Seneca de Jongere: biografie van een filosoof
Seneca de Jongere was één van de meest inspirerende en wijze mensen in het oude Rome. Hij ging de geschiedenis in als een filosoof die over de ethiek nadacht. Toch was hij ook een man van macht. Tijdens één van de meest decadente tijdperken van de geschiedenis slaagde hij erin om de menselijke aard tot in de kern te begrijpen.
Net als andere grote figuren uit de geschiedenis bezat ook Seneca een onverzadigbare nieuwsgierigheid. Die zorgde ervoor dat hij zich met een geweldige openheid liet onderdompelen in verschillende wetenschappen, cultuur en overtuigingen.
Hij bestudeerde de Egyptische cultuur met evenveel passie als hij bij de Romeinse en de Griekse cultuur deed. Uiteindelijk koos hij ervoor om de school van het Stoïcisme te volgen. Hij werd één van de meest uitdrukkelijke vertegenwoordigers van deze leer.
Eén van de grote tegenstellingen in de geschiedenis en die met macht te maken heeft, is dat Seneca de leraar was van iemand die zijn tegenstander zou worden: de Romeinse keizer Nero. Op het einde was het in feite zijn leerling die hem ter dood veroordeelde.
De Klassieke Oudheid heeft veel literaire en filosofische werken nagelaten. Tot op de dag van vandaag blijven ze onze aandacht trekken. Van alle Latijnse teksten waarvan we geloven dat ze geschreven werden, kennen we enkel een uitermate klein percentage.
Toch is het nog steeds voldoende om te leren wat interessante auteurs als Seneca te zeggen hadden. In dit artikel nodigen we je uit om één van de briljantste denkers van de klassieke periode te leren kennen.
De kinderjaren van Seneca de Jongere
Volledige zekerheid hebben we niet. Alles wijst er echter op dat Seneca in het jaar 4 (voor Christus) geboren werd in wat nu Córdoba, Spanje is. Hij was een ziekelijk kind dat uitermate veel last had van astma. Zijn vader was minister van justitie in Rome en bovendien ook een beroemd redenaar en retoricus.
Eén van de interessante feiten over het leven van deze grote filosoof is dat hij twee broers had. Samen met Seneca waren ook zij in hun tijd VIP’s. Tragisch genoeg pleegden beiden op verschillende momenten uiteindelijk zelfmoord.
In werkelijkheid werd Seneca bijna volledig in Rome opgevoed door de stiefzuster van zijn moeder. Met zijn adoptiefamilie leefde hij ook in Alexandrië. Daarna leerde hij veel over de Egyptische cultuur.
Het was ook in die periode dat hij verschillende wetenschappen en kennis ging onderzoeken. Daarna bracht hij tijd in Athene door (dat is tenminste wat sommigen beweren).
De schittering van de macht
In het jaar 31 (na Christus) werd Seneca een Romeinse magistraat. Hij was briljant en werd dan ook slechts enkele jaren later de belangrijkste spreker van de senaat. Tegen die tijd had de kwaadaardige Caligula de troon bestegen. Hij was echt jaloers op de redenaar.
Het gevolg was dat Caligula hem ter dood veroordeelde. Volgens de overlevering heeft een maîtresse hem echter overtuigd om deze veroordeling niet te laten doorgaan.
Toen keizer Claudius de macht nam, probeerde Messalina, zijn eerste vrouw, hem nogmaals ter dood te veroordelen. Hij werd echter verbannen. Seneca vertrok daarom naar Corsica, een eiland waar hij gedurende acht jaar verbleef.
Toen bemiddelde Aggrippina, de tweede vrouw van Claudius, om hem te laten terugkeren. In Seneca zag zij namelijk een bondgenoot die de macht van haar echtgenoot kon helpen te vergroten. Bovendien geloofde ze dat Seneca kon bijdragen om haar belangrijkste doel te halen. Zij wou Nero tot keizer maken hoewel hij geen wettige zoon van Claudius was.
Nero, de leerling
Uiteindelijk wierpen de plannen van Agrippina vruchten af. Toen Claudius stierf, was Nero slechts 17 jaar oud. In die periode werd Seneca een politieke raadgever en minister. In de praktijk was hij echter de enige die de volgende acht jaar het keizerrijk regeerde. Hij deed in het gezelschap van Sexto Afranio Burro, één van de raadgevers van Nero.
Nero blijkt grote achting gehad te hebben voor zijn begeleider en leraar. Bovendien hield het feit dat de filosoof de macht in handen had, het keizerrijk stabiel en bloeiend. Naarmate de jonge keizer echter ouder werd, begon hij ook zijn mentor te wantrouwen.
Seneca de Jongere was een stoïcijnse moralist. De waarheid is echter dat hij in deze fase meer rijkdom verzamelde dan welke andere man van macht ook in zijn tijd.
Nero begon hem daarom, en ook als gevolg van verschillende intriges, als een mogelijke vijand te zien. In feite beschuldigde hij hem van schijnheiligheid, en zelfs dat hij de minnaar van zijn eigen moeder was.
De dood van Seneca de Jongere
Eén van de meest tegenstrijdige en betreurenswaardige episodes in het leven van Seneca was het moment waarop Nero zijn moeder vermoordde.
In plaats van het feit aan de kaak te stellen probeerde de filosoof het met alle mogelijke middelen te rechtvaardigen. Het was duidelijk dat hij bang was van de keizer. Het enige waaraan hij dacht, was zichzelf redden.
Toen stierf Burro en stond Seneca er in feite alleen voor. In een poging om in de gunst van Nero te komen stelde hij voor om Nero al zijn rijkdom en bezittingen te geven. Tegelijkertijd vroeg hij de keizer toestemming om zich terug te trekken uit het openbare leven.
Dit was tenminste wat hij schreef over het gevaar dat hij voelde. Seneca vreesde namelijk voor zijn leven. Hij probeerde daarom zichzelf op elke mogelijke manier te redden.
Nero betrok hem echter in een complot dat er tegen hem was. Dit was een excuus om hem ter dood te veroordelen. Wie in die tijd als patriciër veroordeeld werd, moest de hand aan zichzelf slaan.
Samen met zijn vrouw volgde Seneca die regel en de traditie. Na zijn dood, pleegden ook zijn broers en zijn neef zelfmoord. Zij vreesden namelijk het onderwerp te worden van de wreedheid van Nero.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Zambrano, M., & Seneca, L. A. (1987). El pensamiento vivo de Séneca. Cátedra.
