Waarom ben ik ongevoelig voor de pijn van anderen?

Elke diersoort die in een groep leeft, heeft het vermogen om gevoelig te zijn voor de pijn of het leed van zijn gelijken. Solidariteit maakt deel uit van hun genetische code omdat het in de meeste gevallen een garantie is voor het voortbestaan ​​van de soort. Hoe komt het dan dat sommige mensen wel ongevoelig zijn voor de pijn van anderen? Hoe sluiten ze zich emotioneel af voor wat er zich om hen heen bevindt? Wat maakt iemand ongevoelig?

Er zijn verschillende mogelijke antwoorden op deze vragen. De oorzaken die achter de ongevoeligheid liggen, variëren van het bestaan ​​van ernstige pathologieën tot een toestand van extreme kwetsbaarheid. Er zijn ook genoeg paden die leiden tot ongevoeligheid, en deze omvatten veel verschillende manifestaties.

Over het algemeen slaat ongevoeligheid niet op alles. Dat wil zeggen, tenzij er sprake is van een zeer beperkende psychische aandoening, zijn mensen niet volledig ongevoelig. De mate varieert, evenals het doel en de omstandigheden. Met andere woorden, het kan wel voorkomen dat iemand volledig ongevoelig is voor het lijden van sommigen. Maar tegelijkertijd kan hij op een bepaald moment juist heel gevoelig zijn voor de pijn van anderen. Toch zou de situatie kunnen omkeren.

Oorzaken en manifestaties van ongevoeligheid

Als je in een drukke straat woont, is het waarschijnlijk dat je constant lawaai hoort. Tenzij je natuurlijk in een heel afgezonderd huis woont. En als je er niet aan gewend bent, kan elk van die geluiden je misschien een beetje storen. Na een tijdje kan precies het tegenovergestelde gebeuren. Eigenlijk merk je de geluiden helemaal niet meer op. In feite kun je zelfs enigszins in paniek raken wanneer er volledige stilte is. Kortom, je wordt ongevoelig voor lawaai.

Iets soortgelijks maar niet precies hetzelfde gebeurt in de wereld van emoties. Mensen die veel emotioneel leed hebben ervaren, zijn over het algemeen meer empathisch en gevoelig voor de pijn van anderen. Maar er kan zich juist het tegenovergestelde effect voordoen. Vooral als de pijn bepaalde limieten heeft overschreden of als deze zich heeft voorgedaan in het kader van extreme kwetsbaarheid. Deze mensen worden ongevoelig.

Het verontrustende is dat ook het tegenovergestelde fenomeen zich kan voordoen. Dit houdt in dat mensen die niet of slechts in beperkte mate lijden hebben ervaren, ook ongevoelig kunnen worden. Ze kunnen geen emotionele betekenis of waarde toeschrijven aan het lijden van anderen. Hun empathisch vermogen is niet ontwikkeld en ze tonen een soort van affectieve onwetendheid. Deze onwetendheid belet hen om solidariteit te tonen in relatie tot het lijden of de vreugde van anderen. Omdat de geproduceerde ongevoeligheid niet alleen hun reactie op negatieve emoties beïnvloedt.

Een persoon die ongevoelig is voor het lijden van anderen kan zijn ongevoeligheid op verschillende manieren uiten. Dit houdt niet alleen in dat iemand onverschillig blijft voor de noodtoestand van een ander of zijn ​​verzoek om hulp. Het omvat ook elk gedrag waarbij een ander mens wordt benaderd als een organisme, werktuig of hulpmiddel zonder tegelijkertijd een doel te zijn.

Wanneer je tegelijkertijd gevoelig en ongevoelig bent

Wat over het algemeen vaak voorkomt is dat een persoon tegelijkertijd gevoelig en ongevoelig is. Ook komt het vaak voor dat er fasen van ongevoeligheid optreden bij mensen die normaal gesproken empathisch en gevoelig zijn. Er moeten veel factoren bij elkaar komen om dit te laten gebeuren. Als iemand groot verdriet ervaart, zal hij waarschijnlijk niet veel emotionele energie hebben. Op dat moment zal hij niet in staat zijn om om anderen te geven of zich in te leven in het leed van zijn gelijken.

Sommige mensen zijn echt bang voor emotionele pijn. Zonder zich er ook maar van bewust te zijn, ontwikkelen ze strategieën, mechanismen of manieren om zichzelf ongevoelig te maken. Dit gebeurt bijvoorbeeld in het geval van verslavingen.

De consumptie van psychoactieve drugs verhoogt de muur van ongevoeligheid voor het lijden van anderen. Het is net een soort bel die als een isolator dient. Het opbouwen en koesteren van een te rigide karakter is ook een strategie om ongevoelig te worden. In feite is het een manier om strikte controle te hebben over je emoties, zodat de energie van het individu ze binnen de perken houdt.

Gevoelig zijn voor één is gevoelig zijn voor allen

Erich Fromm bevestigde dat liefde en solidariteit, als ze echt zijn, ook universeel zijn. Hij zei dat als je van één mens houdt, je ook de hele mensheid liefhebt. Als analogie die afgeleid is van deze hypothese, zou je kunnen zeggen dat één ding onmogelijk is. Je kunt niet gevoelig zijn voor het lijden van één iemand zonder tegelijkertijd gevoelig te zijn voor het lijden  van iedereen. Het gebeurt meestal op deze manier, hoewel wel in verschillende maten.

Het niet ontvangen van gevoeligheid kan veel invloed op ons hebben. Maar toch, de persoon op wie dit de meeste invloed zal hebben, is de persoon die ongevoelig is. De instinctieve neiging tot solidariteit is geen gril van de natuur. Er is informatie in onze genetische code aanwezig die dient als een garantie voor overleving. Helpen en geholpen worden is een van de vele strategieën die door het leven – en dus door ons – worden gebruikt om onszelf in stand te houden.