Hoe werkt de liefde voor mensen met autisme?

Ondanks wijdverbreide opvattingen van het tegendeel, bezitten mensen met een autisme spectrum stoornis empathie, worden verliefd, en kunnen gelukkige relaties onderhouden. Het is echter belangrijk rekening te houden met de uitdagingen waarmee ze vaak te maken krijgen.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 27 december, 2022

Het zal je misschien verbazen dat een van de meest gestelde vragen op Google over autismespectrumstoornis is of mensen met autisme in staat zijn een partner te hebben of te trouwen. In feite blijft het onderwerp liefde en autisme ondergedompeld in mythes, vooringenomen ideeën, en verbazingwekkende onwetendheid.

Sterker nog, zelfs vandaag de dag zijn er nog velen die blijven denken dat deze mannen en vrouwen liefde en genegenheid niet eens begrijpen, laat staan voelen.

Dit is een vergissing. Zoals gezinnen van autisten goed weten, waarderen en hebben ze zowel dagelijkse genegenheid nodig. Bovendien kunnen zowel adolescenten als volwassenen met deze aandoening verliefd worden en passie en verlangen ervaren.

Lijders zelf hebben echter wel de neiging erop te wijzen dat ze vaak het gevoel hebben dat alles ‘te veel’ voor hen is. Dat komt omdat ze overweldigd raken door emoties en niet goed weten wat ze moeten doen omdat alles nogal chaotisch lijkt.

Niet alle mensen met autisme zijn hetzelfde. Deze neurobiologische ontwikkelingsstoornis manifesteert zich inderdaad op vele manieren en elk individu vertoont bepaalde kenmerken en behoeften. Het hangt af van het punt waarop de lijder zich op het autistische spectrum bevindt.

Er zijn ernstiger gevallen waarin er ernstige beperkingen in spraak en taal zijn. Bijvoorbeeld het syndroom van Asperger en zelfs hoog-functionerend autisme. Dat gezegd hebbende, buiten hun beperkingen, stereotypen, en zintuiglijke veranderingen, voelt elke lijder de behoefte om geliefd en verzorgd te worden.

Die behoefte neigt gewoon meer te variëren tussen de ene en de andere persoon dan bij mensen zonder de stoornis. Misschien zijn hier meer steun en strategieën nodig. Dit zou betekenen dat lijders gelukkiger en bevredigender relaties zouden kunnen aangaan.

Liefde bij mensen met autisme

Liefde bij mensen met autisme beantwoordt aan een behoefte. Het is dezelfde behoefte die elk ander mens ervaart. Het gaat in wezen om het gevoel deel uit te maken van het leven van iemand anders, met wie ze hun leven en ervaringen kunnen delen. Iemand die ze liefhebben, bewonderen en naar verlangen. Inderdaad, waarom zou iemand met een autistische stoornis zoiets niet kunnen ervaren?

Als een deel van de bevolking het niet begrijpt, komt dat in principe door verkeerde informatie of door het feit dat waarheid gegeven wordt aan nu verouderde informatie.

Een van de bekendste auteurs in de studie van autisme en neuro-ontwikkelingsstoornissen is zonder twijfel Simon Baron-Cohen. Deze psycholoog is bekend om zijn werken in verband met de theorie van het verstand en het autistische mannenbrein.

In de jaren negentig werden veel van zijn boeken populair, zoals Mindblindness: An Essay on Autism and Theory of Mind. Als gevolg van dit werk ging een groot deel van de bevolking er ten onrechte van uit dat alle mensen met ASS (autismespectrumstoornis) niet in staat waren zich in te leven, zich met hun omgeving te verbinden, en sociale signalen op te vangen en te begrijpen.

Hier komt nog de wereld van film en tv bij waar het woord autistisch altijd hetzelfde lijkt te betekenen: mensen (soms genieën) die losgekoppeld zijn van de werkelijkheid.

Maar in werkelijkheid schuilt achter het woord autisme een grote variabiliteit en meerdere niveaus van de stoornis. Het zijn niet allemaal genieën, maar ze vertonen ook niet allemaal een gebrek aan empathie of geestelijke blindheid. Hoe werkt liefde dan voor mensen met autisme? Hoe ervaren ze die?

Emotionele empathie: emoties die overvloeien

Een van de meest wijdverbreide ideeën is dat mensen met autisme geen empathie hebben. Deze bewering is echter niet waar, in feite heeft ze belangrijke nuances.

In een studie (Engelse link) die in 2019 door de Universiteit van Osaka werd uitgevoerd, werden gegevens gevonden die de hypothese ondersteunen dat mensen op het autistische spectrum tekorten vertonen in wat cognitieve empathie genoemd wordt. Met andere woorden, ze vinden het moeilijk te begrijpen waarom iemand lijdt, boos wordt, of zich teleurgesteld voelt.

Maar, en hier komt de nuance, ze vertonen een hoge emotionele empathie. Dit betekent dat ze de emoties van anderen met hoge intensiteit aanvoelen. In feite is die emotionele ontvankelijkheid soms zelfs groter dan bij neurotypische mensen (mensen zonder autisme).

Liefde voor mensen met autisme: begrijp mij en ik zal jou begrijpen

Liefde voor mensen met autisme is niet gemakkelijk. Ze zijn in staat om verliefd te worden en doen dat ten diepste. Dat gezegd hebbende, veel romantische relaties zijn ingewikkeld, en voor de persoon met ASS zijn ze dat nog meer. Daarom moet hun partner altijd rekening houden met de volgende aspecten:

• Iemand met autisme zal veel van de relationele codes die zich elke dag voordoen niet begrijpen. Bijvoorbeeld, misschien heeft zijn partner behoefte aan een knuffel na een slechte dag op het werk, of wil hij een Ik hou van jou horen voor hij ‘s morgens naar zijn werk vertrekt. Of af en toe bedankt willen worden voor een compliment of woorden van steun en troost. Veel van deze aspecten kunnen een autist ontgaan.
• Vandaar dat communicatie van essentieel belang is. Dat komt omdat autisme lijders hun partner nodig hebben om hun toevlucht te zijn en de vertaler van al die codes die hen ontgaan en die ze niet altijd begrijpen.
• Het kan nooit kwaad om duidelijk te maken wat op bepaalde momenten vereist en verwacht wordt (ook al is dat misschien moeilijk). Bijvoorbeeld door te zeggen “Ik zou graag willen dat je me vraagt als ik thuis kom van mijn werk hoe mijn dag verlopen is” of “Als je ziet dat ik verdrietig ben, geef me dan een dikke knuffel” of “Als we over straat lopen, denk er dan aan om mijn hand vast te houden” enz.

Mensen met autisme worden elke dag verliefd, met alle moeilijkheden en nuances van dien. Dat kan voor hen een enorme uitdaging zijn. Dit is een gebied waarop professionals kunnen ingrijpen. Ze kunnen strategieën en steun bieden en het echtpaar begeleiden in hun groei samen, waarin ongetwijfeld velen echt geluk bereiken.