Kan therapie zonder doelen en doelstellingen succesvol zijn?
Kan therapie bestaan zonder doelen en afspraken? Kan succes behaald worden zonder het stellen van concrete doelen?
Michael Broda is een psychotherapeut die werkt met mensen die lijden aan een borderline persoonlijkheidsstoornis. Hij beweert dat deze patiënten, na verschillende ziekenhuisopnames, over het algemeen beter op de hoogte zijn van specifieke therapietechnieken voor BPD dan professionals.
Wanneer deze technieken echter niet werken, moeten therapeuten met hun patiënten naar eerlijker doelen reiken. Bijvoorbeeld, een eenvoudig non-suïcidepact impliceert het uitvoeren van een therapeutische handeling zonder eerst specifieke doelen en afspraken te hebben vastgesteld.
Een ondenkbaar idee voor psychologen?
Therapie is geen betaalde vriendschap. Het is een professionele dienst. Een dienst als alle andere. De cliënt betaalt het afgesproken bedrag en de aanbieder levert de professionele dienst. Deze twee dingen (en meer) zijn opgenomen in informed consent.
Er is meestal een afgesproken doel van de dienst, een einddatum, en in veel gevallen ook een aantal afgesproken sessies. In feite richt therapie zich op een meetbaar doel van verandering. Daarom moet er een meetbaar doel zijn, ongeacht wat de eindtoestand is.
Als er geen doelen of afspraken zijn, is therapie slechts een informele relatie
Psychologen verlenen een dienst op basis van gevoelens en emoties. Hoewel deze niet altijd precies duidelijk zijn, kunnen ze tot op zekere hoogte worden vastgesteld.
Een patiënt kan in therapie gaan met een extreem angstig gevoel en niet in staat zijn om zijn dagelijkse taken uit te voeren. Hoewel de angst niet precies kan worden gekwantificeerd, kan een reeks min of meer benaderende doelen worden vastgesteld. Als zodanig voert de persoon geleidelijk aan relevante en belangrijke activiteiten uit, besteedt minder tijd aan afzondering, gebruikt minder anxiolytica, enz.
Anderzijds hebben vriendschappen geen doelen. Vrienden komen bij elkaar en praten alleen maar. Ze doden de tijd samen, zonder einddoel buiten het samenzijn. Het gaat gewoon om elkaars gezelschap, niet om wat ze van elkaar willen.
Als een patiënt echter wekelijks in therapie gaat en alleen maar praat of zijn gevoelens uit, dan is dat geen therapie. Therapie vereist een duidelijk doel. Bovendien is therapie tijdelijk. Het gaat niet door zonder einde in zicht.
Zelfs voor cliënten die al jaren in therapie zijn, zijn er regelmatig metingen van de vooruitgang naar een specifiek doel, en deze doelen kunnen in de loop van de tijd veranderen.
Zonder doelen is er geen echte samenwerking
Samenwerking staat centraal bij het opbouwen van autonomie bij de klant. Anders blijven we zonder transparante samenwerking zitten met een tweedeling tussen expert en cliënt.
De therapeut is de psychologische expert en de cliënt is de expert op het gebied van zijn leven. De twee ontmoeten elkaar in het midden en werken samen. De cliënt wordt gezien als een fundamenteel onderdeel van de therapie en niet als de ontvanger van de therapie.
Geen doel hebben in de therapie en gewoon elke week de spreekkamer binnenwandelen betekent dat de cliënt een afhankelijkheid van de therapeut ontwikkelt. Bovendien wordt de relatie er een van wekelijkse aflossing.
Doelen bouwen echter autonomie en succes op. Het is belangrijk om in het leven doelen te halen. Ze zijn essentieel voor het opbouwen van vertrouwen, het stellen van gezonde grenzen, en het aanmoedigen van moed en autonomie. Maar doelen kunnen niet bereikt worden als ze niet gesteld worden.
