Lord of the Flies: het creëren van een samenleving

Lord of the Flies (Heer van de Vliegen) (1954) is het meest bekende werk van William Golding. In zijn tijd had het geen grote impact. Jaren later beleefde het echter een opleving en werd het een klassieker in de naoorlogse Engelse literatuur. Twee keer werd het verfilmd en op het grote scherm uitgebracht, eerst in 1963 en later in 1990.

Lord of the Flies is een allegorie van de menselijke aard. Elk personage vertegenwoordigt een belangrijk aspect van de mensheid. Het onderzoekt hoe kinderen van nul een samenleving uitbouwen. Hoe worden de rollen toegeschreven? Hoe kiezen ze een leider?

Het verhaal begint wanneer een vliegtuig met jonge passagiers bij een onbewoond eiland neerstort. De overlevers moeten zich organiseren om te overleven en zichzelf te redden. Op een eiland in een uithoek van de wereld zonder enige bestaande normen verschijnt een nieuwe maatschappij.

Door de roman heen ontdekken we hoe elke persoon, ongeacht zijn leeftijd, boosaardig kan worden. Lord of the Flies gaat in zijn geheel over het kwaad en de verschillende kanten van de menselijke aard.

Kinderen en leiders, een allegorie

Ook de titel van het boek is een allegorie. Het verwijst naar Beelzebub, naar het kwaad. In de roman is dit de kop van het wilde zwijn die de kinderen op een speer zetten. Vliegen omcirkelen de rottende kop.

Wanneer de kinderen het eiland bereiken, komen ze samen in de hoop te overleven en dat iemand hen zo vlug mogelijk vindt. Ze tonen hiermee aan dat mensen van nature sociaal zijn.

Misschien zijn ze geconditioneerd door de maatschappij waarin ze opgroeiden of misschien heeft het te maken met hun angst en hun instinct om te overleven. Ze beslissen dus om op een democratische manier een leider te kiezen. Hun leider is Ralph. Hij is niet het slimste kind maar hij is lenig en sterk. Ralph inspireert de anderen vertrouwen te hebben.

Dit kon hun kans geweest zijn om de volwassenen uit te dagen en te tonen dat kinderen eerlijker en redelijker kunnen zijn. Het eindigt echter in een volledige ramp. Rivaliteit ontstaat zodra een leider verkozen is. Deze rivaliteit leidt tot haat en tenslotte tot een tragische en uit de hand gelopen situatie.

De belangrijkste personages en hun kenmerken

Ralph

Ralph is de leider die rest van de kinderen gekozen hebben. Hij vertegenwoordigt de democratie en heeft goede bedoelingen. Hij wil ook dat de kinderen verenigd blijven.

Ralph is diegene die beslist om het vuur te laten branden in de hoop dat iemand het ziet en dat ze gered worden. Ondanks zijn goede bedoelingen raadpleegt hij altijd Piggy. Uiteindelijk verliest hij de controle en het leiderschap.

Jack

Jack is de tegenhanger van Ralph en ook een geboren leider. Hij is echter autoritair. Hij is de oudste van de groep maar niet gekozen als leider. Dat stoort hem. Jack heeft een arrogante en pessimistische houding.

Bovendien heeft hij ook de hoop verloren dat ze gered zullen worden. Beetje bij beetje wordt hij steeds onredelijker en gewelddadiger. De andere kinderen worden bang van henm en sluiten zich dus bij hem aan.

Piggy

Piggy wordt bespot wegens zijn uiterlijk en zijn astma. Hij is echter één van de intelligentste personages en vertegenwoordigt de rede. Wegens zijn uiterlijk en zijn slechte lichamelijke toestand overweegt niemand om hem als leider te kiezen. Desondanks vertrouwt Ralph hem. Hij vraagt altijd hulp aan Piggy.

