Van mening veranderen is je recht
Van mening veranderen betekent niet dat je negeert wie je daadwerkelijk bent. Je beseft simpelweg dat mensen waar je ooit in geloofde, niet betrouwbaar waren. Je accepteert dat het zogenaamde ‘juiste’ pad uiteindelijk toch niet bleek te kloppen. Bovendien ben je nog aan het uitvogelen hoe je vooruit komt in je leven en een breder perspectief kunt ontwikkelen en volwassener kunt worden. Vergeet dus niet dat iedereen een recht op groei heeft.
Al lijkt het nog zo raar, toch bestaan er meer dan genoeg mensen die met een zekere helderheid van perspectief kunnen wisselen wanneer ze over hun eigen acties nadenken. Dit soort dingen verrast vaak familieleden, verwart partners of zorgen ervoor dat je vrienden zich ongemakkelijk voelen. Hoe kan het nou dat je groen nu zo mooi vindt terwijl je eerst met name van blauw hield?
“Iedereen denkt na over het veranderen van de wereld, maar niemand denkt na over het veranderen van zichzelf.”
-Alexei Tolstoy-
Dat is echter gewoon hoe zoiets gaat. Nu heb je liever de kleur groen, rood of kobaltblauw. Je beseft je ineens dat er meer kleuren bestaan dan die je op school hebt leren kennen. Nu heb je ontdekt dat er kleuren bestaan die je veel beter staan, dat er smaken zijn die je al zintuigen aanwakkeren. Er bestaan veel meer motiverende en verrijkende geuren en omgevingen.
Op een gegeven moment van mening veranderen is geen misdaad. Het maakt je ook niet tot een slap of veranderlijk persoon. Sterker nog: mensen die open staan voor nieuwe zienswijzen en andere stimuli, staan open voor verandering. Ze zijn dan ook dikwijls goed in het werken aan hun persoonlijke groei.
Ruimdenkende mensen tonen geen angst om van mening te veranderen
Mensen die snel en makkelijk van mening veranderen maken ons sceptisch. Het is niet makkelijk om samen te leven met mensen die je ene dag iets zeggen en de volgende dag weer iets anders. Hetzelfde geld voor mensen die de ene dag tot het bittere einde bepaalde waarden verdedigen en ze de volgende dag afkeuren en voor iets compleet anders pleiten. Dit is echter niet het soort gedragspatroon waar we het nu over gaan hebben.
Waar we het wél over willen hebben is iets waar we alleen aan zouden moeten werken. Namelijk het vermogen om te veranderen en menselijke ontwikkeling aan te sporen. In staat zijn om je mening over een onderwerp, gedrag of een bepaald persoon te veranderen, is dus een soort ontsnapping uit stagnatie. Hierdoor kun je je verder leren ontwikkelen. Het is dan ook je enige kans om meer nuttige standpunten en perspectieven aan te meten.
Een paar jaar geleden publiceerden de sociale psychologen Ian Handley en Dolores Albar een studie. Dit deden ze in the Journal of Personality and Social Psychology. Het betrof een onwil om onze houdingen te veranderen. Uit hun onderzoek kwam een extreem onthullend, centraal feit: mensen die zich goed over zichzelf voelen en veel zelfvertrouwen hebben, zijn veel ruimdenkender en staan meer open voor verandering. Daar bovenop komt ook nog eens dat ze niet bang zijn om op een gegeven moment van mening te veranderen. En uit te leggen waarom ze dat doen.
Heuristiek als het kleine stemmetje in je hoofd
Dit feit kan ook in verband gebracht worden met wat twee andere psychologen, Melissa Finucane en Paul Slovic, ‘affectheuristiek’ genoemd hebben. Dat wil zeggen dat mensen met een levensfocus die wat flexibiliteit bevat en open staat voor onverwachte ervaringen, meestal keuzes maken gebaseerd op mentale ‘afkortingen.’ Deze komen voort uit hun emoties — of, beter gesteld, hun instincten.
Ze hebben zoveel ervaringen in het vergaren van zelfkennis dat ze een soort ‘radar’ (ofwel een stemmetje in hun achterhoofd) hebben ontwikkeld. Deze wijst hun erop wanneer iets niet meer goed voor hun is. Ook laat het ze weten wanneer het tijd is om idealen, mensen of concepten los te laten omdat ze dissonantie, ontevredenheid of ongelukkigheid veroorzaken.
Aan de andere kant is het zo dat de mensen die zich het meest afzetten tegen het veranderen van mening of houding, meer geavanceerde maar minder emotionele heuristiek aanwenden. Dat is de enige manier waarop ze hun metaforische muren rechtop kunnen houden en alles wat hun vooropgezette ideeën uitdaagt, kunnen ontzenuwen.
“Als er iets is wat ik in mijn leven geleerd heb, is het dat ik mijn tijd niet moet verdoen aan pogingen om de levenswijze van mijn buurman te veranderen.”
-Carmen Martín Gaite-
Van mening veranderen is je recht
Je hebt het recht om van mening te veranderen, om bijvoorbeeld iemand niet langer te bewonderen, zonder dat je je hierdoor schuldig voelt. Je hebt het recht om te laten weten dat je nu een onderwerp, hobby of een kennisgebied interessant vindt, ook al heb je het in het verleden bekritiseerd. Misschien heb je dit alleen gedaan omdat je niet moedig genoeg was om het van dichterbij te bekijken en te zien wat het je zoal kon bieden.
Er bestaan tijden waarin van mening veranderen gelijk staat aan groei. Aan nieuwe deuren openen en snel de deuren achter je te sluiten. Zo kun je met een veilig gevoel en vol zelfvertrouwen vooruit bewegen. Hier is niks slechts aan. Geen enkel onderdeel hiervan maakt je tot een slecht persoon — of het tegenovergestelde hiervan.
Natuurlijk is er wel één ding dat je niet moet vergeten wanneer je deze stappen onderneemt.
Allen die van mening veranderen over iets of iemand doet dat omdat ze het een en ander aan zichzelf gespiegeld hebben. Dat heeft ze geholpen om de bovengenoemde affectheuristiek aan het werk te zetten. Zo kunnen ze hun ‘ware ik’ beter voor de geest halen. En een helderder beeld krijgen van wat hun instincten en emoties ze probeerden te vertellen.
Men moet dus niet onnadenkend veranderingen doorvoeren of van mening veranderen gewoon omdat ze daar zin in hebben. Doe het met zekerheid. Je hebt zekerheid nodig om in te kunnen zien dat sommige dingen de poging tot verdediging niet waard zijn. Er bestaan altijd betere, meer verrijkende opties.
Denk daar eens over na en wees niet bang voor verandering, zij het klein of groot.