De noodzaak om het idee van doelen te veranderen
Sommige patiënten kunnen niet over doelen en afspraken praten met hun therapeut en hebben toch dringend psychologische hulp nodig. Michael Broda meldt een ervaring met een van zijn patiënten:
“Werken met borderlinepatiënten is niet altijd een van de meest boeiende activiteiten in mijn dagelijkse therapeutische werk. Relatietests komen te vaak voor. De patiënt stelt vragen als ‘Steunt de therapeut mij echt?’ Er zijn weinig mogelijkheden om de buitensporige emoties te reguleren die leiden tot zelfbestraffing en zelfverwonding, wat het werk over het algemeen niet gemakkelijk te structureren maakt.
Trauma’s, ervaringen met seksueel geweld, harddrugs, terugkerende angsten en paniekaanvallen en ontelbare liefdesbreuken kenmerken de biografie van veel patiënten.
Ik vertelde een van de patiënten met een meer verslechterde geestelijke toestand dat ik met haar wilde werken op voorwaarde dat ze geen zelfmoordpoging zou doen tot de volgende geplande afspraak of dat ze zo nodig onmiddellijk contact zou opnemen met een therapeut.
Ze stemde in met het geen-zelfmoordcontract, maar vertelde me later dat ze dacht dat haar niets zou overkomen als ze het ‘met succes’ zou verbreken. Ze was verbaasd dat ik niet meer voorwaarden formuleerde, zoals ze wist van eerdere verblijven in de kliniek. Van daaruit werd ze alleen maar beter.
Het vastleggen van afspraken waarin patiënten mogen zijn zoals ze willen, zonder zich ergens aan te houden en alleen aandacht te besteden aan een specifiek punt dat de therapeut aangeeft, kan het verschil zijn tussen leven en dood.”
Patiënten die om hulp vragen, maar de noodzaak om doelen of afspraken aan te nemen niet accepteren
Het is niet altijd wantrouwen of provocatie die ten grondslag ligt aan de terughoudendheid van een patiënt om zijn eigen aandeel in een interventieplan uit te voeren.
Ze kunnen bijvoorbeeld van jongs af aan hebben aangehoord wat ze wel of niet moeten doen. Daarom hebben ze niet het gevoel dat iets doen onder het uitgangspunt “Het is voor je eigen bestwil” de moeite waard is. Dit soort handelingen speelt geen belangrijke rol in hun levensgeschiedenis. In feite zijn ze er wars van.
Mensen gaan niet alleen in therapie om te veranderen of stoom af te blazen. Ze zoeken ook een intense emotionele ervaring die hun vermogen activeert om terug te keren naar het geloof dat het leven de moeite waard is. Dit werk vereist, meer dan doelen en afspraken, een sterke en gezonde therapeutische relatie, evenals een existentiële dialoog over identiteit, de wereld, en de frustratie die dat soms oplevert.
In bepaalde gevallen kunnen er in plaats van afspraken, doelen en toezeggingen in therapie, sessies plaatsvinden waarin niets wordt afgesproken. Ze zullen er niet minder professioneel om zijn. Het betekent alleen dat er een omgeving van vertrouwen en werk wordt gecreëerd.
Soms zijn er patiënten die eerst wat vertrouwen en geloof moeten winnen voordat ze hun leven weer willen gaan leiden. Zij hebben in de regel een interventieplan nodig dat anticipeert op de belangrijkste bedreigingen die hun relatie met de therapeut kan ondervinden.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Echeburúa, E., & Corral, P. D. (2001). Eficacia de las terapias psicológicas: de la investigación a la práctica clínica. Revista Internacional de Psicología clínica y de la salud, 1(1), 181-204.
- Echeburúa, E., & Corral, P. D. (2007). Intervención en crisis en víctimas de sucesos traumáticos:¿ Cuándo, cómo y para qué. Psicología conductual, 15(3), 373-387.
- Salaberría, K., Echeburúa, E., de Corral, P., & Polo-López, R. (2010). Terapias psicológicas basadas en la evidencia: limitaciones y retos de futuro. Revista argentina de clínica psicológica, 19(3), 247-256.
