Onveilig gehecht: de 3 vormen

Er zijn veel mensen die onveilig gehecht zijn en alleen in staat zijn om op basis hiervan banden te smeden. In simpelere termen zorgt dit voor veel angst binnen relaties. Dit uit zich vooral door een onwil om relaties aan te gaan en ander dubbelzinnig gedrag zoals afhankelijkheid en afwijzing.

De meeste psychologen geloven dat een onveilige hechtingsstijl zijn begin kent in iemands vroege kindertijd. Het wordt gezien als een consequentie van relaties die we aangaan met de mensen die we tijdens onze kindertijd vertrouwen. Deze eerste banden scheppen de basis van het type relaties dat we later in ons leven aangaan.

Wanneer een kind een veilig hechtingstype ontwikkelt, uit dit zich in een gezonde band. Ofwel: ze leren het beste van een ander te verwachten en geloven dat de ander het hart op de juiste plek heeft zitten. Mensen die echter onveilig gehecht zijn verwachten in principe het tegenovergestelde. Ze gaan er van uit dat de ander hun zal verlaten of ze anderszins zullen kwetsen. Deze onveilige hechting kan 3 vormen aannemen: gedesorganiseerd gehecht, afwerend (ambivalent) gehecht en vermijdende hechting.

Onveilig gehecht: de 3 vormen

Gedesorganiseerd gehecht

Gedesorganiseerde hechting is een band die typisch is voor mensen die mishandeling hebben meegemaakt in hun jeugd. Vaak zijn ze alleen gelaten zonder steun in tijden van stress en/of gebruikte(n) hun ouder(s) geweld als een methode om het hen te straffen. Ook komt het vaak voor dat hun verzorgers een ambivalente, ofwel dubbelzinnige, houding naar hen hadden. Deze mensen wisten dus nooit wat ze konden verwachten van mensen die hun zouden moeten beschermen. Soms waren hun verzorgers liefhebbend en soms schoten ze opeens uit hun slof of verwaarloosden ze het kind. Het kind snapte vervolgens niet waarom.

Mensen met dit soort ouders hebben de neiging hetzelfde gedragspatroon te herhalen als volwassenen. Ze zijn niet in staat om een zekere consistentie tussen hun handelingen en hun gedachten en emoties te onderhouden. Ze schieten van onderdanigheid naar agressie of van nabijheid naar afstandelijkheid — en dat met een alarmerend gemak. Zijzelf snappen dikwijls ook niet wat er aan de hand is.

Als hun relatie met anderen of een specifiek iemand een bron van stress wordt, kan men vaak zien dat deze mensen in een onverwachte manier reageren. Ze nemen emotioneel afstand en beginnen zich te gedragen als een robot, wat uiteindelijk niks oplost.

Afwerend (ambivalent) gehecht

De voornaamste eigenschap van afwerende (ambivalente) hechting is de intense tegenstrijdigheden binnen relaties. Zoals in alle gevallen van onveilige hechting, zijn ook hiervan tegenstrijdige ouders grotendeels de oorzaak. Het kind wist nooit wat hij of zij kon verwachten.

Wanneer deze kinderen volwassen worden, laten ze een sterk verlangen voor intimiteit en genegenheid zien. Hun relaties met andere mensen zijn erg intens. Ze laten een zekere afhankelijkheid, behoefte aan goedkeuring en overgevoeligheid voor afwijzing zien.

Als ze aan een relatie beginnen met een ander, is het moeilijk voor hun om niet van het slechtste uit te gaan. Ze focussen teveel op hun relationele problemen en niet op de positieve onderdelen van hun band met de ander. Al hun relaties geven hun hoofdzorgen. Dat garandeert op zijn beurt ontsnappings- en vluchtgedrag, zoals middelenmisbruik en zelfverwonding.

Vermijdende hechting

Hier is de meest prominente eigenschap dat het aangaan van intieme relaties erg veel moeite kost. Dit resulteert in overweldigende emotionele pijn. Deze mensen hebben de neiging om een vals soort autonomie te ontwikkelen. Ze zijn onafhankelijk, maar tegelijkertijd worden ze extreem angstig wanneer ze het gevoel krijgen dat een ander veel voor ze begint te betekenen.

Het is erg moeilijk voor ze om hun eigen emoties op zich te herkennen. Soms zeggen ze dat ze geïnteresseerd zijn in iets, maar hun houding impliceert onwil. Soms gebeurt het tegenovergestelde en spreken ze enige vorm van interesse tegen terwijl hun handelingen iets heel anders suggereren. Dit doen ze niet opzettelijk. Het kost simpelweg veel moeite voor ze om hun emoties correct te identificeren.

Over het algemeen zijn mensen die onveilig gehecht zijn opgegroeid, opgevoed door emotioneel afstandelijke verzorgers. Ze ontvingen geen steun van hun verzorgers wanneer ze deze het hardste nodig hadden. Het gebeurt vaak dat dit soort ouders hun gedrag probeert goed te praten met het idee dat hun afstandelijkheid het kind zou moeten aanmoedigen om verantwoordelijk of iets dergelijks te zijn. Echter, de waarheid is dat wanneer mensen op zo’n manier opgroeien, ze slechts leren om anderen niet te vertrouwen. Ze zijn ervan overtuigd dat niemand hen kan ondersteunen of helpen.

Al deze vormen van onveilige hechting wijzen ons op beperkingen later in het leven, met name op emotioneel vlak. Maar het is mogelijk om relatiepatronen te veranderen door je bewust te zijn van je gedrag, de oorzaken hiervan en de consequenties. Op die manier kunnen mensen hun hechtingsproblemen overkomen en een meer emotioneel vervullend leven leiden.