Over terrorisme en de aanslagen in Barcelona
Het is moeilijk om je te verplaatsen in de situatie van de mensen die de recente terroristische aanslagen in Barcelona meegemaakt hebben. Dat geldt voor zij die het direct meemaakten als voor de mensen die het indirect ervaren hebben. Maar het zelfs nog moeilijker om het leven te begrijpen van de mensen die in voortdurende angst voor terrorisme leven. Dit kan wegens de afstand zijn of omdat we zo weinig over hen weten. De waarheid is dat duizenden mensen in Irak en Syrië dagelijks in deze situatie leven. Ze leiden hun leven zonder dat ze zicht hebben op een betere of hoopvollere toekomst. In dit artikel willen we het hebben over terrorisme, de belangen en over wat we kunnen doen.
Het is absurd om een volledige religie verantwoordelijk te stellen voor de daden van een heel kleine minderheid. Maar via de sociale media zwerven de commentaren van vele mensen vrijelijk rond. Dit maakt deze absurditeit zo reëel.
De haatreacties vermenigvuldigen zich elke keer dat een terroristische aanslag plaatsvindt. Maar om te begrijpen wat er in Barcelona gebeurd is, moet we begrijpen wat terrorisme is en wat het laat ontwikkelen. Net zoals de boodschappen van kracht in deze gevallen nodig en belangrijk zijn, is het ook belangrijk dat je goed geïnformeerd bent. We mogen ook geen haatgevoelens creëren ten aanzien van de mensen die niets te maken hadden met wat er gebeurd is.
Terrorisme is een grote bedreiging die bondgenoten vereist, geen vijanden…
Over terrorisme en hoe we het omschrijven
Het eerste probleem waarmee we te maken hebben, is de omschrijving zelf van de term terrorisme. Momenteel heeft elk land en elke organisatie zijn eigen definitie voor de term die over terrorisme gaat. Hoewel deze omschrijvingen veel dezelfde punten gemeenschappelijk hebben, verschillen ze ook op vele cruciale vlakken.
Eén van de doelstellingen van de politiek zou moeten zijn te komen tot de éénmaking van de definitie over terrorisme. Dit zou een internationale formulering moeten zijn die veiligheidsdiensten kunnen gebruiken maar ook de mensen, die de wet toe passen en de personen, die het op straat najagen.
Op basis van deze richtlijnen nemen we onze toevlucht tot de definitie van Boaz-Ganor, de voormalige baas van de Israëlische Mossad, over terrorisme. “Terrorisme is een vorm van gewelddadige strijd waarbij geweld met opzet tegen burgers gebruikt wordt om politieke (nationalistische, socio-economische, ideologische, religieuze, enzovoort) doelstellingen te bereiken.” Volgens deze omschrijving is elke aanslag op burgers, waarvan het doel verbonden is met de politiek, terrorisme. Elke aanslag waarbij de slachtoffers leden zijn van de veiligheidsdiensten, wordt dus niet als terrorisme beschouwd, maar als guerilla-oorlogsvoering.
De belangen van terrorisme
Wat betreft de belangen van terrorisme moeten we een onderscheid maken tussen twee beweegredenen. Aan de ene kant zijn er de individuele motieven van elke persoon of terrorist. Anderzijds zijn er de belangen van de terroristische organisatie. Het belangrijkste doel voor de organisatie is het veroorzaken van angst.
Aanslagen als die in Barcelona, Londen of Parijs lijken volledig willekeurig en onmogelijk te ontwijken. Dit wakkert de boodschap aan dat niemand veilig is. Het is dus vanzelfsprekend dat sommige mensen die door de aanslagen geraakt zijn, angst voelen. Maar die angst kan iets chronisch worden. De angst voor terrorisme kan zelfs irrationeel worden.
Het doel is chronische angst te laten ontstaan
De doelstelling van de terroristische organisatie is om chronische terreur te veroorzaken die de burgers het gevoel geeft onveilig te zijn. Eén van de onmiddellijke gevolgen is dat de bevolking aanvaardt dat hun rechten en vrijheden ingeperkt worden. Nog een ander bijkomend gevolg van een aanslag is dat we onze aandacht op één ding richten, bijvoorbeeld het geloof van de terroristen. We breiden de verwerping van de mensen die levens genomen hebben, naar de mensen die dit geloof belijden.
Het gevolg is dat mensen druk zetten op hun regeringen om strengere maatregelen te treffen die de vrijheden zullen beperken ten gunste van een onnodig gevoel van veiligheid. Een ander gevolg van de angst voor terrorisme is dat we ons op bepaalde mensen focussen. We richten ons op iedereen die de islam als religie beoefent of die van Arabische origine is.
