Tekenen waaraan je een giftige vriendschap kunt herkennen

Een giftige vriendschap is niet eenzijdig. Het giftige deel verwijst altijd naar minstens twee mensen. In sommige gevallen vertonen de twee mensen die betrokken zijn bij dit soort vriendschappen duidelijk toxisch gedrag. In andere gevallen speelt een van de twee een actieve rol en de andere een passieve. De persoon die een passieve rol speelt, heeft bijna altijd een zeer laag zelfbeeld. De waarheid is dat het geen kwestie is van goed en kwaad, maar eerder van inadequate en destructieve relaties en manieren om met elkaar in contact te komen.

In Nederland hebben we hier een passend spreekwoord voor dat erg voor de hand liggend lijkt, maar eigenlijk grote wijsheid vertoont, namelijk ‘soort zoekt soort.’ In menselijke relaties zoeken en trekken we, zowel bewust als onbewust, mensen aan die sterke en zwakke punten hebben die vergelijkbaar zijn met de onze. Het komt zelden voor dat iemand met een zeer goede geestelijke gezondheid uiteindelijk verbonden raakt met iemand die erg neurotisch of ‘toxisch’ is. Misschien is een laag gevoel van eigenwaarde of voortdurende kleinering of negatieve behandeling tijdens de jeugd, de reden waardoor een persoon zich inlaat met iemand die een giftige vriendschap schept.

Niemand is zo onaantrekkelijk dat we hem koste wat kost moeten zien te vermijden. Noch is iemand zo perfect dat hij door het leven kan gaan zonder fouten te maken of punten waarop hij verbeterd kan worden. Een giftige vriendschap is destructief van aard en beiden leveren het gif.

Soms gaat het om het veranderen van de relatie. Andere keren zit er niets anders op dan de vriendschap te verbreken. Het belangrijkste is om te leren identificeren welke tekenen een ongepaste relatie onthullen. Hieronder delen we er een aantal van.

In een giftige vriendschap is er systematisch sprake van kleinerende opmerkingen

Giftige vriendschappen komen veel voor bij mensen met een laag zelfbeeld. Een van de meest schadelijke aspecten van dit soort relaties, zijn de kleinerende opmerkingen die niet expliciet geformuleerd worden, maar eerder op een verkapte manier. Als ze openlijk zouden worden uitgesproken, zouden ze mogelijk tot afstandelijkheid leiden. Dat is de reden waarom subtiliteiten, ironieën, sarcasme en verborgen boodschappen worden gebruikt.

De inhoud van dit soort opmerkingen is zeer agressief. Ze zijn bedoeld om de waarde van de ander of zijn prestaties te verminderen. In een giftige vriendschap is er sprake van ambivalentie: de twee zijn tegelijkertijd zowel vriend als vijand van elkaar. Er bestaat zowel nabijheid als afstandelijkheid. Om dit dubbelzinnige spel gaande te houden, zijn verborgen punten van kritiek zeer gebruikelijk. Wat normaal gesproken gebeurt, is dat het van beide kanten komt en dat het alsmaar door blijft gaan. De twee mensen doen zichzelf pijn, maar ze weten het te verdoezelen.

Vriendschap, of schuldig aan medeplichtigheid?

Er zijn vrienden bij wie je altijd een of andere regel lijkt te overtreden. Dit gebeurt bij mensen wiens relatie is gebaseerd op de consumptie van alcohol of een ander verslavend middel. Er zijn ook gevallen waarin de relatie in stand wordt gehouden om ontrouw te verdoezelen, verplichtingen te vermijden of ongeremd toe te geven aan verleidingen. Dit zijn duidelijke gevallen van medeplichtigheid en het creëren van slecht gezelschap.

In dit geval is er sprake van een giftige vriendschap omdat de ‘vriend’ slechts een hulpmiddel is om gedrag te ondersteunen dat verre van positief is. Geen van beiden is geïnteresseerd in het welzijn van de ander. Ze gebruiken elkaar gewoon om vervelende aspecten van hun persoonlijkheid naar voren te brengen. Dit soort vriendschappen eindigen meestal wanneer een van de twee besluit om zijn of haar leven te gaan verbeteren. De ander zal in dit geval alles proberen wat mogelijk is om dit te voorkomen, aangezien hij hierdoor zijn ‘partner in crime’ kan verliezen.

