11 kenmerken van onverwerkt trauma
We worden allemaal wel eens in ons leven blootgesteld aan mogelijk traumatische gebeurtenissen. Bijvoorbeeld het verlies van dierbaren. Dit soort ervaringen heeft een sterke emotionele impact. Ze zijn moeilijk te overwinnen, te accepteren en te genezen. Maar in de regel slagen we er uiteindelijk in om te herstellen.
Dat gezegd hebbende, dragen veel mensen een onverwerkt trauma met zich mee. Het zijn toestanden waarin hun geest de traumatische ervaringen in de diepste lagen van zichzelf begraaft en probeert verder te gaan. Maar helaas slagen ze er niet altijd in om hun bestaan op een gezonde manier volledig te hervatten.
Ze vertellen zichzelf misschien dat iedereen een slechte tijd heeft gehad in zijn kindertijd en erin slaagt om verder te gaan. Of dat sommige mensen het veel slechter hebben gehad dan zij en dat ze het nog steeds aankunnen.
Maar het bagatelliseren van traumatische gebeurtenissen, in plaats van helpen, maakt onbewust lijden alleen maar chronisch. Zo erg zelfs dat na verloop van tijd een veelheid aan bijbehorende symptomen de kop opsteekt.
Onverwerkt trauma kan ons ons hele leven achtervolgen op zulke heimelijke manieren dat we het moeilijk vinden om ons te associëren met die negatieve gebeurtenissen uit ons verleden. Spier- en spijsverteringsproblemen en woede-uitbarstingen zijn drie voorbeelden.
Kenmerken van onverwerkt trauma
In 2017 werd een onderzoek (Engelse link) uitgevoerd door een aantal universiteiten over de hele wereld. Het doel was om de blootstelling aan traumatische gebeurtenissen van de algemene bevolking te onderzoeken. De gegevens waren onthullend: meer dan 70 procent van de ondervraagden gaf aan een traumatische gebeurtenis te hebben meegemaakt.
Dit bevestigt opnieuw het idee dat de overgrote meerderheid van ons kwetsbaar is voor het lijden aan dit soort ervaringen. Toch gaan niet alle mensen op dezelfde manier om met trauma. Sommigen zijn behoorlijk veerkrachtig, terwijl anderen kwetsbaarder zijn.
Het is zelfs heel gewoon om volwassen te worden met in ons psychologisch universum de afdrukken van pijnlijke gebeurtenissen uit onze kindertijd.
Om te begrijpen wat het betekent om deze gebeurtenissen niet onder ogen te zien of te genezen, moeten we eerst definiëren wat een trauma is. Psychologisch trauma is een reactie die onze adaptieve, emotionele, cognitieve, fysieke en sociale vermogens verzwakt. In feite breekt alles wat ons menselijk maakt.
Laten we eens kijken naar de effecten van deze omstandigheden.
Een van de effecten van onverwerkt trauma is dat we het gevoel hebben dat onze centrale zenuwstelsels altijd alert zijn. Dit leidt tot hypervigilantie, slaapproblemen, slechte emotionele regulatie, enz.
1. Paniekaanvallen
Paniekaanvallen komen vaak voor bij mensen die te maken hebben met een posttraumatische stressstoornis. Lijders ervaren namelijk bijna voortdurend gevoelens van gevaar en/of bedreiging.
Hierdoor kunnen ze voortdurend gestrest en bang zijn. Het kan er ook toe leiden dat ze regelmatig paniekaanvallen krijgen. Deze manifesteren zich op de volgende manieren:
- Een gevoel van verdrinken.
- Duizeligheid.
- Koud zweet.
- Bevingen.
- Hartkloppingen.
- Het gevoel de controle te verliezen.
- Denken dat ze op het punt staan te sterven.
