10 onvergetelijke citaten uit The Unbearable Lightness of Being
Milan Kundera is één van die auteurs die je nooit vergeet wanneer je eenmaal iets van hem gelezen hebt. Zijn boeken zijn immens diep en krachtig. De citaten uit The Unbearable Lightness of Being (een van zijn meest iconische werken) die we hier hebben verzameld, demonstreren dit.
De citaten zijn juist zo gedenkwaardig omdat ze ontzettend helder zijn. Het is een roman over liefde — en tegelijkertijd over zoveel meer dan dat alleen. Uiteindelijk staat in dit verhaal datgene centraal wat zoveel andere boeken ook behandelen: de betekenis van het leven.
“Iedereen die als doel heeft ‘iets hogers’ te worden, moet erop voorbereid zijn dat hij of zij ooit duizelig zal worden.”
-Milan Kundera-
Er zijn heel veel goede citaten uit The Unbearable Lightness of Being, maar we hebben geprobeerd de meest beladen er uit te pikken. Deze zullen de kern van deze geweldige roman weergeven op een intrigerende wijze. Hier volgt onze top tien.
The Unbearable Lightness of Being
Bijna alle citaten uit The Unbearable Lightness of Being gaan over liefde en problemen in de liefde. Deze roman omvat de vele verschillende vormen die een romantische relatie kan aannemen. Het probeert liefde te definiëren.
“Liefde maakt zichzelf niet voelbaar in het verlangen voor copulatie (een verlangen dat zich over ontelbare vrouwen strekt), maar in het verlangen voor een gedeelde slaap (een verlangen dat zich slechts naar één vrouw strekt).”
Milan Kundera doet ook een poging om ons uit te leggen wat liefde niet is. Hij zet liefhebben tegenover het geliefd willen zijn.
“Misschien is de reden dat we niet kunnen liefhebben dat we ernaar verlangen geliefd te worden. Dat wil zeggen, we eisen iets (liefde) van onze partner in plaats van iets zonder wedervraag aan de ander te geven in ruil voor enkel zijn gezelschap.”
The Unbearable Lightness of Being heeft het niet echt over wat we normaal gesproken beschouwen als romantische liefde. Wat Kundera doet, is proberen om het gevoel te herenigen met de betekenis van het leven voor de moderne mens.
“Liefdes zijn als keizerrijken: indien gebaseerd en gebouwd op losse kruimels, vervagen ze net zo goed.”
Hier beschrijft hij liefde en het einde van liefde op een heel interessante, diepe manier. Hij zegt dat liefde eigenlijk blijft leven omdat het net zo goed mogelijk is dat hij — de liefde — er vanaf het begin af aan helemaal niet is.
“Het verdriet betekende: We hebben het laatste station bereikt. De blijdschap betekende: We zijn samen. Het verdriet was formaliteit, de blijdschap was tevredenheid. Blijdschap vulde de ruimte van het verdriet.”
Afstand doen van kracht en logica
Kundera dacht ook dat liefde samenging met afstand doen, maar niet het soort dat je verwacht van trouwheid. Ook had hij het niet over het soort afstand doen waarbij je je eigen welzijn verwaarloost voor een ander.
“Want liefde betekent afstand doen van kracht.”
Met andere woorden: liefde klampt zich vast en overleeft ondanks zijn fragiliteit. Het is kwetsbaar en accepteert zodoende de kwetsbaarheid van de andere persoon.
Met een ironisch tintje, heeft Kundera het ook over een ander soort afstand doen in de liefde, namelijk het afstand doen van logica.
“Wanneer het hart spreekt, vindt de geest het ongepast om bezwaar te maken.”
Wat hij hiermee bedoelt is dat wat je gevoelens je zeggen, meer waar is en belangrijker is dan wat er in je gedachten om gaat.
Lichtheid en zwaarte
De hele verhaallijn van The Unbearable Lightness of Being draait om de concepten van lichtheid en zwaarte. Telkens weer vraagt Kundera zich af welke van de twee je leven zou moeten beheersen.
“De zwaarste last is daarom tegelijkertijd een beeld van de meest intense vervulling des levens. Hoe zwaarder de last, hoe dichter onze levens bij de aarde komen, hoe meer echt een waar ze worden.”
Het trekt het huidige idee dat oppervlakkigheid makkelijker te verdragen is in twijfel. Het dragen van een zware last maakt het leven juist echter en waardevoller.
Maar dat laatste citaat betekent niet dat zwaarte geen leed veroorzaakt.
“Want er is niks zwaarders dan compassie. Zelfs niet iemands eigen pijn is zo zwaar als de pijn die men met iemand, voor iemand, voelt. Het is een pijn dat wordt versterkt door de verbeelding en wordt verlengd door een honderdtal echo’s.”
Volgens Kundera is de pijn van anderen moeilijker te verdragen dan je eigen pijn en kan alleen liefde het weg laten gaan. Compassie is een zware last omdat het een soort pijn brengt die niet makkelijk weg te werken is. Misschien kun je wel met je eigen leed omgaan, maar ook al is andermans leed enkel en alleen van hun, het kwetst je alsnog.
Slechts eenmaal leven
Deze laatste twee citaten uit the Unbearable Lightness of Being zijn dieper dan je op het eerste gezicht zou denken.
“We kunnen nooit weten wat we willen want we kunnen ons enige leven niet met voorgaande levens vergelijken, of het perfectioneren in onze komende levens.”
Logica maakt korte metten met het idee dat elk mens een ‘waarom’ moet hebben. Wat Kundera zegt is dat het onmogelijk is om het te weten, omdat we onze levens blind leven en alleen dingen kunnen leren door ze te beleven.
“De schets van ons leven is een schets voor niks, een omtrek zonder inhoud.”