Wat gebeurt er met onze neuronen als we slapen?
Als we slecht slapen voelen we ons vaak moe. Niet voldoende nachtrust krijgen kan ernstige gevolgen hebben voor onze gezondheid, zowel lichamelijk als geestelijk. Daarom is goed slapen fundamenteel, maar ook essentieel voor elke soort met een zenuwstelsel. Wat gebeurt er met onze neuronen als we slapen? Ontdek het in dit artikel!
De wetenschap heeft keer op keer aangetoond dat slaap een vitale functie is. Langdurig gebrek aan slaap kan zelfs dodelijk zijn. Bovendien heeft Nature Communications Sleep Journal een interessant onderzoek gepubliceerd over wat er in onze neuronen gebeurt als we slapen.
Het onderzoek stelt dat slaap het vermogen van chromosomen verhoogt om de genetische schade die optreedt in neuronen te verminderen. Daarnaast biedt het enkele mogelijke verklaringen over de werkelijke doelen van de slaap, het:
- vergemakkelijkt de biosynthese van macromoleculen
- helpt energie te besparen
- werkt mee aan de reiniging van metabolieten
- maakt processen van neuronale plasticiteit mogelijk
- geeft aanleiding tot het consolideren van langetermijnherinneringen
Wat gebeurt er met onze neuronen als we slapen?
Volgens het bovengenoemde onderzoek heeft de schade die gedurende de dag aan het DNA van de hersencellen optreedt een optimaal herstelmoment: tijdens de slaap. Als we slapen is er dus een aanzienlijke afname van de hoeveelheid genetische schade in onze neuronen. Dit vermindert op zijn beurt de kans op cel-verstoringen.
Er is iets belangrijks om in gedachten te houden. Genetische schade die zich over lange perioden ophoopt, kan leiden tot het ontstaan van neurodegeneratieve ziekten en andere neurologische aandoeningen. Daarom is het erg belangrijk om goed te slapen, en ook om voldoende te slapen.
Neuroimaging-technieken hebben bewezen dat, op moleculair niveau, de chromosomen in zenuwcellen een groter vermogen hebben om het DNA te comprimeren en te decomprimeren in een staat van rust, dan tijdens het wakker zijn, de tijd dat ze in volle activiteit zijn.
Deze eigenaardige dynamiek van het herstel van genetisch materiaal is vooral bij neuronen waargenomen. Het is afhankelijk van het tijdstip van de dag en, in het bijzonder, van de circadiane ritmes. Andere celtypes die tot andere anatomische componenten behoren lijken geen merkbare verschillen te vertonen in de effectiviteit van het herstel.
Uit het bovenstaande kunnen we concluderen dat de slaap, als een fysiologische toestand die het herstel van celschade bevordert, effectiever is voor de neuronen dan voor andere systemen.
De strategie van slaap
We zouden vanuit evolutionair perspectief ook kunnen zeggen dat de mens een strategie nodig heeft om zijn neuronen gezond te houden. Die strategie, zoals je misschien al geraden hebt, was slaap. Dit was het meest optimale proces vanwege de bijzondere eigenschappen en mechanismen.
Aan de andere kant bleek uit het eerder genoemde onderzoek ook dat dit mechanisme van schadeherstel in tegengestelde richting kan werken. In feite zou alleen al het fenomeen van een ophoping van fouten in de sequentiereactie van DNA, de initiatie van genetische herstelmechanismen door slaap kunnen bevorderen.
“De beste gum ter wereld is een goede nachtrust.”
-Orlando Aloysius Battista-
Naast de eigen activiteit van de hersenen, zijn enkele van de factoren die schade kunnen veroorzaken aan de nucleotideketens waaruit het DNA van neuronen bestaat de volgende:
- oxidatieve stress
- straling
- misbruik van middelen
Bovendien is er een klinische realiteit die stelt dat ernstig slaaptekort kan leiden tot de dood. Dit is al eeuwenlang bekend. Deze realiteit zou gebaseerd kunnen zijn op bevindingen gerelateerd aan fouten in het herstel van de genen door een gebrek aan slaap.
Het is een feit dat je je slaapcyclus zoveel mogelijk moet respecteren om gezond te blijven. Vergeet niet: goed slapen is goed leven.