2. Gevoelens van woede en schaamte
Een van de meestvoorkomende kenmerken van een onverwerkt trauma is het gevoel van schaamte. Als gevolg daarvan projecteren veel slachtoffers van misbruik of gewelddadige situaties zelfdestructieve emoties op zichzelf. Ze kunnen zich bijvoorbeeld schuldig of hulpeloos voelen omdat ze niets hebben gedaan. Erger nog, ze kunnen het gevoel hebben dat ze verantwoordelijk zijn voor wat er is gebeurd.
Bovendien voelen ze vaak woede. Dit is het teken van pijn, verontwaardiging en onmacht. Het is een toestand die op elk moment kan exploderen, waardoor het voor de patiënt moeilijk wordt om lonende sociale en emotionele relaties te ontwikkelen.
3. De echo van depressie die komt en gaat
Het oplopen van een jeugdtrauma verhoogt het risico op het ontwikkelen van een depressieve stoornis op volwassen leeftijd. Dit zijn toestanden van grote emotionele uitputting die komen en gaan, wat een aanhoudende depressieve stoornis (dysthymie) schetst. Het zijn psychische aandoeningen die een paar maanden kunnen optreden, afnemen en later weer terugkomen.
4. Nachtmerries en slaapstoornissen
Nachtmerries zijn mechanismen die de hersenen gebruiken om te proberen een trauma te verwerken. In een nachtmerrie beleeft de lijder de pijnlijke gebeurtenis echter opnieuw, wat nog meer fysieke en mentale uitputting genereert.
Het is dan ook geen verrassing dat dyssomnieën of stoornissen die verband houden met de kwantiteit en kwaliteit van de nachtrust vaak voorkomen bij traumapatiënten.
5 Hypervigilantie
Een van de kenmerken van onverwerkt trauma is verhoogde alertheid of hypervigilantie. Deze realiteit is een effect van de impact van de negatieve gebeurtenis op het centrale zenuwstelsel. De lijder verkeert dus in een permanente staat van alertheid en heeft het gevoel dat er altijd gevaar op de loer ligt.
6. Psychosomatische ziekten
Psychosomatische ziekten zijn lichamelijke symptomen die rechtstreeks verband houden met een specifieke psychologische oorsprong. In feite zijn veel mensen jaren bezig met het zoeken naar de oorsprong van een veelheid aan lichamelijke en organische aandoeningen, waarvoor geen duidelijke diagnoses bestaan.
Zo kan trauma bijvoorbeeld ten grondslag liggen aan de volgende problemen:
- Allergieën.
- Migraine.
- slapeloosheid
- Pijn op de borst.
- Aanhoudende vermoeidheid.
- Spijsverteringsproblemen.
- Pijn aan het bewegingsapparaat.
- Hoge bloeddruk en verhoogd cortisol.
Psychologische trauma’s kunnen worden aangepakt en geheeld in psychologische therapie. EMDR-therapie (eye movement reprocessing and desensitization) is een veelgebruikt therapeutisch model in deze gevallen.
7. Laag zelfbeeld en gevoelens van waardeloosheid
“Ik ben niets waard.” “Ik verdien het niet om door iemand geliefd te worden.” “Nooit zal ik bereiken wat ik wil bereiken.” “Ik ben een mislukkeling.” Deze overweldigende ideeën zijn de stem van een onverwerkt trauma.
Het ondermijnt het gevoel van eigenwaarde, het zelfbeeld en het gevoel van competentie van de patiënt. Gevoelens van nutteloosheid leiden de traumapatiënt inderdaad naar echt problematische toestanden. Het is allemaal het gevolg van pijnlijke gebeurtenissen die niet geheeld zijn.
8. Vermijdingsgedrag
Vermijding is een mechanisme dat wordt aangemoedigd door angst en vrees. Het voorkomt dat de lijder een goede levenskwaliteit heeft. Ze gaan uiteindelijk alle omstandigheden uit de weg die gevoelens van stress of onzekerheid oproepen. Als gevolg daarvan kunnen ze kansen op werk mislopen en veel problemen ervaren in hun persoonlijke relaties.
