Kies je gevechten zorgvuldig

Het verdedigen van onze eigen rechten, van wat wij denken dat goed is of waarvan we geloven dat het het verdedigen waard is, is over het algemeen praktisch en pragmatisch. Deze manier van aan jezelf relateren staat in de psychologie bekend als assertiviteit. Het is een ontzettend algemeen therapeutisch doel van patiënten met een laag zelfbeeld of interpersoonlijke problemen. Assertief zijn is dan ook zeker iets positiefs. Als we ons namelijk altijd passief en onderdanig zouden opstellen en als we ons altijd maar zouden aanpassen, dan zou de wereld behoorlijk stagneren. Een onderwerp van geheel andere orde echter zijn de gevechten waar we soms in verzeild raken.

Om dingen te bereiken, moeten we soms ‘met de vuist op tafel slaan’ en proberen om anderen duidelijk te maken dat ook onze kijk op de dingen belangrijk en geldig is. Het probleem hiermee is dat de situatie vaak uit de hand loopt en dat we ‘gevechten’ veroorzaken terwijl dit eigenlijk helemaal niet nodig was.

Waarom beginnen we absurde gevechten?

Mensen willen zich boven alles belangrijk kunnen voelen, ze willen graag dat alles altijd maar precies aan hun behoeften voldoet. We zijn geneigd om absolutistische en dogmatische dingen uit te kramen zoals ‘Er zouden helemaal geen rijen moeten zijn in de supermarkt. De cassières zouden sneller moeten werken. Waarom schieten ze niet eens op?!’ Of ‘De zuster had vriendelijker moeten zijn.’ In vele gevallen raken we hierdoor verzeild in absurde gevechten.

Al deze uitspraken zijn niets meer dan allerlei eisen die we aan de wereld en anderen stellen. En uiteindelijk zorgen ze ervoor dat we in een nogal onaangename mentale toestand verkeren, meestal angst of woede. Als gevolg hiervan gedragen we ons op een manier die voor niemand voordelig is. Verre van het oplossen van ons kleine probleem, veranderen we het in een authentieke veldslag.

Dit zit allemaal in ons hoofd. De dingen zijn tenslotte hoe ze zijn. Door onze onjuiste gedachten veranderen we iets dat wenselijk is in een verplichting voor de ander of voor de realiteit.

Tolerantie of conformiteit

We willen niet zeggen dat we ons overal altijd maar aan moeten aanpassen. Integendeel zelfs. Conformiteit is voor lafaards. Het is nooit goed om passief te zijn als het gaat om de dingen die werkelijk belangrijk voor je zijn en het is al helemaal niet goed om jezelf overal door te laten meeslepen. Dat je dingen gewoon maar doet, of je het nu leuk vindt of niet, of het nu overeenkomt met jouw waarden en interesses of niet.

De sleutel is om tolerantie te ontwikkelen ten opzichte van de dingen die niet of nauwelijks belangrijk zijn. Of er nu wel of geen lange rij aan de kassa staat, is iets dat er nauwelijks toe doet. We kunnen dit niet als een probleem of tegenslag zien. Ja, het stoort ons, het maakt ons gespannen en nerveus… maar is het het waard? Spanningen van deze aard zorgen er vaak voor dat we ons als een klein kind gedragen en roepen afwijzing op bij de mensen om ons heen die het niets kan schelen of we haast hebben, nerveus zijn of dat we ons vervelen.

Hoe tolereer ik dingen die mij een ongemakkelijk gevoel geven?

Om al die dingen die ons een ongemakkelijk gevoel geven te leren tolereren, kunnen we het volgende advies opvolgen:

• Leer om jouw automatische negatieve gedachten te herkennen. Als je je in een situatie bevindt die objectief gezien niet zo belangrijk is, zoals wanneer je buren besluiten om de muziek ‘s avonds wat harder te zetten dan normaal, vraag jezelf dan af wat er in je hoofd gebeurt. Eis je dat de dingen anders moeten? Hoor je jezelf zeggen dat dit onaanvaardbaar is? Als het antwoord ‘ja’ is, dan betekent dit dat je jezelf opstelt als een soort god, een superieur wezen dat oordelen kan vellen over anderen en ze ertoe kan verplichten om de dingen anders te doen. De waarheid is echter dat dit alleen in jouw hoofd zo is.
• Begin je gedachten te vervangen door gedachten die zich aanpassen aan de wereld zoals deze is en houd op met zo kinderachtig te verwachten dat de wereld anders is. In plaats van te zeggen ‘Dit zou zus en zo moeten zijn’, kun je gewoon je voorkeur uitspreken. In plaats van tegen jezelf te zeggen dat iets onaanvaardbaar is, kun je jezelf gewoon de waarheid vertellen, namelijk dat je bepaalde dingen die je een ongemakkelijk gevoel geven ook gewoon kunt tolereren.
• Maak gebruik van humor in die situaties die je niet leuk vindt of die niet wenselijk zijn. Humor verzacht vrijwel alles, vooral die alledaagse ergernissen uit onze dagelijkse routine. Bovendien maakt het tegenslag veel makkelijker te verdragen.
• Relaties kennen een bepaalde wisselwerking. Als wij veranderen, dan is de ander ook geneigd te veranderen. Als je merkt dat de dokter onvriendelijk is en dat hij je behandelt op een manier die jou eigenlijk niet helemaal aanstaat, probeer dan eens om zelf wel vriendelijk te blijven en je zult zien dat zijn gedrag waarschijnlijk zal beginnen te veranderen. Liefde werkt ook ontwapenend en kan relaties transformeren.

Laat jezelf niet meeslepen door emoties. Wees zorvuldig in het kiezen van je gevechten.