Postmoderne eenzaamheid en de mythes over de liefde

Postmoderne eenzaamheid is het resultaat van het concept individualisme. Dit begrip beschouwen we nu al heel lang als iets belangrijks. De maatschappij heeft ons twee erg tegenstrijdige ideeën opgedrongen. Volgens het ene idee moet iedereen zijn eigen weg creëren. Het andere idee zegt dat alleen zijn iets verschrikkelijks is.

Bovendien wordt postmoderne eenzaamheid ook versterkt door het feit dat we steeds banger van elkaar worden. Het begrip buren is bijna volledig verdwenen. In onze wereld zijn de mensen in onze omgeving vreemden. Je wil niets over hen weten. Want vreemden hebben iets bedreigend.

Het resultaat is een maatschappij waarin mensen steeds meer alleen zijn maar tegen eenzaamheid vechten. We hebben een wereld gecreëerd waarin we niet in staat zijn in een gemeenschap te leven maar waarin we ook niet alleen zijn. Zowel eenzaamheid als gezelschap zijn een probleem.

Eenzaamheid, een begrip dat een probleem werd

Tot in de periode van de Romantiek had het thema eenzaamheid geen betekenis. Want voor die tijd was eenzaamheid niet iets om diepgaand over na te denken. Het was ook geen bron van existentiële problemen. Je aanvaardde het feit dat je alleen geboren werd en dat je alleen zou sterven.

Ook aan individualisme werden in die tijd niet veel gedachten besteed. Mensen leefden vooral in een gemeenschap. Het was ook gebruikelijk dat de volledige familie in één huis leefde. Grootouders, kinderen, kleinkinderen en naaste verwanten deelden dezelfde ruimte. Ook de relaties tussen buren waren heel sterk. Mensen kenden elkaar en leefden nauw samen.

Tegelijkertijd waren er collectieve rituelen waarbij bijna iedereen betrokken was, zoals de mis of de zondagsdienst, plaatselijke feesten, enzovoort. Er was sprake van een duidelijk concept dat iedereen deel uitmaakte van de gemeenschap.

Met de Romantiek veranderde dit. Het paar werd het antwoord op alles. Het ideaal was een afgezonderd, privé koppel in hun eigen wereld. Geleidelijk begon de samenleving zich rond het koppel te organiseren en rond de kleine gezinskern die het paar liet ontstaan. Tegelijkertijd begon eenzaamheid meer belang te krijgen. Bovendien werd het iets ongewenst.

Postmoderne eenzaamheid

Na de overgang van de brede familie en gemeenschap naar een maatschappij van het koppel dook een nieuwe werkelijkheid op. Die verscheen met de intrede van nieuwe technologieën. De postmoderne eenzaamheid was dus officieel ingeluid. Nu is er sprake van een fundamentele tegenstrijdigheid: we zijn verbonden met de hele wereld en voelen ons eenzamer dan ooit.

Sommige mensen voelen zich zo eenzaam dat ze zich slecht voelen als ze geen ‘vind ik leuk’ ontvangen op hun post op de sociale media. Eigenlijk is er zoveel eenzaamheid dat mensen verslaafd raken aan sociale netwerken. Ze zijn verslaafd aan het ontvangen en verzenden van berichten, ook al zeggen ze niets.

Op zijn beurt heeft het koppel binnen het kader van de postmoderne eenzaamheid een buitenproportionele betekenis verworven. Mensen gaan ervan uit dat geen partner hebben alleen zijn is, alsof de wereld alleen maar uit paren bestaat. En een relatiebreuk werpt ons in een afgrond van totale ellende alsof het paar de enige bron van geluk is.

Trek de mythes over de liefde en over eenzaamheid in twijfel

Misschien is het tijd om de mythes rond eenzaamheid en liefde in vraag te stellen. Postmoderne eenzaamheid bewijst dat er iets mis is. Zoals de cultuur nu is, leidt het ons niet tot gevoelens van rust, voldoening of geluk. Maar het tegendeel doet dit voor. Emotionele moeilijkheden en psychologische problemen komen steeds vaker voor.

Laten we eens beginnen met denken aan iets dat de meesten van ons weten. We hebben allemaal liefde nodig. Maar de romantische liefde is slechts één van de vele uitingen van liefde. Er is ook de liefde van de familie, vrienden, ideeën, idealen, de mensheid en natuurlijk onszelf. Onze blik verengen tot alleen maar de liefde van een partner maakt ons op emotioneel vlak armer en kwetsbaarder.

Het is ook de moeite waarde om de inhoud van postmoderne eenzaamheid in twijfel te trekken. Wanneer zijn we begonnen met eenzaamheid te verwerpen? Het is een werkelijkheid waaruit we niet kunnen ontsnappen. We zijn alleen geboren en zullen alleen sterven. Anderen zijn altijd in ons leven aanwezig in de vorm van een lening. Hoe beter we onszelf en onze eenzaamheid begrijpen, hoe beter we voorbereid zijn om te leven en ook om te sterven.