Wat niemand je leert over pijn

Niemand leert ons wat de wetten van het lijden zijn en hoe we ermee moeten omgaan. Meestal komt de pijn van het verlies plotseling, waardoor we uit balans raken en we beetje bij beetje van binnen breken. Beetje bij beetje verzamelen we alle stukjes om de puzzel opnieuw in elkaar te leggen, zonder te weten dat dit proces misschien wel de beste les is die we ooit hebben gehad.

Niemand is bestand tegen verlies en pijn is iets wat iedereen op een gegeven moment zal ervaren. Het verliezen van een familielid, het verbreken van een persoonlijke relatie of simpelweg het volwassen worden zorgt er allemaal voor dat je verschillende niveaus van pijn moet doorstaan.

Wat zo moeilijk is aan al deze vormen van pijn is dat niemand van ons echt goed met het lijden om kan gaan. We weten niet hoe we het moeten controleren, het overweldigt ons en soms vernietigt het ons zelfs. Maar… hoe kunnen we lijden overwinnen? Is er misschien een toverformule die ons bestand kan maken tegen scheiding, leegte, de bodemloze put die gegraven is door de hand die niet langer de onze vasthoudt?

Zeker weten. Volgens deskundigen zou elke persoon zijn eigen manier moeten vinden om pijn te confronteren. Van daaruit kan iemand verlichting, kracht en het vermogen vinden om weer op te staan.

Het belang van het erkennen van onze kwetsbaarheid

Een emotioneel volwassen persoon is iemand die weet hoe hij vooruit moet komen ondanks zijn verliezen en die tegelijkertijd begrijpt dat je van tegenslagen kunt leren. 

Het is moeilijk, dat weten we. We kunnen veel lezen over pijn en de hulp van therapeuten, vrienden en familie accepteren, maar elk verlies -ongeacht op welk niveau- is iets dat elke persoon uiteindelijk alleen moet confronteren en met zijn eigen methoden.

Niemand zal voor ons huilen, niemand zal onze gedachten herordenen, onze pijn verlichten en het gewicht van onze schouders nemen. Het is onze eigen taak, een taak die tijd vereist en bovenal dat we erkennen dat we niet zo sterk zijn als we dachten. Dat we in werkelijkheid zo kwetsbaar zijn als een veer die wordt gedragen door de wind. 

Is dit erg? Is kwetsbaarheid iets negatiefs? Absoluut niet, kwetsbaarheid an sich is onze ware kracht. Stop even een minuut en denk erover na: als je je verzet, als je weigert te erkennen dat je je gekwetst voelt, dat je leven gebroken is en je pijn ervaart, dan zul je een muur van ontkenning optrekken. Hoe kun je iets onder ogen komen als je niet toegeeft dat het bestaat? Waarom zou je weigeren te huilen om je verlies? Te accepteren dat je je kwetsbaar voelt?

Erkennen dat we kwetsbaar zijn stelt ons in staat flexibel te zijn en ons aan te passen. Pijn is tenslotte niets meer dan een adaptieve respons die veroorzaakt wordt door lijden of verlies.

Verdriet als de kunst van het ‘loslaten’

Misschien vind jij het idee van verdriet als kunstvorm verontrustend. Net als de meeste mensen richt jij je leven waarschijnlijk liever op dingen die je gelukkig maken, geruststellen en positief stemmen. En dat is goed, daar bestaat geen twijfel over, maar elk leven eist zijn tol en daar hoort bij dat we zullen lijden en daar is niemand tegen bestand.

We moeten echter een belangrijk aspect verduidelijken. Wanneer we het hebben over pijn, denken we doorgaans aan fysieke verliezen. We denken aan de dood. Pijn kent echter ook nog affectieve en emotionele dimensies, denk bijvoorbeeld aan de pijn die de liefde met zich mee kan brengen of de pijn die kan komen kijken bij het volwassen worden als persoon, het aannemen van nieuwe waarden, het achterlaten van bepaalde denkwijzen om andere te ontwikkelen. Dit kan allemaal pijnlijk zijn.

Dit is een groeiproces dat zich in jou afspeelt en dat nodig is om persoonlijk leed dat soms zeer diep zit te boven te komen. Dit is iets dat ongetwijfeld tegelijkertijd verrijkend en noodzakelijk is. Desondanks zullen dergelijke processen bepaalde angsten veroorzaken –elke verandering houdt tenslotte een verlies in– en zelfs bepaalde gevoelens van eenzaamheid en leegte.

We moeten in gedachten houden dat het leven geen zoete krentenbol is waarin geluk altijd gegarandeerd is. Het leven doet soms pijn en we zouden frustratie, verlies en alle andere pijnen moeten accepteren, want ze leiden ons stuk voor stuk naar de nodige wijsheid.