Een terroristische organisatie zal proberen om zijn daden te rechtvaardigen. Ze zullen ze voorstellen als een nobele verdediging van de mensen die gediscrimineerd, onderdrukt en gemarginaliseerd worden. Het verschil tussen “wij” en “zij” zal groter gemaakt worden. Haatspeeches proberen om de samenleving te polariseren. Hierbij ondersteunen ze ook het werk van de personen die nieuwe terroristen ronselen.
De belangen van de terroristen
Aan de andere kant kunnen de persoonlijke belangen verschillen. Want elke persoon zal verschillende prioriteiten hebben. We moeten onthouden dat het jihadistische terrorisme ontstaan is uit een vervorming van de islam. Vandaar dat de belangen met de overtuigingen van dit geloof verbonden zijn. Maar dit betekent niet dat de terroristen moslims zijn. Het betekent alleen dat hun motivaties op één of andere manier met het geloof te maken hebben.
Dit zijn enkele individuele “voordelen” voor de terroristen zelf. Ze winnen toegang de hemel en worden daar opgewacht door 72 maagden. Wanneer ze sterven, genieten ze van het recht om 70 geliefde personen uit te kiezen die rechtstreeks naar de hemel gaan, ongeacht hun daden tijdens hun leven. Ze verwerven prestige voor hun familieleden en worden geïdealiseerd als de overleden terrorist die daarna een martelaar wordt.
Maar zoals we al gezegd hebben, zijn niet al hun belangen religieus. De families van de terroristen ontvangen meestal grote sommen geld die ze anders nooit zouden kunnen krijgen. De terroristen die deelgenomen hebben aan de aanslagen en niet gepakt zijn, krijgen ook erkenning en zelfs een positie binnen de organisatie met een grotere verantwoordelijkheid. Tenslotte is er nog een gemeenschappelijk belang. Want ze hebben de neiging om op zoek te gaan naar wraak op de mensen waarvan ze denken dat ze verantwoordelijk zijn voor hun situatie.
Een mengeling van deze belangen en nog enkele andere zullen de individuele motivaties van de terroristische leden bepalen. Uit wat we al over terrorisme weten, zien we dus dat die niet overeenkomen met de belangen van de organisatie als geheel.
Aanbevelingen in geval van een aanslag
Wat we tot zover over terrorisme besproken hebben, is belangrijk. Maar voor gewone mensen is het belangrijker te weten welke richtlijnen ze moeten volgen. Het eerste dat we moeten leren, is weten hoe we moeten reageren in het geval van een terroristische aanslag, zelfs al gebeurt het niet binnen onze grenzen. Ten eerste is het fundamenteel om te weten dat je naar deskundigen en naar de veiligheidsdiensten moet luisteren. Want hun richtlijnen zijn de eersten die je moet opvolgen.
Steun bieden door middel van sociale netwerken kan voor iedereen voordelen bieden. Maar zoals we hebben gezien, is het geven van haatspeeches, het criminaliseren van volledige gemeenschappen en racistische en onverdraagzame politieke meningen steunen, precies wat de terroristen proberen te bereiken. Als je hieraan deelneemt, dan doe je eigenlijk niets anders dan je ten gunste van de terroristen gedragen.
Op dezelfde manier is het verspreiden van lugubere beelden nog een andere verkeerde manier van handelen. Het veroorzaakt niet alleen irrationele angst. Maar deze beelden kwetsen ook de gevoelens van de mensen die geraakt zijn. Wanneer je daarentegen informatie deelt over wat je moet doen, en beelden laat zien van eenheid en begrip voor de mensen die direct of indirect getroffen zijn, dan zal dit een geweldige hulp zijn. Een andere goede manier van handelen is de onjuiste praktijken die we zonet vermeld hebben, aan te klagen.
Wat moet je doen tijdens een aanslag?
Indien jij je ooit op een plaats bevindt waar een aanslag plaatsvindt, dan bevelen de deskundigen aan om te vluchten, je te verbergen en iedereen te verwittigen. Ten eerste is het noodzakelijk dat je naar een veilige plaats vlucht. Want proberen de held te zijn kan averechts werken. Zodra je op een veilige plaats bent, moet je de veiligheidsdiensten verwittigen en laten weten wat er gebeurd is. Tenslotte moet je je geliefden laten weten dat je veilig bent. Vóór je hen waarschuwt, moet je er eerst voor zorgen dat je buiten gevaar bent.
Onthoud dus: rennen, je verbergen, alarm slaan.
Nu zijn we allemaal Barcelona. Morgen zullen we allemaal Syriërs zijn en de volgende dag Afghanen. Het maakt niet uit welke nationaliteit, kleur, etniciteit of religie we hebben. We moeten allemaal zij-aan-zij staan tegen terrorisme. Op deze manier en alleen op deze manier zullen we meer bondgenoten maken en vijanden verliezen.
