Sommige dromen bereiden je voor om je angsten onder ogen te zien

Veel van je angsten en zorgen komen voor in de vorm van nare dromen. Het goede nieuws is dat de wetenschap nu enig inzicht heeft in hoe dromen een psychologisch mechanisme kunnen zijn om je voor te bereiden op het omgaan met je angsten in het dagelijks leven.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 27 december, 2022

Sommige dromen bereiden je voor op de confrontatie met je angsten. Zo vervult het droomuniversum waar je hersenen je elke nacht mee naar toe nemen soms een soort therapeutisch doel. Volgens recente studies ontstaan veel van onze angsten en zorgen in die onbewuste omgeving om je te helpen hun impact op je bewuste leven te reguleren.

De gegevens zijn op zijn zachtst gezegd opvallend. Zo is de gedachte dat een nare droom of zelfs een nachtmerrie een specifiek doel heeft voor je balans, aanpassing en welzijn, even interessant als verrassend. Vooral omdat weinig dingen in de droomwereld zo raadselachtig zijn als die dimensie die, tot nog niet zo lang geleden, volledig buiten het menselijk begrip lag.

Zo waren nare dromen in de achttiende eeuw louter ziekten van de geest, net als die toestanden waarin menselijk lijden zich manifesteert. Dit idee veranderde mettertijd. Zo definiëren deskundigen op dit gebied, zoals Dr. Deirdre Barrett, klinisch psycholoog bij de Cambridge Health Alliance, ze vandaag als emotionele reacties die deel uitmaken van de menselijke evolutie.

Kinderen tussen drie en zes jaar hebben meer last van nachtmerries. De omgeving is voor hen vol met dingen die ze niet begrijpen, met dimensies die ze als bedreigend interpreteren en die uiteindelijk op een angstaanjagende manier in hun dromen verschijnen. Naarmate ze opgroeien en volwassen worden, vervagen die schrijnende droomwerelden.

Dromen bereiden je voor op de confrontatie met je angsten

Om patiënten de intensiteit van hun emotionele reactie op bepaalde angsten, fobieën of situaties die veel stress veroorzaken te laten verminderen, wordt binnen de cognitieve gedragstherapie meestal een heel specifieke soort strategie gebruikt. Deze benadering is blootstellingstherapie, waarbij iemand direct in de buurt van die focus van angst wordt geplaatst. Ja, het zijn altijd zeer gecontroleerde situaties.

Vreemd genoeg, komen alle mensen uit de “fabriek” met een soortgelijk mechanisme voor hetzelfde doel. Eén waarmee je je angsten kunt confronteren. Bovendien is dit menselijk middel veel realistischer. Het zijn dromen, natuurlijk. Iedereen heeft wel eens zo’n droomscène meegemaakt waarin hij zijn grootste angsten onder ogen moet zien.

Een sollicitatiegesprek, een examen, in een vliegtuig stappen, verlatingsangst, of verraden worden door je geliefde, om er maar een paar te noemen. Elk van deze situaties is, voor veel mensen, een bron van echte angst. De hersenen weten dit. Het brein is zich ervan bewust. Sterker nog, het brengt het vaak nadrukkelijk over naar dromen voor een adaptief doel.

Wat iemand ermee wil bereiken is dat hij zich blootstelt aan die angsten om zichtbaarheid te geven aan zijn probleem en zichzelf ertoe aan te zetten het op te lossen. Het doet dit echter vaak door gebruik te maken van complexe symbologieën die niet altijd gemakkelijk te ontrafelen zijn.

Slechte dromen (geen nachtmerries) bereiden je voor en kunnen je therapeutische bondgenoten zijn

Het is misschien moeilijk te geloven. Denken dat je nare dromen de functie zouden hebben om je te helpen je angsten onder ogen te zien is om verschillende redenen moeilijk te accepteren. Voornamelijk omdat nare dromen ongemak opwekken. Het is dus niet makkelijk om aan te nemen dat zoiets je met iets kan helpen.

Ten tweede is er nog een andere omstandigheid: dat velen zich hun dromen niet herinneren. Dus, hoe verklaar je zo’n doel? Vorig jaar publiceerden de Universiteit van Genève van de Universitaire Ziekenhuizen van Genève en de Universiteit van Wisconsin een interessante studie (Engelse link).

Uit een lang onderzoek is gebleken dat angst je cerebrale amygdala intens activeert. Dat is de structuur die verantwoordelijk is voor het opwekken van de sensatie van angst en alarm. In deze studie moesten de deelnemers elke nacht hun dromen opschrijven en proberen ze te begrijpen. Ze moesten ze een betekenis geven.

Veel van die nare dromen hadden te maken met echte problemen, situaties van stress en angst. Alleen al het begrijpen van de boodschap van die dromen hielp hen hun emotionele last te verminderen. Ook hielp het hen copingstrategieën te ontwikkelen.

Degenen die verantwoordelijk zijn voor de studie over hoe dromen je voorbereiden om je angsten onder ogen te zien, benadrukken echter dat nachtmerries niet hetzelfde doel dienen. In tegenstelling tot nare dromen, waarin de angst gematigd is, bevatten deze een buitensporige intensiteit van emoties, wat een zeer negatieve invloed heeft op de gezondheid.

De droomwereld, een ruimte om jezelf te confronteren en te begrijpen

Zoals een van de onderzoekers, Dr. Lampros Perogamvros, aangeeft, zou het doel zijn om dromen en het begrip hiervan te gebruiken als een manier om angststoornissen te behandelen. Het zou geen exclusieve vorm van therapie zijn, maar een hulpmiddel om de focus van de problemen te benaderen, en ook een manier om de emotionele impact te reguleren.

In zekere zin sluit dit idee aan bij wat Carl Jung ooit zei: de onbewuste wereld en het weefsel van dromen streven niets anders na dan het psychologisch evenwicht te herstellen.

Het is nog een kanaal om te begrijpen en te gebruiken in iemands voordeel. Daarom zou het een kwestie zijn van het vastleggen van je nare dromen. Dit is ook een manier om ze te begrijpen, ze te aanvaarden, en veranderingen in je bewuste leven teweeg te brengen om je angsten te confronteren.

Het is een gecompliceerde, maar interessante taak, die zeker de moeite waard is om aan mee te werken.