Hoe je een ander kunt troosten: dit is wat de wetenschap zegt

Als het gaat om het troosten van een ander, maakt het niet uit wat we voelen of denken. Het is de ander die ertoe doet. In feite is het uiterst nuttig om te leren hoe je deze oefening kunt uitvoeren.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 29 september, 2023

Niet iedereen weet hoe je een ander moet troosten. Sterker nog, het is geen gemakkelijke kunst om steun te geven en warmte en troost te bieden aan mensen die lijden. Maar hoewel pijn vele vormen aanneemt en meerdere oorzaken heeft, zijn er bepaalde gemeenschappelijke strategieën die je kunnen helpen om iemand te steunen.

De Zweedse schrijver Stig Dagerman zei dat de menselijke behoefte aan troost onverzadigbaar is. Toch is het vaak een dimensie die gemist wordt. Hierdoor ontstaan wonden en leegtes. Troost begint in feite met begrip. Sterker nog, dit is waar mensen die troost nodig hebben vaak naar verlangen – begrip of een oprechte verbinding met anderen.

Als je het moeilijk hebt, verwacht je niet dat anderen zich ook neerslachtig voelen. Wat je wel verwacht is dat ze je niet veroordelen of lastigvallen, maar je gewoon met rust laten. In feite gaat troost uit van de onzichtbare dimensie van echte genegenheid. Bovendien betekent het dat je in staat bent om jezelf te ontlasten en te praten over wat je pijn doet.

Laten we eens verder kijken.

De sleutels om te weten hoe je een ander kunt troosten

“Wees moedig. Maak je geen zorgen. Het spijt me wat er met je gebeurd is, maar geef jezelf wat tijd en je zult zien hoe je je binnen een paar maanden beter zult voelen.” Als het om troosten gaat, zijn er meerdere uitdrukkingen die in veel gevallen, in plaats van aan het doel te voldoen, het lijden van de persoon alleen maar verergeren.

Achter deze uitdrukkingen zit ongetwijfeld goed vertrouwen. Als iemand tegen je zegt: “Rustig maar, ik heb precies hetzelfde meegemaakt. Het gaat voorbij”, doen ze dat zonder kwade bedoelingen. Maar ze beseffen gewoon niet dat deze reeks ongelukkige woorden je alleen maar onder druk zet.

In feite hebben ze je verteld dat iedereen dit specifieke probleem kan overwinnen en dat je dus een mislukking zult zijn als je het niet doet.

Gebrek aan wijsheid, gebrek aan vaardigheden op het gebied van emotionele steun, psychologische onhandigheid… Er worden veel fouten gemaakt in de praktijk van het troosten. Hoewel deze mensen empathie tonen en zich proberen in te leven in het ongemak en de pijn van de ander, weten ze niet altijd wat ze moeten zeggen of hoe ze moeten reageren.

Weten hoe je een ander moet troosten volgens wat de wetenschap zegt, kan juist heel belangrijk zijn. Sterker nog, het is een vermogen dat we allemaal zouden moeten leren cultiveren.

1. Ik weet dat je lijdt en het spijt me echt

John Gottman is een klinisch psycholoog, onderzoeker en expert in relaties tussen echtparen. In zijn boeken legt hij uit hoe je een partner kunt troosten. Hij beweert dat wanneer een partner in een relatie lijdt, hij van de ander verwacht dat hij zijn klankbord is. Met andere woorden, om begrip en empathie te tonen.

Gottman definieert dit als een nauwe getuige zijn van de pijn van de partner. Een spiegel zijn en een nabijheid die begrijpt en weet hoe hij er voor zijn partner kan zijn. Daarom is een van de beste zinnen of uitdrukkingen die je kunt zeggen “Ik weet dat je lijdt en het spijt me echt”, of “Het spijt me echt wat je doormaakt. Ik begrijp je pijn en verdriet”.

De sleutel is om de gevoelens van de ander te valideren, om ze te laten inzien dat alles wat ze voelen zin heeft. Daarom is het belangrijk om ze opluchting te geven en een toevluchtsoord te creëren, zodat ze zich vrij voelen om bij jou uit te drukken wat ze nodig hebben.

2. Je hebt geen wijze redeneringen, oordelen of verwijzingen naar je eigen ervaringen nodig

Als je troost en steun biedt aan een ander, bedenk dan dat ze jouw parels van wijsheid of filosofische redeneringen niet nodig hebben. Bovendien helpt het de ander niet om te horen dat jij hetzelfde hebt meegemaakt als zij, dus dat alles uiteindelijk wel goed zal komen.

In werkelijkheid is ieders leven uniek en uitzonderlijk. Daarom is het beter om vergelijkingen te vermijden. De Universiteit van Illinois (VS) voerde een onderzoek uit (Engelse link) waarin werd beweerd dat om een ander te troosten rekening moet worden gehouden met de volgende aspecten:

• Gespreksgedrag is essentieel in het proces van troosten en steunen, maar daarin moeten we oordelen vermijden. Uitdrukkingen als “Dit is je overkomen vanwege (…)” of “Wat je had moeten doen is (…)” helpen bijvoorbeeld verre van, maar doen juist het tegenovergestelde.

3. De lijder wil geen advies

Tips en aanbevelingen kan een leraar geven aan een middelbare scholier. Of wanneer een vriend je uitdrukkelijk om advies vraagt over een bepaald onderwerp. Op het gebied van troost, emotionele troost en psycho-emotionele steun is het echter niet nuttig om een ander te vertellen wat hij moet doen.

Dr. Xi Tian en andere wetenschappers aan de Pennsylvania State University hebben een onderzoek uitgevoerd (Engelse link) waarin ze onderzochten hoe je een ander kunt troosten. Ze ontdekten dat goedbedoeld advies averechts werkt. Bovendien genereert het vaak een psychologische reactie. Met andere woorden, de neiging om de gegeven aanwijzingen of aanbevelingen af te wijzen.

Om zo’n reactie te voorkomen, moet je vermijden dat je de ander vertelt wat hij moet doen of voelen. Uitdrukkingen als “Zet dat idee uit je hoofd” of “Denk er niet meer aan” moeten worden vervangen door “Wat je voelt is volkomen normaal. Ik begrijp je en het spijt me”.

4. Ik ben hier wanneer je me nodig hebt

Het lijkt erop dat het bij het troosten van een ander bijna nog belangrijker is om duidelijk te zijn over wat je niet moet doen. Een fout die je vaak kunt maken is obsessief bezig zijn met ‘er zijn’. Natuurlijk helpt nabijheid en is het essentieel. Maar je moet weten wanneer je ze de ruimte moet geven. Geef ze daarom de tijd en respecteer hun behoeften.

Weten hoe je steun kunt bieden zonder je op te dringen is een kunst. In feite moet je leren hoe je dichtbij kunt zijn zonder overweldigend te zijn. Om dit te doen, moet je de persoon laten weten dat je aan ze denkt, dat ze in je hart zitten en dat je er bent wanneer ze je nodig hebben. Een schouder zijn om op uit te huilen en weten hoe je moet luisteren is van het grootste belang.

Tot slot hebben we ons allemaal wel eens in deze complexe situaties bevonden. Sterker nog, we zijn allemaal in de positie geweest van zowel trooster als getrooste. Geen van beide situaties is eenvoudig. Het is echter een goed idee om ze te normaliseren.

Dit helpt je om het vermogen te bereiken om een ander te troosten. Uiteindelijk vereist troosten voorzichtigheid, wijsheid en een emotionele verbinding die troost zonder te overheersen.