.

Hoe kunnen onderwijzers deze vaardigheden dan op een efficiënte manier overbrengen op hun studenten? Het is belangrijk dat zij intiem vertrouwd zijn met de belangrijkste zelfsturende mechanismen.

Studenten doorlopen drie belangrijke stadia wanneer hun eigen leerproces sturen: plannen, presteren en nadenken. Deze stadia verlopen niet noodzakelijk na elkaar. De studenten kunnen in de loop van een leeropdracht vele cycli doormaken.

• Tijdens de planningsfase stellen de studenten hun doelstellingen en hun criteria op. Ze moeten in staat zijn om die dan uiteraard binnen de duur van een specifieke opdracht of sessie te volbrengen. Dit stadium omvat de perceptie van de leeromgeving door de student.
• Tijdens de prestatiefase tonen de studenten hun inzet voor hun leerervaring. Op dit punt volgen ze hun eigen leerproces op. Ze kunnen hun vooruitgang vergelijken met de criteria die ze in de planningsfase opgesteld hebben.
• Tijdens de reflectiefase denken de studenten na over hun leerervaring en maken ze een evaluatie. Dit houdt ook in dat ze nadenken over de feedback en dat ze mentaal ideeën en begrippen opslaan die ze bij leerprocessen in de toekomst kunnen gebruiken.

Onderwijzers en zelfsturend leren

We zien hoe belangrijk zelfsturend leren is. Het is dus essentieel dat leerkrachten deze vaardigheden op een uitdrukkelijke manier aan hun studenten aanleren. Bovendien moeten ze ook strategieën verschaffen die de studenten helpen. Zij kunnen die dan tijdens het leerproces toepassen. Een deel van dit onderwijsproces moet de volgende dingen omvatten:

• Het nut en het belang uitleggen van zelfsturende leervaardigheden.
• Op een uitdrukkelijke manier strategieën aanleren voor zelfsturend leren.
• De studenten helpen om vast te stellen wanneer en hoe ze deze zelfsturende leervaardigheden kunnen gebruiken.

Een onderzoek uit 2012 van Dignath-van Ewijk C en Van Der Werf G richtte zich op de overtuigingen en het gedrag van onderwijzers omtrent zelfsturend leren. Het toonde aan dat onderwijzers inderdaad geloven in de overdracht van deze vaardigheden op hun studenten.

De resultaten van deze studie beklemtoonden ook hoe de vorming van leerkrachten hen de vaardigheden en kennis zal verschaffen om zelfsturend leren op een doeltreffende manier te bevorderen.

We moeten dus strategieën ontwikkelen zodat onderwijzers in staat zijn om hun studenten zelfsturende leervaardigheden aan te leren. Dit zal instrumenten, hulpmiddelen en strategieën omvatten die zijn in de klas kunnen gebruiken.