9. Eetstoornissen (ED)
De Universiteit van Aalborg (Denemarken) ontdekte een significante relatie (Engelse link) tussen traumatische ervaringen en eetstoornissen (ED). Dit is een verband dat deskundigen al langer vermoedden. Ze hebben nu echter vastgesteld dat patiënten die seksueel misbruik hebben meegemaakt in hun kindertijd een hoger risico lopen op boulimia, anorexia, etc.
10. Zelfbeschadigend gedrag
Een van de kenmerken van een onverwerkt trauma is zelfbeschadigend gedrag. De getroffene kan zichzelf bijvoorbeeld snijden, zijn haar uittrekken of aan zijn huid pulken of krabben. Door dit soort gedrag te vertonen, proberen ze tijdelijk hun latente angst kwijt te raken. Maar op de lange termijn leidt het tot extreem verzwakkende situaties.
11. Moeite om met problemen om te gaan
Het leven wordt echt ingewikkeld en zelfs bedreigend als het interne trauma niet wordt opgelost. De emoties van de patiënt blijven aan de oppervlakte en hun hersenen vertonen bepaalde veranderingen in hun cognitieve functies. Bovendien vinden ze het moeilijk om reflectief te zijn. In plaats van hun problemen rustig te analyseren, reageren ze er impulsief op of gaan ze ze uit de weg.
Omgaan met onverwerkt trauma
Als je een van de bovenstaande symptomen ervaart, moet je gespecialiseerde hulp zoeken. Als je trauma, ongeacht de oorsprong, behandeld is, kun je je levenskwaliteit terugkrijgen.
Er zijn bepaalde wetenschappelijk onderbouwde benaderingen die hierbij zeer effectief zijn. Je moet dus niet aarzelen om te vertrouwen op de steun van je omgeving en de eerste stap te zetten naar psychologische therapie.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Benjet, C., Bromet, E., Karam, E. G., Kessler, R. C., McLaughlin, K. A., Ruscio, A. M., Shahly, V., Stein, D. J., Petukhova, M., Hill, E., Alonso, J., Atwoli, L., Bunting, B., Bruffaerts, R., Caldas-de-Almeida, J. M., de Girolamo, G., Florescu, S., Gureje, O., Huang, Y., Lepine, J. P., … Koenen, K. C. (2016). The epidemiology of traumatic event exposure worldwide: results from the World Mental Health Survey Consortium. Psychological medicine, 46(2), 327–343. https://doi.org/10.1017/S0033291715001981
- Briciet Lauritsen, M., Kjaersdam Telléus, G., Rodrigo Domingo, M. (2021). Prevalence of Various Traumatic Events Including Sexual Trauma in a Clinical Sample of Patients With an Eating Disorder. Front. Psychol, 12. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2021.687452/full
- Keyes KM, McLaughlin KA, Demmer RT, Cerdá M, Koenen KC, Uddin M, Galea S. (2013). Potentially traumatic events and the risk of six physical health conditions in a population-based sample. Depression and Anxiety, 30:451–460. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4180235/
- Norris, F. H. (1992). Epidemiology of trauma: Frequency and impact of different potentially traumatic events on different demographic groups. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 60(3), 409–418. https://doi.org/10.1037/0022-006X.60.3.409
- Ogle, C. M., Rubin, D. C., & Siegler, I. C. (2014). Cumulative exposure to traumatic events in older adults. Aging & mental health, 18(3), 316–325. https://doi.org/10.1080/13607863.2013.832730
- Spitzer, C., Barnow, S., Völzke, H., John, U., Freyberger, H. J., & Grabe, H. J. (2009). Trauma, posttraumatic stress disorder, and physical illness: findings from the general population. Psychosomatic medicine, 71(9), 1012–1017. https://doi.org/10.1097/PSY.0b013e3181bc76b5