Slaapparalyse: een angstaanjagende ervaring

Voordat we dieper ingaan op slaapparalyse, als je wordt gevraagd wat een droom is, hoe zou je het definiëren? Het is niet eenvoudig om deze vraag te beantwoorden, althans vanuit een niet-academisch oogpunt. Toch kunnen we zeggen dat slaap een fundamentele fysiologische functie is.

We zouden het kunnen definiëren als een ‘functionele, omkeerbare en cyclische toestand’, met enkele karakteristieke manifestaties zoals een relatieve immobiliteit en/of een verhoging van de reactiedrempel voor externe prikkels. Op een organisch niveau treden variaties op in biologische parameters, vergezeld van een aanpassing van de mentale activiteit die het dromen kenmerkt. [vertaling] (Buela-Casal, 1990a).

Tijdens de slaap vinden er grote veranderingen plaats in je lichaam. Dit omvat alles van bloeddruk, hart- en ademhalingssnelheid, lichaamstemperatuur, hormonale afscheidingen en andere. Daarnaast is ook waargenomen dat er veel variabelen zijn, zowel fysiek als gedragsmatig, die grotendeels verantwoordelijk zijn voor veel slaapstoornissen.

Slaapstoornissen

De internationale classificatie van slaapstoornissen omvat vier categorieën (Buela-Casal en Sierra, 1996a):

• Dyssomnie: stoornissen van het begin en het onderhoud van de slaap, overmatige slaperigheid en slaap in verband met het circadiane ritme.
• Parasomnie: stoornissen van het ontwaken, van het slaap-waakritme en van de remslaap.
• Stoornissen die verband houden met medische of psychiatrische stoornissen.
• Andere mogelijke stoornissen die niet voldoende informatie hebben om specifiek voor slaap te worden beschouwd.

In dit artikel gaan we ons concentreren op één type van parasomnie: slaapparalyse, ook wel slaapverlamming genoemd.

Wat is slaapparalyse?

De paranormale gebeurtenissen die sommige mensen beweren te hebben geleden (duivelse aanvallen, bezoeken van geesten en ontvoeringen door buitenaardse wezens onder andere) zijn waarschijnlijk het resultaat van slaapparalyse.

Slaapparalyse kan de verhalen van geesten en buitenaardsen verklaren. De slachtoffers ervaren een intense aanwezigheid, meestal een schadelijke. Ze vertellen ook ongebruikelijke kinesthetische gevoelens: iemand die ze uit bed haalt, trillen, vliegen of vallen.

Dergelijke aanvallen kunnen leiden tot buitenlichamelijke ervaringen. Slaapparalyse kan eng zijn, maar het is nooit gevaarlijk. Gelukkig duren deze aanvallen maar een paar seconden.

Ze zijn echter helemaal niet paranormaal. Slaapparalyse is een voorbijgaand onvermogen om elke vorm van vrijwillige beweging uit te voeren. Het vindt plaats tijdens de overgangsperiode tussen een slaaptoestand en een waaktoestand.

Slaapparalyse kan voorkomen bij het inslapen of bij het ontwaken. Het komt meestal samen met het gevoel boos te zijn in zekere zin. Het duurt meestal tussen één en drie minuten, waarna de verlamming spontaan verdwijnt.

De verlamming verdwijnt meestal automatisch als de persoon wordt aangeraakt of geschud. Hoewel de persoon niet kan bewegen, kunnen ze normaal zien en horen. In sommige gevallen kunnen ze zelfs geluiden maken. Zoals je kunt zien, kan een aanval van slaapparalyse angstaanjagend zijn en tot enge herinneringen leiden.

Symptomen van slaapparalyse

Er zijn verschillende symptomen die optreden tijdens deze aanvallen. De meeste van hen zijn behoorlijk eng.

• Visuele hallucinaties. Er zijn mensen die zeggen dat ze vreemden in hun slaapkamer hebben gezien. Die aanwezigheid wordt meestal waargenomen door je perifeer zicht of in de schaduw.
• Auditieve hallucinaties. Elementaire, mechanische en intense geluiden worden meestal waargenomen. Deze kunnen bestaan uit zoemen, mompelen, sissen, rennen, brullen, klokken, slaan, vibraties, fluiten, schreeuwen of jammeren. In andere gevallen zijn het herkenbare geluiden zoals de telefoon die rinkelt, sirenes, elektrische motoren, kloppen op de deur, het slepen van meubels, het breken van glas, vreemde muziek.
• Ademhalingsproblemen. Mensen met slaapparalyse kunnen druk op hun borst, kortademigheid of verstikking voelen. Ze zijn schokkend en kunnen paniek veroorzaken. Er is echter geen mogelijkheid om dood te gaan of te verstikken.
• Gevoel van een aanwezigheid. De persoon kan het gevoel hebben dat er iemand in het huis is. Ze kunnen iemand voelen die zich verplaatst, de kamer binnenkomt en het bed nadert. Sommige mensen geven aan dat ze het gevoel hebben dat iemand hen in de gaten houdt.

Waarom gebeurt het?

Slaapparalyse komt soms voor bij andere aandoeningen zoals slaapapneu en, voornamelijk, narcolepsie. Het gebeurt echter meestal alleen wanneer de persoon veel stress doormaakt.

Bij het naar bed gaan zijn er neurale circuits die overbelast blijven vanwege stress. Dan treden er nachtmerries op en wordt de persoon abrupt wakker. Het lichaam reageert echter niet zo snel omdat het zich in de REM-fase bevindt, dus de spieren zijn tonisch. Dat is waarom de persoon niet kan bewegen, zelfs als hij zich bewust is van wat er om hem heen gebeurt.

Als zoiets jou ooit is overkomen, maak je dan geen zorgen. Het is niet zo ongewoon. Het is belangrijk dat je niet bang wordt, ook al is dit misschien niet zo eenvoudig. Wanneer je de aanval onthoudt, houd er dan rekening mee dat het gewoon een slechte droom was. Iets als een nachtmerrie, maar met je ogen open.

Bibliografie:

Chóliz, M. (1994). Cómo vencer el insomnio. Madrid: Pirámide.

Buela-Casal, G. (2002). Trastornos del sueño. Madrid: Síntesis.