Hoe vormt de identiteit van tieners zich?

De adolescentie is de periode van het begin van de puberteit (13 – 14 jaar oud) tot de leeftijd van 18 jaar. We zien het meestal als een moeilijke fase. Maar vele mensen maken de adolescentie zonder problemen door. Het is toch belangrijk te onthouden dat de identiteit van tieners zich in deze periode vormt. Ze gaan gedurende deze levensfase door vele veranderingen.

De doelstelling van deze veranderingen in de identiteit is dat tieners onafhankelijk worden. Het is de voorbereiding op het beginnen aan het volwassen leven, met al zijn rechten en plichten. Hoe vormt de identiteit van tieners zich? James Marcia heeft een theorie over de identiteit van adolescenten uitgewerkt. Hij zal dit proces belichten.

De theorie van de identiteit van tieners tijdens de adolescentie

James Marcia beschrijft vier identiteitstoestanden. Deze vier toestanden tonen de staat van het individu rekening houdend met hun identiteit. Ze ontstaan uit twee omstandigheden:

• Een identiteitscrisis ervaren hebben, of geen identiteitscrisis ervaren hebben.
• Al of niet beroepsmatige, ideologische of persoonlijke verbintenissen gemaakt hebben.

Wat is een identiteitscrisis? De wereld verschaft tieners een uitgebreide verscheidenheid aan mogelijkheden. Dat geeft hen de kans om hun identiteit op te bouwen. Ze beginnen hun wereld te ontdekken wanneer ze zich bewust worden van deze mogelijkheden. Dan onderzoeken ze wat ze leuk vinden en wat niet. Ze experimenteren met romantische relaties, onderzoeken gender, vriendschappen, enzovoort. Deze zoektocht kan een aanleiding zijn tot wat we een identiteitscrisis noemen.

Wat betekent het om in termen van je identiteit verbintenissen aan te gaan? Wel, eerst onderzoeken tieners hun mogelijkheden. Daarna zullen ze keuzes maken. Sommige van deze mogelijkheden zullen ze als hun eigen aannemen (ideeën, engagement, waarden, enzovoort).

Deze aanvaarding houdt een verbintenis in met bepaalde ideologische, persoonlijke en beroepsmatige begrippen. En deze begrippen zullen hun identiteit en hun zelfbeeld vormen. Dat zal dan een sterke invloed op hen hebben wanneer ze volwassen zijn.

We zullen nu de vier toestanden doornemen die optreden wanneer deze twee dimensies samenkomen. Dit zijn de vier toestanden: identiteitsspreiding, moratorium, identiteitsverwerving en vroegtijdig afsluiten.

Identiteitsspreiding

Dit is wanneer tieners geen enkele verbintenis aangegaan zijn en hun mogelijkheden niet onderzoeken. In deze fase maken ze zich geen zorgen over hun identiteit. Maar deze fase zal op een bepaald moment eindigen. Dat komt omdat ze zich verplicht voelen om een persoonlijke identiteit te ontwikkelen. Dit kan een gevolg zijn van een identiteitscrisis of van sociale druk.

Moratorium

Bij een normale ontwikkeling treedt deze fase in de vorming van de identiteit van tieners na de identiteitsspreiding op. Tieners bevinden zich in de moratoriumfase wanneer ze een identiteitscrisis gehad hebben, maar nog steeds geen enkele verbintenis aangegaan zijn.

Ze zijn in dit stadium op zoek naar verschillende mogelijkheden. Die onderzoeken ze dan en proberen ze uit. Adolescenten doen dit zonder dat ze met overtuiging enige specifieke mogelijkheid kiezen. Dit kan eigenlijk een gevaarlijke fase zijn. Als een adolescent een beschadigd zelfvertrouwen heeft, dan kan hij zijn toevlucht nemen tot verslavende stoffen (alcohol, roken, marihuana, enzovoort).

Identiteitsverwerving

Adolescenten in dit stadium hebben de moratoriumfase overwonnen. Ze zijn ook bepaalde ideologische, beroepsmatige of persoonlijke verbintenissen aangegaan. Na een identiteitscrisis en na het onderzoeken van hun opties kiezen ze de weg die zij willen volgen. Het is die weg waarop ze zich als een persoon zullen ontwikkelen.

Dit zorgt ervoor dat tieners hun identiteit vormen en een idee hebben van wie ze zijn. Na deze fase voelen ze zich zeker van zichzelf.  Ze vertonen ook vaak positieve veranderingen in hun gedrag en op persoonlijk niveau.

Vroegtijdig afsluiten

Wat gebeurt er dan als een adolescent nooit een identiteitscrisis meegemaakt heeft? Soms willen tieners hun mogelijkheden niet onderzoeken. Ze willen dan de moratoriumfase niet meemaken. Wanneer dat gebeurt, dan zal de identiteit van tieners zich door middel van het advies of de begeleiding van een volwassene vormen.

Mensen in deze fase zijn vaak beter aangepast dan de personen in de moratoriumfase of in het stadium van de identiteitsspreiding. Toch is het nog steeds een erg onstabiele toestand. Het is ook veel minder stevig dan de identiteitsverwerving.

Wat kunnen we hieruit opmaken?

De persoonlijke identiteit is geen eenheid. Het is ook geen onherroepelijk proces. Dit is belangrijk om te onthouden wanneer we denken aan de manier waarop tieners hun identiteit vormen. Het is een periode om beslissingen te nemen. Maar het is bovenal een fase om te experimenteren.

Wat bedoelen we wanneer we zeggen dat de identiteit geen eenheid is? Het betekent dat dit proces in de verschillende aspecten van onze identiteit verschillende tempo’s kan volgen. Een persoon kan sterke engagementen hebben die zijn beroepsmatige identiteit bepalen. Maar zijn politieke identiteit kan zich nog in de moratoriumfase bevinden.

Het is ook belangrijk dat we begrijpen dat het niet onherroepelijk is. Want het is een dynamisch proces van geven en nemen. Zodra een adolescent de fase van identiteitsverwerving of vroegtijdige afsluiting bereikt, kan hij een nieuwe identiteitscrisis hebben.

Dit zal dan een nieuwe identiteit vormen die anders is dan de vorige. Iemand kan bijvoorbeeld starten met geneeskunde te studeren. Maar nadat hij zijn situatie opnieuw geëvalueerd heeft, beslist hij om over te schakelen naar de opleiding in rechten.

Algemene besluiten

We hebben dus de onderzoeken en de theorie van James Marcia bekeken. Nu kunnen we enkele algemene conclusies trekken. Eén conclusie is dat het belangrijk is dat adolescenten de wereld om zich heen onderzoeken. Een ander besluit is dat de manier waarop ze de opdracht om te onderzoeken aanpakken, uniek is.

Wij, volwassenen, moeten adolescenten de ruimte geven om ideeën te onderzoeken en te ontdekken wat goed en slecht is. Op die manier zullen ze op ontdekking gaan. Want ze zijn nieuwsgierig. Dit heeft dus niets te maken met opstandig zijn. We moeten beseffen dat dit de enige manier is waarop de identiteit van tieners zich vormt.

Als volwassenen adolescenten dwingen om willekeurige verbintenissen aan te gaan, zal zullen ze in de vroegtijdige afsluitingsfase eindigen. Dit betekent dat ze een onstabiele identiteit zullen hebben. En dit kan hen tegenhouden om ooit de identiteitsverwerving te bereiken.