Macht corrumpeert, volgens verschillende onderzoeken

Er zijn verschillende onderzoeken die tot de conclusie hebben geleid dat macht corrumpeert. Het is het duidelijkst zichtbaar bij degenen die al lange tijd aan de macht zijn en weinig tegenstand of beperkingen op hun controle hebben.

Veel mensen met macht hebben een twijfelachtige ethiek. De wetenschap beweert nu echter dat macht zowel schaadt als corrumpeert. Bovendien maakt het niet uit wat voor soort macht het is. In feite heeft het in alle gevallen negatieve gevolgen voor degenen die het hebben.

De politicus en denker Lord Acton stelde: “Macht corrumpeert en absolute macht corrumpeert absoluut.” Dit is precies de reden waarom in echte democratieën een systeem van checks and balances wordt ingesteld dat misbruik en fraude voorkomt, of probeert te voorkomen.

Maar al te vaak dient het systeem dit doel niet. Er verdwijnt geld, er worden maatregelen ingevoerd die alleen ten goede komen aan degenen die lid zijn van bepaalde politieke partijen en er worden afspraken gemaakt waardoor sommige ambtenaren en zakenlieden hun zakken kunnen vullen ten koste van de samenleving. In feite weten velen van ons diep van binnen dat macht corrumpeert. Maar hoe komt dat?

Macht corrumpeert

Dr. Dacher Keltner, een professor in de psychologie aan de Universiteit van Berkeley, voerde verschillende experimenten uit waarin hij vaststelde dat macht corrumpeert en schadelijk is.

Volgens zijn bevindingen worden mensen met een managementfunctie na verloop van tijd impulsiever. Bovendien verliezen ze het vermogen om risico’s waar te nemen en in de schoenen van anderen te gaan staan.

Twee andere onderzoekers, Carl Galang en Sukhvinder Obhi van de McMaster University in Ontario, Canada, kwamen in hun onderzoek (Engelse link) tot vergelijkbare conclusies. Volgens hen hebben machtigen een verminderd vermogen om de omstandigheden van anderen te begrijpen. Sterker nog, ze gedragen zich zo dat andere mensen er voor hen gewoon niet toe doen.

Uiteraard blijkt dit een belemmering te zijn voor empathie. Dat komt omdat ze hun eigen belangen systematisch boven die van anderen stellen.

Het hybrissyndroom

Het hybrissyndroom is een aandoening die vaak voorkomt bij figuren met macht. Mensen met deze stoornis verliezen het contact met de werkelijkheid en zijn overdreven trots op hun daden.

Daarnaast tonen ze minder empathie voor anderen en ondernemen ze arrogante acties zonder na te denken. De aandoening is het meest zichtbaar bij mensen die al lange tijd machtige posities bekleden.

Volgens de Engelse neuroloog, Lord David Owen, en professor aan de School of Psychiatry and Behavioral Science van Duke University, Jonathan Davidson, wordt zo’n syndroom of effect gedefinieerd als: “een stoornis die wordt veroorzaakt door de uitoefening van macht, vooral macht die gepaard gaat met groot succes, en die jarenlang wordt uitgeoefend zonder ernstige grenzen aan de uitoefening ervan.”

Een van de typische uitingen van deze stoornis is minachting voor anderen. In feite zijn mensen die aan deze aandoening lijden zelfverzekerd en zelfgenoegzaam in hun relaties met andere mensen. Bovendien vertonen ze vaak een houding van roekeloosheid en incompetentie naast een totaal cynisme.

In de wereld van vandaag wordt aan het bovenstaande een zeer duidelijke component van exhibitionisme toegevoegd. Machtsfiguren hebben het gevoel dat ze een imago van zichzelf moeten opbouwen dat lijkt op dat van een beroemdheid.

Ze investeren hier veel tijd, energie en geld in. Maar in plaats van dat het hen helpt bij het uitvoeren van hun werk, vergroot het alleen maar hun narcisme en egoïsme.

Is het mogelijk om hieraan te ontsnappen?

Genereert macht dit effect in alle gevallen? Is de veronderstelling dat macht corrumpeert altijd waar? Feitelijk blijkt uit gegevens dat met de toename van macht, het in alle gevallen onmogelijk wordt om je bewust te zijn van, begrip te hebben voor en te luisteren naar de behoeften van anderen.

Het is extreem moeilijk voor iemand met macht, vooral voor lange tijd, om aan deze effecten te ontsnappen. Er zijn echter middelen om te voorkomen dat de stoornis terrein wint. De eerste daarvan betreft effectieve controle op de macht. Deze controles moeten nauwgezet worden nageleefd.

Zulke controles fungeren als een soort “aarding” voor de machtigen. Sterker nog, als hun macht beperkt en gecontroleerd is, zijn ze geneigd minder in zichzelf gekeerd te zijn en wordt ook hun ego minder groot.

Discretie, het beperken van publieke blootstelling en het serieuzer omgaan met communicatie zijn ook aan te raden. Bovendien helpt het op de hoogte zijn van de meningen van burgers en het volledig op de hoogte zijn van hun leefomstandigheden (via nieuws, brieven, documentaires, enz.) om empathie te behouden bij de machtigen.