Volg jij het opvoedingsmodel van je eigen ouders?

Vaak handel je, zonder het te beseffen, met je eigen kinderen zoals je ouders met jou deden. Om de cyclus te doorbreken moet je jezelf informeren en bewust ouderschap toepassen.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz.

Laatste update: 13 september, 2023

Je hebt vast wel eens meegemaakt dat je dingen zei die je normaal helemaal niet zou zeggen. “Waar komt dat vandaan?” vraag je jezelf af. Dan realiseer je je dat het woorden zijn die je moeder of vader zou hebben uitgesproken. In feite is het herhalen van het opvoedingsmodel van je eigen ouders waarmee je bent opgegroeid heel gemakkelijk als je je daar niet van bewust bent.

Je ouders waren tenslotte je eerste rolmodellen en de eerste mensen met wie je omging. Ongetwijfeld hebben hun persoonlijkheden en opvoedingsstijl een invloed op je gehad. In feite blijven ze in meer of mindere mate in je onbewuste. Daarom kun je nu, als ouder, merken dat je hun gedragspatronen herhaalt, vooral in tijden van stress. Deze momenten lijken oude triggers te activeren.

Waarom herhaal je het opvoedingsmodel van je ouders?

Het is alles wat je kent

Het is vaak vertrouwdheid die je ertoe brengt om een opvoedingsstijl aan te nemen die lijkt op de stijl die je ouders bij jou gebruikten. Ouder worden is immers een uitdaging die je nooit eerder bent aangegaan en je belangrijkste referentiepunten zijn je herinneringen.

Bovendien ken je misschien niet eens andere opvoedingsstijlen of -modellen (Engelse link). Daarom grijp je automatisch terug naar diegene die je tijdens je eigen opvoeding hebt geïnternaliseerd. Als je bijvoorbeeld wilt dat je kleintje in slaap valt, zing je hetzelfde slaapliedje dat je ouders voor je zongen. Of, als ze een driftbui krijgen, zal je eerste reactie dezelfde zijn die je bij je eigen ouders zag.

Je denkt dat dit de juiste manier is

Misschien heb je andere opvoedingsstijlen onderzocht, erover gelezen en ontdekt, maar toch lijkt degene die je ouders bij jou gebruikten het meest geschikt. Misschien heb je na rijp beraad besloten om hun opvoedingsmodel te herhalen, omdat het overeenkomt met de waarden die je aan je eigen kinderen wilt doorgeven.

Als dit het geval is, herinner je je waarschijnlijk je kindertijd als een heel gelukkige tijd en vind je dat je ouders het geweldig hebben gedaan. Immers, als ze je de aandacht, genegenheid, steun en hulpmiddelen gaven om je sterk en bekwaam te maken, dan is het logisch dat je in hun voetsporen wilt treden bij de opvoeding van je eigen kind.

Je realiseert je

Aan de andere kant realiseer je je misschien niet eens dat je hun patronen volgt. Dit is het meestvoorkomende scenario. In dit geval heb je waarschijnlijk teruggedacht aan je kindertijd en hoe je ouders zich gedroegen, en dat wil je niet herhalen. In feite komen je morele principes niet overeen met het opvoedingsmodel van je ouders en wil je het anders doen.

Je bent echter ook maar een mens en het is onmogelijk om altijd strikte controle te hebben over je acties en emoties. Daarom is het mogelijk dat je in bepaalde omstandigheden, vooral als je je overweldigd voelt, de houding van je ouders herhaalt. Degene die je zo kwetste of woedend maakte.

Als dit het geval is, zul je je waarschijnlijk uiteindelijk realiseren en je schuldig voelen omdat je je toevlucht hebt genomen tot datgene waarvan je altijd hebt gezworen dat je het niet zou doen.

Probeer echter toegeeflijk met jezelf te zijn. Want de patronen die je in je kindertijd hebt aangeleerd, zitten diep ingebakken en werken vaak als een trigger. Het belangrijkste is dat je je gedrag kunt corrigeren.

Hoe je kunt stoppen met het herhalen van het opvoedingsmodel van je ouders

Met uitzondering van het tweede geval, waarin je bewust voor dat opvoedingsmodel voor je kinderen kiest, moet je in de andere twee gevallen actie ondernemen. Want een kind opvoeden is een complexe en zeer relevante taak, en je moet het op een verantwoorde manier doen.

Desondanks kun je geen opvoedstijl kiezen die jij het meest geschikt vindt als je alleen maar weet welke stijl op jou is toegepast. Daarom moet je proberen meer te weten te komen over andere opvoedingsopties. Je kunt alleen een vrije keuze maken als je goed geïnformeerd bent.

Aan de andere kant, als je hebt besloten om een ander pad te volgen en je merkt nog steeds dat je dezelfde patronen herhaalt, kan het zijn omdat je geen alternatieven in je gedragsrepertoire hebt.

Als dit het geval is, probeer dan bepaalde gevallen te identificeren die je overweldigen en waardoor je de controle verliest en plan van tevoren hoe je wilt reageren. Als je helder voor ogen hebt wat je wilt doen, zal het juiste gedrag op het juiste moment verschijnen.