Wat houdt verzamelwoede eigenlijk precies in?

Je hebt waarschijnlijk wel gehoord van het syndroom van Diogenes. Mensen met deze aandoening worden gekenmerkt door sociaal isolement, opsluiting in hun huis en zelfverwaarlozing. Het blijkt dat verzamelwoede eigenlijk kan worden verward met het syndroom van Diogenes. 

Het is echter niet hetzelfde. Het belangrijkste verschil is dat mensen met het syndroom van Diogenes meer doen dan nutteloze items verzamelen. Ze verzamelen ook prullen en afval en hun zelfverwaarlozing is extreem.

Een persoon met verzamelwoede heeft moeite met het weggooien of kwijtraken van hun bezittingen. De echte waarde van deze bezittingen doet er niet toe. Het kunnen objecten zijn met weinig financiële of sentimentele waarde.

Problemen met het weggooien van dingen kunnen in meerdere situaties duidelijk zijn zoals wanneer je ze probeert te verkopen, weg te gooien, weg te geven of te recyclen. Men beweert dat de reden hierachter de esthetische waarde of bruikbaarheid van de objecten is. Het kan ook een sentimentele gehechtheid zijn of een situatie van ‘wat als?’ of ‘in het geval dat’.

Deze mensen kopen een nieuwe computer, maar gooien de oude niet weg, voor het geval de nieuwe stuk gaat. Bij de volgende update behouden ze nog steeds de vorige modellen voor het geval dat de twee nieuwe stuk gaan enzovoort…

Sommige mensen voelen zich verantwoordelijk voor waar hun dingen terechtkomen. Vaak doen ze er alles aan om geen geld over de balk te gooien. Bovendien zijn hamsteraars vaak bang om belangrijke informatie te verliezen.

Hoe wordt verzamelwoede vastgesteld?

De diagnostische en statistische handleiding voor psychische stoornissen (DSM-5) somt een reeks diagnostische criteria voor verzamelwoede op:

A. Aanhoudende problemen om dingen weg te gooien of weg te geven, ongeacht hun echte waarde.

B. Deze problemen zijn te wijten aan een waargenomen behoefte om dingen te bewaren. en het ongemak dat je voelt wanneer ze worden weggegooid.

C. De moeilijkheid om objecten weg te gooien maakt plaats voor het verzamelen van dingen. Deze nemen de bewoonbare ruimten in en veranderen hun beoogde gebruik sterk. Als hun huizen schoon zijn, is dit alleen door een externe interventie (bijvoorbeeld familieleden, schoonmakers, autoriteiten).

D. Hamsteren veroorzaakt een aanzienlijk klinisch ongemak of schaadt het leven van het individu. Dit omvat hun sociale leven, werk en het onderhoud van een veilige omgeving voor zichzelf en anderen.

E. Geen enkele andere medische aandoening kan dit verklaren (bijvoorbeeld een hersenletsel, een beroerte, Prader-Willi syndroom).

F. Het hamsteren is niet te wijten aan symptomen van een andere mentale stoornis. Bijvoorbeeld dwangneurose, verminderde energie bij depressieve stoornis, waanideeën bij schizofrenie of andere psychotische stoornissen, een cognitieve tekortkoming bij belangrijke neurocognitieve stoornissen, gebrek aan interesse in autismespectrumstoornissen, enz.

Een huis vol nutteloze dingen

De voorwerpen die mensen gewoonlijk hamsteren zijn kranten, tijdschriften, oude kleren, tassen, boeken, apparatuur en papierwerk… Praktisch alles kan je bewaren. Het zijn niet alleen dingen die de meeste mensen als nutteloos of waardeloos zouden omschrijven. Veel mensen verzamelen en bewaren zeer waardevolle dingen. Deze dingen zijn vaak te vinden bij andere objecten van minder waarde.

Mensen met verzamelwoede stapelen vrijwillig hun bezittingen op. Ze zijn van streek wanneer ze denken dat ze die moeten weggooien. Dus het hamsteren en opstapelen zijn opzettelijk.

Deze eigenschap onderscheidt het hamsteren van andere soorten psychologische aandoeningen. Andere stoornissen omvatten de passieve opeenstapeling van objecten of de afwezigheid van angst wanneer iemand het weggooit. Dat is het verschil.

Mensen die veel spullen verzamelen, proppen hun huizen vol en hopen veel spullen op. Daardoor kunnen ze er moeilijk in leven. Ze kunnen bijvoorbeeld niet in de keuken koken, op hun bed slapen of op een stoel in de woonkamer zitten.

Moeilijkheden bij het gebruik van bepaalde woonruimtes

Wanneer leefruimtes al bruikbaar zijn, is het meestal heel moeilijk om dat te doen. De puinhoop bestaat meestal uit een groot aantal objecten die meestal niets met elkaar te maken hebben. Ze kunnen ook licht verwant zijn. Vandaar dat ze op ongeordende wijze op elkaar worden gestapeld in plaatsen die voor andere doeleinden zijn bedoeld.

Zoals we in de diagnostische criteria hebben gezien, heeft punt C invloed op de actieve woonruimtes in het huis. In plaats van op de randplaatsen zoals de garage, zolder of kelder. Deze ruimtes kunnen ook ongeorganiseerd zijn in de huizen van mensen die niet aan verzamelwoede lijden.

Hamsteraars bezitten vaak dingen die hun actieve leefruimten bezetten. Deze kunnen het gebruik van andere ruimtes, zoals hun voertuigen, werkplekken of de huizen van vrienden of familieleden belemmeren.

In sommige gevallen lijken woonruimtes misschien niet rommelig omdat familieleden, professionele schoonmakers of lokale autoriteiten ingegrepen hebben. In dit geval kunnen mensen echter nog steeds symptomen ervaren die aan de diagnostische criteria voldoen omdat ze niet de oorzaak van het schoonmaken waren.

Verzamelwoede is anders dan normaal verzamelgedrag, dat een bepaalde systematische organisatie heeft. Verzamelaars maken geen rommel en zijn niet van streek als ze het verliezen.

Zoals je hebt gezien, bestaat verzamelwoede uit het verzamelen van items die al dan niet nuttig kunnen zijn. De ernst van de aandoening neemt in de loop van de tijd toe en wordt vaak chronisch. Vooral wanneer er geen interventie is.