Lees over het interessante leven van Hermann Rorschach

Lees over het interessante leven van Hermann Rorschach
Gema Sánchez Cuevas

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Gema Sánchez Cuevas.

Laatste update: 23 oktober, 2019

Hermann Rorschach was een arts en psychiater. Hij behoorde tot de eerste generatie van Freudiaanse psychoanalisten. Rorschach werd over de hele wereld beroemd wegens een opmerkelijke test. Die test draagt zijn familienaam, de Rorschachtest, beter bekend als de inktvlekkentest.

Hermann Rorschach werd geboren in Zurich, Zwitserland, in 1884, in een bescheiden familie. Zijn vader was een eenvoudige schilder. Hij verdiende zijn inkomen met privélessen in kunst. Ook Hermann Rorschach toonde vanaf een vroege leeftijd interesse voor tekenen. Hij hield echt van een techniek die men ‘flexografie’ noemde.

“Diagnosticeren is het lijden van de patiënt een naam geven.”

-Juan Gérvas-

Hermann Rorschach was dol op één bepaald spel. Het hield in dat je een papier met inkt vulde en het daarna vouwde. Op die manier verkreeg hij bijzondere en grappige figuren. Om die reden gaven zijn eigen kameraden hem de bijnaam klek, wat ‘vlek’ betekent.

Hermann Rorschach, arts en psychiater

Hermann Rorschach, arts en psychiater

Hermann Rorschach twijfelde welk beroep hij wilde uitoefenen. Hij was geïnteresseerd in biologie en ook in de kunst. Toch koos hij uiteindelijk voor de geneeskunde. Hij behaalde zijn graad in 1909. Onmiddellijk besloot hij zich te specialiseren in de psychiatrie.

Tijdens zijn studie psychiatrie had hij vooraanstaande psychoanalisten zoals Eugen Bleuler en Carl Gustav Jung als zijn leraren.

Hermann Rorschach raakte enthousiast over de psychoanalytische ideeën en zou ze niet verlaten. Vooral het onderwerp diagnose vond hij interessant. Hij was de persoon die het woord ‘psychodiagnose’ uitvond.

Later werkte hij als assistent in de patiëntenzorg in meerdere ziekenhuiscentra. Enkele tijd daarna werd hij de directeur van meerdere instellingen zoals Munterlingen, gelegen bij het meer Constance, Munsingen nabij Bern en Herisau in het kanton Appenzeil. Deze ruime medische ervaring hielp hem om zijn beroemde tet te ontwerpen.

Gedurende die jaren las hij De Romantiek van Leonardo da Vinci van Dmitry Merezjkovski. Dit boek werd in 1902 in Sint-Petersburg gepubliceerd. In het boek komt een passage voor waarin één van de personages, genaamd Giovanni Boltraffio, enkele vochtigheidsvlekken volgt.

Deze passage trok echt de aandacht van Rorschach. De tekst gaat als volgt. “Op de muren, in de mengeling van stenen, in voegen, in de schimmeltekeningen van stilstaand water … heb ik vaak gelijkenissen gevonden met prachtige plekken, met bergen, met steile bergtoppen, enzovoort.”

De Rorschachtest

Het leven van Hermann Rorschach was kort. Toen hij stierf, was hij slechts 38 jaar oud. In de laatste drie jaren van zijn leven schreef hij het werk waarom hij vandaag nog steeds herinnerd wordt. Het was getiteld Psychodiagnose en werd in 1921 gepubliceerd. In dit werk bepaalde Rorschach de basis van zijn test. Hij noemde de test ‘projectief’.

Hij wees erop dat het zijn doel was om de denkbeeldige voorstellingen van mensen te onderzoeken. Door middel van de test vroeg hij hen om in woorden de associaties uit te leggen die ze maakten in verband met enkele tekeningen.

De Rorschachtest

Rorschach had eerder de slaap, delirium en hallucinaties tot in detail bestudeerd. Hij was altijd een volger van Freud. Toch zien we duidelijk een invloed van Jung in zijn begrippen en in zijn taalgebruik. In de antwoorden van zijn patiënten zocht hij naar de innerlijke beelden en sporen van beschaving.

Hij slaagde erin om alles in 40 beelden samen te vatten die klaarblijkelijk ‘vlekken’ zijn. De patiënt observeert de beelden en zegt wat hij erin ziet.

Tegenwoordig gebruiken psychiaters en psychologen slechts 15 van deze beelden wanneer ze de Rorschachtest toepassen. In die tijd was het belangrijkste doel om te bepalen of de patiënten neurotisch of psychotisch waren.

De nalatenschap van Rorschach

De nalatenschap van Hermann Rorschach

Klinisch psychologen gebruiken de Rorschachtest op grote schaal als een diagnostisch instrument. Tegenwoordig heeft het meer toepassingen dan alleen maar bepalen of een patiënt psychotisch of neurotisch is. Dit gaat van de identificatie van de voornaamste persoonlijkheidskenmerken tot beoordelingstests voor banen.

Ook forensische deskundigen gebruiken deze test vaak. De reden is dat de specialisten die de waarde van deze test verdedigen, in het volgende idee geloven. De interpretatie van de platen overstijgt de controle van de rede.

De mensen bij wie de test toegepast wordt, zullen het dan ook moeilijk hebben om de resultaten te manipuleren. De Rorschachtest onthult dus diepe aspecten van hun persoonlijkheid. Dit is de reden waarom we de test vandaag de dag nog steeds gebruiken.

Hermann Rorschach heeft grote bijdragen geleverd tot de psychologie en de psychoanalyse. Hij is er nooit in geslaagd om zijn werk te voltooien. Hij overleed namelijk terwijl hij zijn techniek nog steeds aan het ontwikkelen was.

Desalniettemin kunnen we echter zeggen dat het werk van Rorschach een moment vóór en een moment na markeert in de verkenning van de menselijke geest. 


Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.