Je voelt je constant slecht

Een onmiskenbaar symptoom van een giftige vriendschap is het gevoel dat achterblijft nadat je tijd met deze persoon hebt doorgebracht. Soms heb je dan een zwaar gevoel. Je voelt je emotioneel uitgeput. Je kunt enige irritatie ervaren, zonder de oorzaak ervan te kunnen identificeren. Gevoelens van schuld en verdriet kunnen ook voorkomen.

Hoogstwaarschijnlijk is er sprake van een heel netwerk aan onbewuste symptomen die samenkomen. Daarom voel je je slecht nadat je tijd met deze persoon hebt doorgebracht. En toch ben je, vreemd genoeg, niet in staat om de vriendschap te beëindigen. De band tussen mensen die een giftige vriendschap hebben is neurotisch en hangt af van onbewuste gevoelens of verlangens. De waarheid is dat je hierdoor wel degelijk van slag raakt, maar dat het tegelijkertijd onvermijdelijk lijkt om steeds weer te streven naar dezelfde ervaring.

Alles draait om een ​​negatieve visie

Er zijn vrienden die bij elkaar komen en altijd negativiteit verspreiden. Soms doen ze dit door middel van vernietigende kritiek op andere mensen. In dit soort giftige vriendschappen worden roddels, intriges en laster over anderen vrijuit geuit. Deze vrienden delen standpunten die anderen kleineren en die reeds bestaande conflicten voeden. Ze versterken elkaars houding en dat verenigt ze.

In andere gevallen lopen ze onderling voortdurend over van alles en nog wat te klagen. Het is niet zozeer dat ze een schouder zoeken om op te huilen. Wat ze doen is vechten om te zien wie het ongelukkigste slachtoffer is of elkaars gevoelens van slachtofferschap versterken. Ze piekeren over hun moeilijkheden en klagen erover. Maar ze tonen geen enkel verlangen om er iets aan te doen. Juist eerder het tegenovergestelde. Ze houden van hun wonden en verzorgen de wonden van de ander, maar ze zijn niet geïnteresseerd in genezing.

Er is geen wederkerigheid

Een gezonde vriendschap is voortgebouwd op een basis van wederkerigheid en balans.

Er zijn echter ook mensen die hun vrienden alleen opzoeken om dingen van hen te eisen of om gunsten te vragen. Ze zien zichzelf als mensen die veel van anderen nodig hebben. En op basis van dezelfde logica, hebben anderen de impliciete verplichting om te geven. In veel gevallen realiseren ze zich niet dat ze zo zijn, omdat hun egocentriciteit dit voorkomt.

Dit gebrek aan wederkerigheid wordt  bijvoorbeeld duidelijk wanneer een van de twee altijd aan het woord is, en de ander steeds slechts moet luisteren. Of wanneer een van de twee van mening is dat zijn problemen ongetwijfeld belangrijker en van hogere prioriteit zijn dan de problemen van de ander. Het komt ook vaak voor dat wanneer iemand in moeilijkheden verkeert, zijn vriend plotseling nergens te vinden is. Op dit soort vrienden kan alleen worden gerekend als alles perfect verloopt.

Een giftige vriendschap kost veel meer dan hij oplevert. Eigenlijk heeft het weinig met vriendschap te maken. Misschien is er een echte wederzijdse affiniteit, maar de manier waarop de relatie is gestructureerd en uitgewerkt, maakt dat deze schadelijk is voor beide partijen. De ‘giftige’ persoon is niet als enige het probleem. Het probleem moet ook worden gezocht bij de persoon die dit soort relaties passief tolereert.

Zoals je vast wel eens gehoord hebt, waar je mee omgaat, wordt je door besmet. Als het je doel is om alsmaar beter te worden, te groeien en je welzijn te beschermen, dan is het belangrijk om de juiste mensen te kiezen om een vriendschap mee op te bouwen.

Afbeelding met dank aan Amèlie Fontaine