Waarom is er zo veel geweld bij het voetballen?
Waarom is er zoveel geweld bij het voetballen, met name onder de fans? We zien veel nieuwsberichten over gewelddadige botsingen tussen fans van verschillende teams. De laatste botsing vond plaats in de finale van de Copa Libertadores, tijdens een wedstrijd tussen de Argentijnse teams River Plate en Boca Juniors.
Als gevolg van het geweld tussen de fans van deze teams, werd de laatste wedstrijd gespeeld in Spanje in plaats van Argentinië. Veel mensen zijn vaak erg verbaasd en gechoqueerd wanneer dit soort collectief gedrag plaatsvindt. Ze begrijpen niet waarom het gebeurt.
De psychologie bestudeert echter al jaren collectief sociaal gedrag. In dit artikel zullen we proberen enig licht te werpen op de motieven achter dergelijk gewelddadig en agressief gedrag.
Geweld bij het voetballen vanuit het deïndividuatieproces
Om geweld bij het voetballen te verklaren, moeten we eerst iets dieper ingaan op het deïndividuatieproces. Hoewel dit proces geweld in voetbal niet verklaart, verklaart het wel degelijk collectief groepsgedrag.
Stel je voor dat je naar een voetbalwedstrijd kijkt en er een speler van het rivaliserende team in de buurt is. Als je van plan was hem te beledigen, maar je werd omringd door fans van zijn team, zou je het waarschijnlijk niet doen. Wat zou er echter gebeuren als je omringd zou zijn door fans van je eigen team?
Als de fans om je heen hetzelfde team als jij supporteren, zou je de voetballer uit het andere team waarschijnlijk verbaal aanvallen. Wat is het verschil tussen de twee situaties? Anonimiteit en verantwoordelijkheid.
“Geweld is de laatste toevlucht van de onbekwame.”
-Isaac Asimov-
Moral, Gómez en Canto (2004) wezen erop dat: “In deze situaties kunnen anonimiteit, de groep en verminderd individueel zelfbewustzijn leiden tot onbevangen, impulsief en illegaal gedrag.”
Wanneer we in zekere mate anoniem zijn, zijn we eerder geneigd tot gewelddadig gedrag. Als niemand zou weten dat wij degenen waren die de belediging uitkraamden, zouden we het eerder doen dan als we het middelpunt van de aandacht zouden zijn.
In een groep zitten verlaagt onze mate van zelfbewustzijn, omdat we onze verantwoordelijkheid aan de groep kunnen overdragen. We zijn niet meer alleen onszelf en worden in plaats daarvan de groep.
Het conformiteitsproces
Conformiteit is een ander proces dat geweld bij het voetballen zou kunnen verklaren. Dit proces houdt in dat we onze eigen individuele reactie aanpassen en deze dichter bij de reactie van de groep brengen. Met andere woorden, we veranderen ons gedrag afhankelijk van de groep.
Paéz en Campos merkten op dat: “Conformiteit de verandering van overtuigingen of gedrag is als gevolg van groepsdruk. Het wijzigt de instelling van het individu ten opzichte van de normen die door de betreffende groep zijn vastgesteld.”
Groepen kunnen verschillende soorten normen hebben. Tot deze normen behoren ook de beschrijvende norm, deze bepaalt hoe een persoon zich gedraagt in de groep, en de normatieve norm, die aangeeft hoe een persoon zich verwacht wordt te gedragen.
Conformiteit is een soort regulerende invloed omdat het individu in staat is om zijn gedrag aan te passen aan de groep. Hij is zelfs in staat om zich volledig tegenovergesteld te gedragen van hoe hij zich als individu zou gedragen.
“Een overwinning bereikt door geweld komt neer op een nederlaag, want het is tijdelijk.”
Dus als de groep waartoe we behoren zich gewelddadig gedraagt, zullen we dit gedrag waarschijnlijk zelf ook overnemen. Deze conformiteit neemt toe naarmate de controle over de leden van de groep en hun onderlinge afhankelijkheid toeneemt.
Het neemt ook toe wanneer er een bepaald niveau van onzekerheid of dubbelzinnigheid is. We nemen het gedrag van de groep over wanneer we niet weten wat we anders moeten doen.
Tot slot neemt conformiteit ook toe wanneer er sprake is van een gelijkenis tussen de groep en het individu. Als een persoon zich identificeert met een voetbalteam en met de gewelddadige ideologie van de fans van dit team, is de kans groter dat hij zal instemmen met bepaald gewelddadig gedrag.
Laatste opmerkingen
Als iemand niet op de juiste manier is opgevoed en eraan gewend is conflicten op te lossen door middel van geweld, zal hij waarschijnlijk elke keer dat er sprake is van een meningsverschil agressief handelen. Een opvoeding op basis van respect kan daarom helpen om dit soort gedrag te voorkomen.
Een rijke innerlijke wereld en een ruimdenkende, reflexieve geest helpen ons ook om onszelf te versterken en onze behoefte om deel uit te maken van een groep te verminderen. In veel gevallen gaat achter deze behoefte een verborgen gebrek aan zelfvertrouwen schuil. Dit gebrek proberen we te verzachten door deel uit te maken van een groep.
Het gevoel ergens bij te horen geeft ons namelijk een gevoel van emotionele vervulling. Als iemand daarom niet in staat is geweest een innerlijk gevoel van vervulling te ontwikkelen, zal hij er extern naar zoeken.
De juiste mate van zelfkennis is van essentieel belang om te voorkomen dat we deel gaan uitmaken van gewelddadige groepen. Hoe lager ons zelfvertrouwen en hoe ‘sterker’ de groep is, des te groter de druk is om er deel van uit te maken.
Zodra we meer respect voor onszelf en anderen gaan ontwikkelen, zullen deze situaties dus tot het verleden gaan behoren.
