De verschillen tussen zelfcompassie en slachtofferschap
Welke verschillen tussen zelfcompassie en slachtofferschap vinden we? Waaruit bestaan deze concepten? De waarheid is dat beide gedragingen op zichzelf gericht zijn en dat hun centrale inhoud lijden is. Daarom kunnen ze soms vergelijkbare concepten lijken, maar dat zijn ze niet.
Ze brengen grote verschillen met zich mee die we moeten kennen, te beginnen met hun doel. Terwijl zelfcompassie gericht is op verandering en je beter voelen (het is een vorm van zelfzorg), kan slachtofferschap echt schadelijk zijn. Wat weten we nog meer over deze concepten? Hoe ze te onderscheiden? We geven je enkele sleutels.
Wat zijn zelfcompassie en slachtofferschap?
Zelfcompassie wordt gedefinieerd als ‘het gevoel van compassie voor de eigen manier van zijn of handelen‘. Het lijkt erop dat wanneer we een slechte tijd doormaken, we gekwetst zijn of pijn hebben, we proberen die pijn te accepteren en te begrijpen.
Op zijn beurt is slachtofferschap, ‘de neiging van iemand, een groep mensen of een collectief om zichzelf als slachtoffer te beschouwen’.
In het eerste geval (zelfcompassie), hebben we het eigenlijk over een daad van zelfliefde die impliceert de mogelijkheid om onszelf op onze momenten van kwetsbaarheid te erkennen en ons daar te houden. Naar elkaar luisteren, ons laten huilen, enzovoort…
In plaats daarvan is slachtofferschap een nogal schadelijke trend. Het doet ons voortdurend rouwen om de pech die we hebben gehad, om hoe slecht we het hebben gedaan… in extreme gevallen is het in zekere zin een manier om onszelf te bekritiseren door middel van een negatieve interne dialoog.
De verschillen tussen zelfcompassie en slachtofferschap
Nu we beide concepten hebben gedefinieerd, gaan we het hebben over de verschillen tussen zelfmedelijden en slachtofferschap. We hebben het over 5 van hen, hoewel er mogelijk meer zijn.
1. Waar brengen ze ons naartoe?
Over het algemeen leidt zelfcompassie ons tot positieve acties naar onszelf toe, zoals naar onszelf luisteren, onszelf toestaan te huilen en een slechte tijd hebben, onze kwetsbaarheid erkennen, onszelf toestaan fouten te maken… Zelfcompassie is gezond, het doel is dat we voor onszelf kunnen zorgen op momenten van zwakte.
In plaats daarvan leidt slachtofferschap ons tot nogal schadelijke houdingen en gedragingen, via dat interne discours van negativiteit.
Met andere woorden, slachtofferschap doet ons klagen over onze fouten. Het is een nogal passieve houding, die geen actie of motivatie voor verandering impliceert. En dit brengt ons bij de volgende van de verschillen tussen zelfcompassie en slachtofferschap.
2. Passieve houding vs actieve houding
Een ander verschil tussen zelfcompassie en slachtofferschap is dus dat het eerste een actieve houding impliceert, terwijl slachtofferschap, zoals we zeiden, een passieve houding is. Waarom?
Als we zelfcompassie hebben, ondernemen we acties waardoor we ons beter gaan voelen, zoals bijvoorbeeld: onszelf toestaan te huilen, lezen, onszelf afleiden, onze emoties uiten, schrijven…
Deze gedragingen vormen een actieve houding die leidt tot verandering, tot verbetering. In plaats daarvan komen we bij slachtofferschap vast te zitten in negatieve emoties. Wij doen niets; gewoon klagen, verdrietig zijn, klagen over onze situatie…kortom: onszelf tot slachtoffer maken.
3. Het doel
Het doel is een van de verschillen tussen deze twee concepten. Zelfcompassie is een manier om onszelf bewust te maken van wat we op een bepaald moment nodig hebben. In zekere zin is zelfcompassie de kunst om voor jezelf te zorgen.
Door zelfcompassie proberen we die behoeften te ontdekken en eraan te voldoen. Slachtofferschap is echter vaak gericht op het manipuleren van anderen of het blijven lijden (zelfs onbedoeld of onbewust).
4. Interne dialoog
Een ander verschil tussen zelfcompassie en slachtofferschap heeft te maken met de interne dialoog die we in de ene situatie reproduceren. Bij slachtofferschap is de interne dialoog negatief. Zoals het woord zelf aangeeft, wordt de persoon het slachtoffer van wat hem is overkomen, hem is aangedaan of zelf heeft gedaan.