Simon

Net als Piggy heeft Simon geen goede gezondheid. Hij is terughoudend en verlegen maar vertoont een grote gevoeligheid, vooral voor dieren. Dit personage is oprecht onthullend. Hij legt de “Lord of the Flies” bloot en treedt op als de drager van de waarheid.

Roger

Roger staat aanvankelijk aan de kant van Ralph. Hij eindigt echter als de rechterhand van Jack. Roger lijkt een rustige en verlegen jongen. Hij ontdekt echter snel een andere kant van zichzelf. Omdat hij ziet dat er geen wetten zijn en dat zijn daden geen gevolgen zullen hebben, begint hij gewelddadig te worden.

Deze kinderen bouwen een hiërarchie op. Deze orde is geïnspireerd op de wereld die ze kennen. Op termijn wordt deze hiërarchie echter doorbroken. Een radicale orde ontstaat. Geconfronteerd met angst beslissen ze dat ze geen verstandige leider nodig hebben maar een sterke leider die zorgt voor vrede en voedsel.

De aard van het kwaad in Lord of the Flies

Lord of the Flies is een poging om Rousseau te “vernietigen.” Rousseau stelde dat menselijke wezens van nature goed zijn en niet boosaardig. Volgens Rousseau is het de samenleving die menselijke wezens slecht maakt. In de roman gebeurt precies het tegenovergestelde.

De kinderen zijn vrij en leven in een volledig natuurlijke staat. De samenleving en zijn regels ontbreekt. Ze raken daardoor meegesleept door hun boosaardige aard en handelen op een volledig onredelijke manier.

Aan de andere kant van de medaille hebben we Hobbes. Hij zei dat de samenleving het kwaad regels oplegt en ervoor zorgt dat we ons als rationele wezens gedragen.

In het werk van Golding kunnen de kinderen het gevoel echter niet bedwingen dat ze op het eiland aan niemand moeten gehoorzamen, ook al hebben ze geprobeerd een leider te kiezen en een samenleving op te bouwen.

De democratie faalt na verloop van tijd

We zien dat ze aanvankelijk proberen om de wereld en de volwassenen te imiteren die ze kennen. Ze vinden een grote schelp die ze als een democratische symbool beschouwen.

Ze gebruiken het om anderen de beurt te geven om te spreken. Om het vuur brandend te houden en voedsel te vinden organiseren ze zich ook. Deze democratische utopie faalt uiteindelijk echter.

Sommige kinderen zien het eiland als de plek van hun dromen. Er zijn namelijk geen ouders of leraren. Waarom zouden ze dan gehoorzaam zijn? Waarom zich gedragen volgens de regels? Leiders spelen een cruciale rol. De kinderen kiezen tot welke kant ze willen behoren tot er een oorlog uitbreekt.

Er gaat een gerucht dat een wild dier het eiland bewoont. Dit maakt de kinderen bang. Ze geven dus hun steun aan een sterke leider. Anderen voelen zich vrij om hun wildste instincten te ontketenen. Het eiland was aanvankelijk een paradijs maar wordt dus na verloop van tijd het centrum van een verschrikkelijke vernieling.

Bedenkingen over Lord of the Flies

Lord of the Flies heeft het niet alleen over de menselijke aard en het verlies van de onschuld. Op hun eigen manier scheppen deze kinderen uit het niets een nieuwe hiërarchie. Hierin zien we verschillende rollen die ons laten denken aan de echte wereld.

De kinderen raken verdeeld. Wij doen dit ook met politieke ideeën. Ze komen in confrontatie met elkaar net zoals mensen in oorlogen. Intelligentie belonen ze niet. Ze gaan ook niet op zoek naar een verstandige leider. Wat ze daarentegen willen, is een sterke leider die hen kan beschermen tegen de dingen waarvoor ze bang zijn.

Dit alles herinnert ons de wereld waarin we leven en hoe we onze leiders kiezen. Het zorgt ervoor dat we onszelf de vraag stellen of de democratie echt bestaat of zelfs überhaupt mogelijk is.