Aan de andere kant, bij zelfcompassie, is de interne dialoog een compassievolle dialoog met jezelf. Deze houding houdt in dat we goed met elkaar omgaan, goed met elkaar praten en vooral luisteren naar wat we nodig hebben. Verwelkom onze pijn en geef het de ruimte.
5. Het aanpassingsvermogen
We zouden kunnen zeggen dat zelfcompassie ons in staat stelt ons aan te passen aan situaties en de daaruit voortvloeiende emoties. Aan de andere kant leidt slachtofferschap, vooral als het in de loop van de tijd aanhoudt, ons af van deze aanpassing, omdat het ons nog meer pijn kan bezorgen.
En het is zo dat, zoals we eerder zeiden, zelfcompassie actie, beweging, zoeken naar betekenis inhoudt… In plaats daarvan is slachtofferschap een passieve houding waardoor we niets doen om te veranderen, maar om te manipuleren of om anderen zich slecht te laten voelen.
6. De mogelijkheden die elke houding biedt
Zelfcompassie stelt je in staat elke situatie vanuit het perspectief van introspectie te bekijken. Daarom kun je jouw gevoelens, gedachten en acties goed analyseren en beheren. Hierdoor leer je waardevolle lessen.
Met zelfmedelijden zie je de negatieve situatie niet onder ogen, maar gebruik je het om een muur te bouwen waardoor je geen actie kunt ondernemen en toch geen berouw voelt. Je legt de focus van de verantwoordelijkheid ergens anders en verwerkt je gevoelens niet.
7. Aanpassing
In het licht van het bovenstaande volgt hieruit dat het mogelijk is om je aan situaties aan te passen en aan problemen te ontsnappen als je een houding van zelfcompassie behoudt. Met zelfmedelijden heb je echter een negatief beeld van het probleem. Dit saboteert jouw intenties om je aan te passen aan veranderende omstandigheden.
8. Mate van psychisch lijden
Zoals je je kunt voorstellen, veroorzaakt zelfmedelijden veel meer lijden dan zelfcompassie. Dit laatste, gebaseerd op actie, zelfzorg en optimisme, is niet vrijgesteld van lijden, maar het is wel mogelijk om het te verlichten. Zelfmedelijden betekent echter dat je vast komt te zitten in een spiraal van negatieve gevoelens en dat het moeilijk is om eraan te ontsnappen.
9. Resultaten
Uiteraard zijn de resultaten die met deze twee houdingen worden verkregen verschillend. Met zelfcompassie bereik je een meer solide staat van welzijn en voel je een gevoel van zelfontplooiing. Aan de andere kant van de medaille, met zelfmedelijden, is het mogelijk dat je het obstakel overwint, maar het geeft je het gevoel een onaangename ervaring te hebben gehad, waarover je geen controle had.
10. De indruk die je op anderen maakt
Hoewel dit misschien het minst belangrijke aspect is, is het externe beeld dat je met elk van deze houdingen weergeeft ook duidelijk verschillend. Als je zelfcompassie hebt, weerspiegel je autonomie en veerkracht , terwijl zelfmedelijden de indruk wekt dat je manipulatief en egoïstisch bent.
Het belang van emotionele verantwoordelijkheid
Zoals we kunnen zien, is het niet hetzelfde om compassie te hebben met jezelf (zelfmedelijden) dan om jezelf tot slachtoffer te maken. Je zou kunnen zeggen dat zelfmedelijden in zijn maximale expressie, of in zijn meest extreme versie, kan uitmonden in slachtofferschap.
Daarom is het belangrijk dat we bij het accepteren van onze pijn in staat zijn om er verantwoordelijkheid voor te nemen, zonder op zoek te gaan naar externe of “schuldige” verantwoordelijken (zoals zou gebeuren bij slachtofferschap).
Affectieve verantwoordelijkheid houdt in dat we de leiding nemen over onze eigen emoties. Als we ze tot het uiterste doorvoeren, of als we de neiging hebben anderen de schuld te geven van wat ons overkomt, kunnen we slachtoffer worden. In plaats van ons een oplossing te bieden, zal ons dat laten doorgaan over die pijn, waardoor het chronisch wordt.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Neff, K. (2012). Sé amable contigo mismo. Paidós: Barcelona.
- Simón, V. & Germer, C.K. (2011). Aprender a practicar mindfulness. Sello Editorial: Barcelona.
